II. Dünya Savaşı’nda Nazilere karşı savaşan Smith: Savaşın gelişi göz ardı edilemez

HABER MERKEZİ – İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilere karşı savaşan Harry Leslie Smith, The Guardian gazetesinde kaleme aldığı yazısında 1939 ve 2017 arasında bağlantı kuruyor ve şöyle diyor: “Savaşın geldiğini anlamamıştık 1939 yılında. Savaşın şimdi gümbürtüyle gelişi ise göz ardı edilemez.”

Harry Leslie Smith*

Çeviri: Tolga Er

Anılarım ürpertti beni bu Ağustos ayı. 1939 yılında olduğu gibi; 2017 yılının yazında da dünyanın her tarafından Britanya’ya doğru yayılan savaş rüzgarları, yaz esintisini dağıtıyor.

1935 yılında ben daha çocukken Mussolini’nin Etiyopya’ya yaptığını, Suudi Arabistan aynı vahşilikle Yemen’in içini boşaltarak yapıyor. Britanya hükümetinin ve elit kesiminin ikiyüzlülüğü, bugün Suriye’de, Irak’ta ve Afganistan’da akan masumların kanının bir türlü durmamasına neden oluyor. Theresa May’in hükümeti, barışın ancak çatışma bölgelerinde yapılacak silahlanma girişimleriyle ulaşılacağında ısrar ediyor. Venezuela, kaos ve dış müdahale arasında gidip gelirken Filipinler’de Rodrigo Duerte, – müttefikleri ABD ve Britanya tarafından korunarak – yoksulluktan kaçmaya çalışanları uyuşturucuyla bağımlı hale getirerek öldürüyor.

Şu an yaşanan kıyamet alametlerini yaşlı olduğumdan ötürü geçmişten anımsıyorum. O ürpertici işaretler her yerde. En büyüğü ise onurdan, bilgelikten ve temel insani nezaketten yoksun Donald Trump tarafından kendisine liderlik etmesine izin veren ABD. Liberal Almanyalıların, Hitler’in aşırılıklarından ülkeyi kurtaracak olanın ordu olduğuna duymuş olduğu inanç ne kadar aptalcaysa; Amerikalılar için de kendilerini Trump’tan koruyacak olanın generaller olduğunu düşünmek o kadar aptalca.

Britanya’nın da gurur duyabileceği hiçbir şeyi yok. Irak savaşından beri ülke giderek daha büyük bir düşüş gösteriyor. Kurulan her hükümet, demokrasiyi ve sosyal adaleti adım adım yok etti, alınan önlemlerle refah devletine saldırdı ve Brexit çıkmaz sokağına girmemize sebep oldu. Trump olayında olduğu gibi Brexit’ten de liberallik taslamakla geri dönülemez. Bu durum ancak özgürleşmiş insanların neoliberal ekonomi modelini bir diktatörün heykeliymişçesine yıkmasıyla değiştirilebilir.

Tory hükümetiyle geçen yıllarından ardından Britanya, tarihi iyi yöne götürmek açısından düşünüldüğünde 1930 yıllarında naziliğe tavizlerin verildiği Neville Chamberlain döneminden bile daha az hazırlıklı. Hatta, Avrupa’nın ve Kuzey Amerika’nın da böbürlenebileceği bir şey yok ortada. Eşitsizlik, büyük şirketlerin vergiden kaçınması – bu yasal bir yolsuzluktur – ve toplumları eriten neoliberalizm her yerde hüküm sürüyor.

Yaz mevsimi rahatlatıcıdır aslında ancak bu yıl değil. Bugünün gençlerine bakarken 1939 yazındaki neslimin gençleriyle korkutucu benzerlikler yakalıyorum. Şehir merkezine gittiğimde onları kahkahalarını dinliyor, biralarını keyifle içmelerini ve birbirlerine kur yapmalarını izliyorum. Onlar için korkuyorum.

Bu yaz, bana fazlasıyla 1939 yazını, yani 1945’ten önce barış içinde geçen tek yazı hatırlatıyor. O zamanlar daha toydum, 16 yaşındayım. Arkadaşlarla sinemaya gider, çok uzağımızda olduğunu düşündüğümüz Hitler ve diğer faşist canavarlar hakkındaki haberlere güler geçerdik. Barışsız, katliamsız, hava saldırısının olmadığı bir hayatın günlerle ölçülebileceğini bilmiyorduk daha 1939 Ağustos ayında. Savaşın gümbürtüyle geldiğini anlamamıştık o zamanlar, ancak şimdi yaşlı bir adam olarak torunlarımın nesline yaklaşan o gürültüyü duyuyorum. Umarım yanılıyorumdur. Ama onlar için korkuyorum.

*1923 yılında İngiltere’nin Yorkshire kentinde dünyaya gelen Harry Leslie Smith, İkinci Dünya Savaşı sırasında Royal Air Force (RAF/Kraliyet Hava Kuvvetleri) ve birkaç yılını Almanya’nın Hamburg kentinde geçirdi. Emekliye ayrıldıktan sonra Britanya’nın sosyal tarihi üzerine kitaplar yazan ve anılarını kaleme alan Smith, halen Guardian’da köşe yazıları yazmaktadır.

Kaynak: The Guardian