Mor Yakup Manastırı’nın izleri yok oluyor

HABER MERKEZİ – Güvenlik gerekçeleriyle yapılan kazılar ve sahipsizlikten yok olmak üzere olan Mor Yakup Manastırı’nın bugüne taşıdığı hafıza da siliniyor.

Siirt’in kuzeyinde kente 3 kilometre uzaklıkta bulunan yüzlerce yıllık Mor Yakup Manastırı, bakımsızlık ve ‘define avcıları’ yüzünden büyük ölçüde tahrip olmuş durumda.

Asuri, Süryani, Keldani ve son olarak Ermeniler tarafından kullanılan manastırda keşiş odası, hamam, toplanma merkezi ve kubbe kısmen de olsa ayakta.

Geçmişte Kıtmıs, Kelender, Sinep, Henderus, Dermertas, Aynselib, Derşimş kiliselerinin idare merkezi olan manastırın çevresinde çok sayıda mağara da bulunuyor.

Manastırın bulunduğu arazinin sahibi Emin Evin, büyük ninesinden duydukları ve yine Sümerce yazılmış tabletlerde yer alan bilgilere dayanarak kimi bilgiler paylaştı.

Bu manastır önce tapınak sonra manastır olarak kullanılmış. Her bin yılda bir tamir edilmiş. En son biz 20-30 sene önce tamir ettik kendimizce. Manastırın bulunduğu alan bin 785 metrekaredir. Yani oldukça büyük bir alan. Ninem anlatıyordu. 1915 Ermeni Soykırımı’nda burada yaşayan Ermenilerin birçoğu Kasaplar Deresi’ne götürülerek katledilmiş. Birçoğu da buradaki mağaralarda öldürülmüş. Hala kemikleri çıkıyor. 1920’ye kadar sayıları 20’ye yakın Ermeni yaşamış en son.

Emin Evin, o dönemlerde Mor Yakup Kilisesi’nde yaşayan bir papazın hikayesini de anlatıyor.

Adı Adai Şer olan papaz adil olma özelliği ile tanınıyormuş. Evin, “Adai Şer hiçbir inanç farkı gözetmeksizin ihtiyacı olan tüm insanlara yardım dağıtıyormuş. Tüm insanlara adil ve eşit davranan bu papaz 1915 Ermeni Soykırımı’nda Süskê köyünde yakalanıp öldürülmüş” diye anlatıyor.

Manastırın sadece ‘define avcıları’ tarafından değil askerler tarafından da tahrip edildiğini anlatan Evin, şöyle devam ediyor:

1935 yılına kadar bu manastır sağlammış. Ama şuan daha küçük görünüyor. Bu manastır koruma altına alınmayarak bakımsız bırakıldı. Ayrıca bir dönem güvenlik gerekçesini göstererek burada sığınak var diye kazılar yapıldı. Bu kazılarda büyük oranda yıkıldı manastır. Bir de define için kazıyorlar, o da ciddi tahribat yarattı. Kilisenin dış cephesinde bulunan duvarda yazılı taş güvenlik gerekçesiyle kazı yapıldığı zaman çalındı. 200 tonluk kilisenin resimlerinin çizili olduğu taş defineciler tarafından kırılmış. Bu taşın üzerinde aslan resmi vardı. O yüzden taşın olduğu yere de Aslantaş bölgesi diyorlar.

Evin, Mor Yakup Manastırı’nın bulunduğu yere yol yapılması için Valiliğe dilekçe verdiklerini, ancak yol yapılmadığı gibi kendilerine herhangi bir dönüşün de olmadığını söylüyor.

Burayı tarihe mal etmek istemiyorlar. Buralarda yaşanan zulmün ve katliamlar ile tarihsel ve kültürel değerlerin gün yüzüne çıkmasını istemiyorlar. Sistem farklı inançlara zalimce yaklaştığı için böyle davranıyorlar. Katledilen insanlardan tıpkı bu manastır gibi iz kalsın istemiyorlar.

Kaynak: dihaber