Patrik seçimi Agos’un manşetinde: ‘Ateşyan kaybetti devlet müdahale etti’

HABER MERKEZİ – Agos gazetesi, dokuz yılın ardından başlayan Ermeni patrikliği seçim sürecine İstanbul Valiliği’nin müdahalesini “Ateşyan seçimi kaybetti, devlet müdahale etti” başlığıyla bu haftaki manşetine taşıdı. Gazetede yer alan başyazıda devletin bu müdahaleyle neyi amaçladığı, Ateşyan’ın neden istifa etmediği soruluyor. Müdahaleye HDP milletvekili Garo Paylan ve CHP milletvekili Selina Doğan da tepkili.

Agos gazetesi, İstanbul Valiliği’nin patrik seçimi sürecine müdahalesini bu haftaki manşetine taşıdı.

“Ateşyan seçimi kaybetti, devlet müdahale etti” manşetiyle çıkan gazetenin başyazısında “Dokuz yıldır kördüğüme dönüşen patrik seçim sürecine bu kez de Valilik kanalıyla doğrudan devlet müdahalesi geldi” denildi.

Başyazıda devamla şu ifadeler yer aldı:

Ruhaniler Genel Kurulu’ndaki oylamada Başepiskopos Karekin Bekçiyan Değabah seçilirken, tüm itirazlara karşın Değabah adaylığından çekilmeyen Ateşyan seçimi kaybetti.

Seçimden yarım saat sonra Ateşyan’ın basın mensuplarıyla paylaştığı Valilik yazısı ise yeni bir skandalın başlangıcı oldu. Seçim başlamadan fakslandığı görülen yazıda 16 Şubat’ta Patrikhane’de yapılan toplantıdaki tartışmalara gönderme yapılması, “hali hazırda Patrik Vekilinin görevinin başında olduğu, seçim sürecinin başlatılmasının hukuken mümkün olmadığı”nın belirtilmesi dikkat çekiyor.

Böylece başladığımız noktaya döndük. Elimizde seçilmiş Değabah Bekçiyan Sırpazan ve Değabah seçilince istifa etmesi gereken ancak ısrarla bu adımı atmayan Patrik Vekili Ateşyan var.

Gelişmelerin beraberinde önemli soruları getirdiğine vurgu yapılan başyazıda, bu sorular ise şöyle sıralandı:

• Bu yazı önceden gelip bekletildi mi? Ateşyan Değabah seçilse ortaya çıkacak mıydı?
• Ateşyan istifa etmeden Valiliğe giderse, bu ziyaretten ne gibi bir sonuç çıkabilir?
• Devletin, kadim geleneklerine göre Değabah’ını seçen Patrikhane’ye yetkisiz, hukuk dışı ve zamanlaması fazlasıyla manidar bu müdahaleyle amaçladığı nedir?
• Aram Ateşyan’ın istifa etmesi için daha ne gibi rezaletler gerekiyor?

Son soruya bir de şu ek yapıldı:

Zira bu içinden çıkılmaz hal, devletin pek yakından izlediği anlaşılan o toplum içi ‘huzursuzluğu’ artırmaktan öte bir şeye yaramayacak.  O huzursuzluktan kimlerin ne medet umduğu da ibretlik son sorumuz.

Ateşyan’ın paylaştığı Valilik yazısı

Agos’ta yer alan bir diğer haberde de seçimde Almanya Ermenileri Ruhani Önderi Başepiskopos Karekin Bekçiyan Değabah (Patrik kaymakamı) olarak seçildiği ancak seçim sonrası Ateşyan’ın basın mensuplarıyla Valilik’ten gelen bir mesajı paylaştığı aktarıldı.

Ateşyan’ın paylaştığı Valilik kağıdında ise ‘seçim sürecinin başlatılmasının hukuken mümkün olmadığının’ yazdığı kaydedildi.

Vali Yardımcısı Aziz Mercan imzasıyla gönderilen yazı ise şöyle:

Yazılı görsel basında yer alan haberlerde, 15 Mart 2017 Çarşamba günü değabah (patrik kaymakamı) seçimine gidileceği belirtilerek, Patrik seçim prosedürünün fiilen başlatılmak istendiği anlaşılmaktadır.

16 Şubat 2017 Perşembe günü Patrikhane’de gerçekleştirilen toplantıda meydana gelen olumsuz olaylar da göz önüne alındığında bu sürecin cemaat içinde huzursuzluğa sebebiyet vererek, cemaat içinde ayrışmalara neden olabileceği hali hazırda Patrik Vekilinin görevinin başında olduğu, ayrıca patrik seçimiyle ilgili esasi usul ve teamüllerin cemaatinizce yakinen bilindiği, bu kapsamda seçim sürecinin başlatılmasının hukuken mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.

Valilik yazısı sonrası toplantıda neler yaşandı?

Bunun üzerine ise Ermeni Patrikhanesi Ruhani Kurulu’nun yeniden toplantıya girdiği belirtildi. Bu toplantıda ise şunların yaşandığı aktarıldı:

Resmi yazının basın mensuplarıyla paylaşılmasının ardından Ateşyan, Maşalyan, seçilmiş değabah Bekçiyan ve diğer ruhaniler söz konusu belgeyle birlikte toplantıya girdi. Toplantının olduğu sırada odadan bağrışmaların geldiği duyuldu. Edinilen bilgilere bu ikinci toplantıda Valilik’ten gelen yazı okundu. Bu sırada Maşalyan Ateşyan’a “Bizim inanç hayatımızın içine giriyorlar, müdahale var, bu seçim olmuştur. Vilayet’e gidip ‘Değabahımız Bekçiyan’dır’ denmesi gerekir, bu da size düşer” dedi. Yine edinilen bilgilere göre Ateşyan “Randevu verilirse gidilir” dedi ancak Maşalyan Ateşyan’ın bu sözlerine tepki gösterdi ve randevu beklenmemesi gerektiğini söyledi. Ateşyan’ın bu sırada “Devlet müsade edene kadar ben devam ediyorum” dediği de öğrenildi.

