AGİT’ten yeni açıklama: Tavsiyelere uymayan ülkeye dönmeyebiliriz

HABER MERKEZİ – Referandumu izleyen AGİT Heyeti Başkanı Tana de Zulueta, YSK’nin “mühürsüz oy” kararının belirsizlik yarattığını ve sürecin bütünlüğüne gölge düşürdüğünü söyledi. De Zulueta, Türkiye’nin nihai raporlarını kabul etmemesi halinde nasıl bir tavır alabileceklerine ilişkin soruya, “AGİT, tavsiyelerinin uygulanmadığı bir ülkeye dönmenin uygun olmadığına da karar verebilir” diye karşılık verdi.

Türkiye’de 16 Nisan’da yapılan anayasa değişikliği referandumunu izleyen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Sınırlı Referandum Gözlem Heyeti Başkanı Tana de Zulueta, İtalya’nın başkenti Roma’daki Yabancı Basın Derneği’nde Türkiye’deki referandum ve ön raporlarının ardından gelen eleştirilere dair açıklamalarda bulundu.

Türkiye’nin de kurucu olduğu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) heyeti olarak, referandum izlediklerini belirten De Zulueta, referandumun ‘Hayır’ cephesi aleyhine büyük ölçüde “eşit olmayan” şartlarda yapıldığını söyledi.

‘Evet’ cephesinin, sadece medyada avantajı olmadığını, medya gruplarının büyük kısmını elinde tutan iş dünyasının da açıkça buna desteği verdiğini dile getiren De Zulueta, birçok şehrin valilerinin de ‘Hayır’ kampanyası yürütülmesine fırsat vermediğini söyledi.

De Zuluete şöyle konuştu:

Hayırcılar terör yanlısı olarak ilan edildi ve bu kriminalize etme durumu kampanya sonuna kadar devam etti. Bundan, biz gözlemciler de sonra nasibimizi aldık.

De Zulueta, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK), mühürsüz oy pusulaları ve zarfları geçerli sayan kararına da değinerek, durumun “belirsizlik” yarattığını ve sürecin bütünlüğüne gölge düşürdüğünü de dile getirdi.

‘AGİT tavsiyelerine uymayan bir ülkeye dönmeyebilir’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, AGİT’in ön raporunu “siyasi içerikli” olarak niteleyip, bu yöndeki raporları kabul etmeyeceklerine dair açıklamasına ilişkin ise De Zulueta şunları söyledi:

AGİT’in, ikna etme dışında bir enstrümanı yok. AGİT, tavsiyelerinin uygulanmadığı bir ülkeye dönmenin uygun olmadığına karar da verebilir. Ancak birçok sorunu olan bir ülkede karşı tarafın; partilerin, sivil toplumun ‘uluslararası gözlemcilere ihtiyacımız var’ çağrısı yapmasıyla bunun aksi de olabilir.

‘Referandumun geçerliliği konusunda görüş bildiremeyiz’

AGİT raporlarında bu referandumun geçersiz olabileceğine ilişkin bir ifadeye yer verip vermeyecekleri sorulan De Zulueta, şöyle konuştu:

AGİT’in herhangi bir ülkede yapılan seçimlerin ya da halk oylamasının geçerliliği konusunda görüş bildirme yetkisi yoktur. Bu, ev sahibi ülkeyi ilgilendiren bir konudur. Bizim görevimiz, Türkiye’nin bağlı bulunduğu uluslararası kurumların kurallarına ve ulusal yasalara uygun olarak referandumu yapıp yapmadığını değerlendirmekti. Biz bunun ötesine geçemeyiz.

AGİT gözlemcilerinin, anayasa değişikliğine ilişkin referandum sonucunu ön raporunda “Türkiye referandumu, eşit olmayan şartlar altında yürütüldü” ifadeleri yer almış, YSK’nin mühürsüz oyların da geçerli olacağına dair aldığı son dakika kararı için “kanunla çelişiyor” görüşü dile getirilmişti.

“Oy sayım prosedüründe son değişiklikler önemli bir güvenceyi ortadan kaldırdı” vurgusu yapılan açıklamada, “Referandumda iki taraf eşit şartlara sahip değildi, ‘Evet’ kampanyası medyayı domine etti” ifadeleri kullanılmıştı.