Ana SayfaGüncelAvrupa Konseyi’nden tarihi karar: Türkiye yeniden denetim sürecine alındı

Avrupa Konseyi’nden tarihi karar: Türkiye yeniden denetim sürecine alındı

HABER MERKEZİ – Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Türkiye’nin 2004 yılında çıktığı denetim sürecine geri dönmesini öngören tasarıyı onayladı. Karara gerekçe olarak ise OHAL’ın devam etmesi ve yayımlanan KHK’ler gerekçe gösterildi. Türkiye ise karara sert tepki gösterdi.

Strasbourg’da Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nde (AKPM) “Türkiye’de demokratik kurumların işleyişi” konulu bir oturum düzenlendi.

Oturumda Türkiye’nin 2004’te çıktığı siyasi denetim sürecine yeniden alınmasına karar verildi.

AKPM’deki karar 45’e karşı 113 oyla alındı. Oylamada 12 çekimser oy kullanıldı.

2004’te süreçten ayrılan Türkiye, 13 yıl sonra tekrar denetim sürecine alınmış oldu.

Böylece Türkiye, üyelik müzakereleri görüşmelerinin ardından tekrar denetim sürecine alınan ilk ülke oldu.

Türkiye, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi bünyesinde Rusya, Ukrayna, Moldova, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan gibi ülkelerin bulunduğu seviyeye geriledi.

Gerekçe

Bu karara gerekçe olarak OHAL’ın devam etmesi ve yayımlanan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) gerekçe gösterildi.

Raportörler: Cezalandırma değil

Denetleme komitesi raportörleri kararla ilgili olarak ‘Türkiye halkı için en iyisini istedikleri için denetim sürecine girilmesi gerektiğini’ belirtirken, özetle şu görüşleri dile getirdi:

Denetleme süreci cezalandırma değil, dayanışma göstermek anlamına geliyor. Türkiye’yle olan ilişkimiz diyalog olmaktan ziyade monologa dönüştü. Denetleme de cezalandırma değil, aksine Türkiye ve Avrupa arasında derin ve samimi bir diyalog anlamına geliyor. Türkiye’yi destekliyoruz, bu yüzden denetleme sürecine girilmesinin demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan hakları konusunda çözüm sağlamak için önemli olduğunu düşünüyoruz. Türkiye halkı demokrasiyi hak ediyor.

Türkiye’den ilk tepkiler

Karara ilişkin Ankara’dan ilk açıklama Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Bülent Gedikli’den geldi.

Gedikli, “Bu bir siyasi operasyondur. Asıl denetime ihtiyacı olan AB ülkeleri” dedi.

AKP Grup Başkanvekili Naci Bostancı ise katıldığı CNN Türk yayınında kararı değerlendirdi.

Bostancı, “Bu karar kesinlikle yanlış, haksız, hasmane bir karardır” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

Demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne ilişkin hususlar gerekçe gösteriliyor. Türkiye son derecede ilerleme sağlamış bir ülkedir. Hukuk devleti olma konusunda eksiklikler olabilir, ama bu hasmane bir tavır. Türkiye’yi tanımamaktan kaynaklanan bir süreç. Bu ülkede darbe girişimi yaşandığında, o gün bu ülkeler Türkiye’nin yanında olmadılar. “Bekleyelim bakalım ne olacak” dediler. Terör örgütlerine karşı devlet harekete geçmiş, bu her devletin yapması gereken bir şey. Darbe girişiminin ardından OHAL’e girilmiş, KHK’larla bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu doğrultuda yargılamalar yapılıyor. Şimdi bunları gerekçe göstererek böyle bir karar alınması kesinlikle nesnel olmayan, kesinlikle hasmane bir siyasi anlayışın kararıdır.

Dışişleri Bakanlığı: Haksız kararı kınıyoruz

Türkiye’nin siyasi denetim sürecine almasına Dışişleri Bakanlığı’nın tepkisi ise sert oldu.

Bakanlık, “AKPM’de, izlenmesi gereken yerleşik usullerin dışında siyasi saiklerle alınan bu haksız kararı şiddetle kınıyoruz” açıklaması yaptı.

Açıklamada “AKPM’deki parlamenterlerin Türkiye’nin Avrupa’nın istikrar ve güvenliğine yaptığı bu katkıları görmezden gelen bu kararı esasen Avrupa’nın üzerinde yükseldiği ortak ve demokratik değerleri hiçe sayan, stratejik vizyondan yoksun basiretsiz bir tutumu yansıtmaktadır” denildi.

Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasının devamında özetle şu ifadeler yer aldı:

Türkiye AKPM’de bu kararı alan Parlamenterleri öncelikle aklı selime, ardından ilkeli bir tutum benimseyerek dünyanın ortak belası olan terör tehdidiyle mücadele etmek üzere müşterek tedbirler almaya, yükselen yabancı düşmanlığı, ırkçılık ve İslamofobi sorunlarıyla samimi şekilde mücadele etmeye, iltica ve göç yönetimi konularında insan haklarını gözeten sorumlu bir duruş sergilemeye davet eder.

Denetim kararı Türkiye’nin, terörist darbe girişimi sonrasında Avrupa Konseyi ile kesintisiz yürüttüğü yapıcı ve samimi diyalog ve işbirliğini de gözardı etmiştir. Bu durum Türkiye’yi AKPM ile ilişkilerini gözden geçirmeye mecbur bırakacaktır.

AKPM’nin bu haksız, siyasi ve yanlı kararına rağmen, Türkiye, demokratik standartlara, insan haklarına ve bu alandaki uluslararası yükümlülüklerine bağlılığından ödün vermeden vatandaşlarının hak ve özgürlüklerini geliştirme konusundaki kararlığını sürdürecektir.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü: AKPM kararı siyasi operasyondur

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin Türkiye’yi 13 yıl sonra tekrar siyasi denetim sürecine almasına ilişkin olarak sosyal medya hesabından şu mesajı paylaştı:

AKPM kararı, Türkiye düşmanı çevrelerin siyasi operasyonudur. Hakikatle ve hakkaniyetle ilgisi olmayan bu maksatlı kararı kınıyoruz.

Muhalefetten açıklamalar

HDP: Karar Erdoğan’ın baskıcı politikalarının sonucu

Bu sonuç, bütünüyle AKP Hükümeti’nin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın süregelen baskıcı, ayrımcı ve inkârcı politikalarının uluslararası alanda uğradığı meşruiyet kaybının sonucudur. AKPM’de Türkiye raporunun görüşülmesi sırasında AKP’nin kadim dostları dahi Türkiye’de süregiden hukuksuzluk ve ihlalleri savunmaktan kaçınmışlardır. Kararda yer alan bütün eleştiri ve uyarılar, Türkiye’deki demokratik ve toplumsal muhalefetin eleştirilerinin uluslararası alanda kabul gördüğünün kanıtı olarak görülmelidir. Bu karar ne yazık ki, önümüzdeki dönemde Türkiye’nin Avrupa Birliği ve diğer Avrupa kurumları ile olan ilişkilerini de olumsuz etkileyecektir.

AKPM’nin bugünkü kararı ile Avrupa Konseyi tarihinde ilk kez bir ülke izleme sonrası diyalog sürecinden tekrar izleme sürecine geri alınmıştır. Bu durum Türkiye’de yaşanan ihlallerin vahametinin bir göstergesidir.

CHP: Üzüntü duyuyoruz

Türkiye’nin 1996’da girdiği denetim sürecinden 2004’te çıktığına işaret eden Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Öztürk Yılmaz, karara ilişkin şöyle konuştu:

Türkiye tekrar onca reformdan sonra ve özellikle darbe girişimi, akabinde yaşanan OHAL ve daha sonra gelen referandum, demokratik tartışmalar, AGİT raporu, Venedik Komisyonu raporu hep birlikte Türkiye’yi maalesef bugün kötü bir kararla yüzleştirdi.

“AKPM’nin böyle bir karar almasından elbette üzüntü duyuyoruz” ifadesini kullanan Yılmaz, herkesin aynı gemide olduğunu dile getirdi.

Kati Piri: Karar, Türkiye’yi AB’den bir adım daha uzaklaştırıyor

Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye raportörü Kati Piri, AKPM’nin aldığı kararı Twitter hesabından değerlendirdi.

Piri, kararın Türkiye’yi Avrupa Birliği’nden (AB) bir adım daha uzaklaştırdığını söyledi:

Türkiye temel insan hakları ihlalleri yüzünden tekrar denetim altına alındı. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin Türkiye’yi tekrar denetim altına almak üzerine verdiği karar, Türkiye’yi Avrupa Birliği’ne giriş müzakerelerinin askıya alınmasına bir adım daha yaklaştırıyor.

Ne olacak?

Avrupa Konseyi demokrasi, insan hakları ve hukuk devleti konularında Avrupa genelinde referans olduğundan, çıkan kararın Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri açısından sonuçlar doğurması da gündemde.

Avrupa Komisyonu Türkiye’nin “Kopenhag siyasi kriterlerini karşılayamadığı” yönünde görüş belirtebilir.