Bu toplantıdan sonra tüm ruhaniler ayrıldı ve Bekçiyan, Maşalyan ve Ateşyan; Ateşyan’ın odasında görüşmeye başladılar. Bu görüşmeden sonra herhangi bir açıklama yapılmadı ve üç isim Patrikhane’yi terk etti.   Çıkışta seçilmiş Değabah Bekçiyan; Aram Ateşyan ve Sahak Maşalyan ile birlikte bir grubun İstanbul Valiliği’ne gideceğini söyledi. Bekçiyan “Ziyarette ben olmayacağım. Bu buluşmada bizimkiler Değabah seçiminin mantığını Valiliğe açıklayacaklar. Bundan sonra bir açıklama yapılacak” dedi.

İlerleyen saatlerde ise Ateşyan ve Maşalyan’ın 16 Mart Perşembe günü Valilik’ten bir randevu isteyecekleri öğrenildi.

Vekillerden tepki

Valilik’in patriklik seçimine müdahale etmesi üzerine HDP milletvekili Garo Paylan ve CHP milletvekili Selina Doğan da açıklamalarda bulundu.

HDP milletvekili Garo Paylan gelişmeleri Agos’a şu sözlerle değerlendirdi:

Bugün, Aram Sırpazan’ın yıllardır Patrikhane’yi bir kayyım olarak yönettiği ortaya çıkmıştır ve devletin içinde her kimle dirsek teması içerisindeyse, bu kayyımı devam ettirmek için onunla birlikte darbe yapmıştır. Biz bu darbeyi kabul etmiyoruz, etmemeliyiz. Neticede değabah seçimi yapıldı ve iki adaydan biri seçimi kazandı, hepimiz kazanan adayı kutlamalı ve bir an önce Patrik seçimi için çalışmaları hızlandırmalıyız.

CHP milletvekili Selina Doğan da Valilik müdahalesine tepki gösterdi. Doğan’ın açıklaması da şöyle:

Kabul edilebilir bir yanı yok. Hukuki dayanağı yok. Valilik yazısında 16 Şubat’taki toplantıya atıf var. Toplumdan gelen tepkiler deniyor ama toplumdan gelen tepkiler zaten Patrik Genel Vekillliği makamına. Dolayısıyla kendisiyle çelişiyor. Böyle bir kaygı varsa toplumdan gelen sese kulak verip sürece müdahale edilmemesi gerekirdi. Bu müdahale süreci daha da karmaşık hale getirmiştir.

Patrik seçimi

Türkiyeli Ermeniler patriğini dokuz yıldır seçemiyor. Türkiyeli Ermenilerin ruhani lideri Patrik II. Mesrob Mutafyan’ın 2008 yılında hastalanması üzerine patrik seçimi yapılamadı. Çünkü geleneğe göre, patrik seçimi için ya patriğin ölmesi ya da istifa etmesi gerektiği düşünülüyor.

“Seçim olacak mı olmayacak mı” tartışmalarıyla geçen iki yılın ardından İstanbul Valiliği kararıyla Aram Ateşyan Patrik vekilliğine getirildi.

Ekim 2016’da Patrik II.Mesrop’un emekli edilmesine karar verildi. Ancak geçen sürede seçimle ilgili bir ilerleme kaydedilemedi.

Şubat 2017’de Ruhani Liderler Kurulu Başkanı Sahak Maşelyan’ın istifa etmesiyle seçim sürecinde yeni bir aşamaya geçildi. Ermenistan’da arabulucuların yaptığı toplantı sonucunda seçim sürecinin başlatılması ve kaymakam seçilmesi kararlaştırıldı.

Dün, yapılan oylamada Patriklik seçim sürecini yönetecek olan kaymakam (değabah) olarak Almanya Ermenileri Ruhani Önderi Başepiskopos Karekin Bekçiyan Değabah seçildi ancak son gelişmeler de bu seçimin önünü tıkamış durumda.

İki aday vardı

Kaymakam seçiminde Patrik Genel Vekili Aram Ateşyan, Episkopos Sahak Maşalyan ve Almanya Ermenileri Ruhani Önderi Başepiskopos Karekin Bekçiyan’ın aday olarak yarışması öngörülmüştü. Ancak Maşalyan seçim öncesi yaptığı açıklamada Bekçiyan lehine değabah adaylığından çekileceğini söylemişti.

Seçim nasıl oluyor?

Patrik makamı boşalınca seçim olana kadar kurumları yönetmek için “kaymakam” adı verilen biri seçilir. Seçime kadar tüm işleri patrik yerine o yürütür. Ve seçim işlerini yürütmek için de Müteşebbis heyet oluşturulur. Bu heyet tamamen sivil bir heyettir. İki dereceli bir seçim sistemi var. Bölgelerin nüfus yoğunluğuna göre delege sayısı atanır. Delegelerin 1/7’si ruhaniler arasından olur. 6/7’si halk tarafından seçilir. Delegeler de patriği seçer.

Bu haber konuyla ilgili Agos’ta yer alan haberler ile bianet’ten derlenmiştir.