Işınlanma: Peki, yakında kendimizi Bahamalar’daki bir plaja ışınlayabilecek miyiz?

HABER MERKEZİ – Çinli bilim insanları bir foton parçacağını yerden, 1400 kilometre uzaklıktaki yörüngesinde bulunan bir uyduya ‘ışınladıklarını’ açıkladı. Ancak bu ışınlanma, bilimkurgu filmlerinin ve kitaplarının çağrıştırdığı ‘ışınlanma’ değil, tek bir parçacığın gönderilmesi. Kuantum ışınlamasının amacı ise güvenli iletişim sistemleri kurmak.

Çinli bilim insanları bir foton parçacağını yerden, 1400 kilometre uzaklıktaki yörüngesinde bulunan bir uyduya ‘ışınladıklarını’ açıkladı.

Ancak biliminsanlarının yaptığı bu çalışma, sıcaktan bunaldığımızda kendimizi deniz kenarına ışınlayabileceğimiz anlamına gelmiyor ne yazık ki.

Bahsedilen ışınlanma, bir noktadan bir noktaya bir şeyin kendisinin değil de, bir halinin gönderilmesi.

Bunu anlatmak için en iyi örnek ise bazı fizikçilere göre faks makineleri.

Faks makineleri, kağıdı değil ama bir parça kağıttaki işaretlere dair bilgileri yolluyor. Alıcı faks makinesi bilgiyi alıyor ve bu durumda zaten kağıt formundaki hammaddeye bilgileri işlemiş oluyor.

Bunun gerçekleşmesi için de kuantum dolaşıklığı diye bilinen bir olaydan faydalanılıyor.

Kuantum dolaşıklığı

Fotonlar ayrıldıktan sonra da devam eden dolaşıklık, iki parçacığın aynı yerde ve zamanda yaratıldığı ve aslında aynı varlığa sahip oldukları durumlarda görülüyor.

25 yıldır kuantum dolaşıklığı üzerine çalışan Bristol Üniversitesi’nden Profesör Sandu Popescu, akla hemen Uzay Yolu filminin geldiğini; ama aslında olayın ‘bir insanı oluşturan  milyarlarca partikülün gönderilmesinin değil, tek bir parçacağın gönderilmesinin olduğunu’ söylüyor.

Parçacığın ışınlanması

Eğer üçüncü bir parçacık, ilk dolaşık parçacıkla etkileşime girerse bu değişim ikizi olan parçacıkta da görülüyor.

Yani, ikiz parçacıklar üçüncü parçacıkla ilgili bilgiye sahip oluyor ve uygulamada varlığını ele geçiriyor.

Fakat iki dolaşık parçacık arasında uzun mesafeli bağ yaratabilmek şu ana kadar mümkün değildi çünkü dolaşık bir parçacık özümsenmeden önce bir fiber-optik kanalda 150 kilometre gidebiliyor, değişen atmosfer koşulları parçacıkları yoldan çıkaratabiliyordu.

Kuantum ışınlamasının amacı: Korsanların erişemeyeceği iletişim sistemleri kurmak

Kuantum ışınlamasının bu aşamadaki en büyük amacı, ‘korsanların’ erişemeyeceği iletişim sistemleri kurabilmek.

Profesör Popescu, “Doğa yasaları koruma sağlıyor. Eğer birisi bilgiye erişmeye çalışırsa, tespit edebilirsiniz, çünkü bir kuantum sistemini her gözlemlemeye çalıştığınızda düzeni bozarsınız” diyor.

Çin’in Jinan kentinde kuantum teknolojisine dayalı bir şebeke çalışmalarına başlandı bile.

Pekin ve Şangay’ı, kuantum sinyalinin her 100 kilometrede bir ölçülüp yeniden yollandığı “güvenli düğümlerle” birbirine bağlama çalışmaları da sürüyor.

Bu haber, çevirisi BBC Türkçe‘de yayınlanan Tom Spender’ın makalesinden derlenmiştir.