İzafiyet teorisinin odağı, ‘Büyük Patlama’nın izleriydi: Yerçekimsel dalgalar ilk kez gözlemlendi

HABER MERKEZİ – Bilim insanları, Süpernova yıldız patlamaları sonucu oluşan iki ‘nötron yıldızının’ 130 milyon yıl önce çarpışmasıyla meydana gelen yerçekimsel dalgaları keşfetti. Böylece, Einstein’in izafiyet teorisinin odağı, ‘Büyük Patlama’nın izleri, ilk kez gözlemlenebildi. 

ABD’li ve Avrupalı bilim insanları, Süpernova yıldız patlamaları sonucu oluşan iki ‘nötron yıldızının’ 130 milyon yıl önce çarpışmasıyla meydana gelen yerçekimsel dalgaları keşfetti.

Albert Einstein’ın ünlü izafiyet teorisinin odağındaki yerçekimsel dalgalar ve ortaya çıkardıkları ışık, dedektörler aracılığıyla ilk kez doğrudan algılanabildi.

BBC Türkçe’nin haberine göre uzaybilimciler, böylece altın ve platin gibi ağır kimyasal elementlerin nötron yıldızlarının bu şekilde çarpışarak birleşmeleri sonucu evrene yayılabildiğini de ortaya çıkardı.

Yerçekimsel dalgalarda ‘Büyük Patlama’nın izleri aranıyor

Yerçekimsel dalgalar, birbiriyle çarpışan kara delikler ve yıldız çekirdeklerinin çökmesi gibi evrendeki şiddetli olaylar nedeniyle uzay-zamanın dokusunda görülen kıpırtılar anlamına geliyor.

Uzaydaki bu dalgalar araştırılarak, ‘Büyük Patlama’nın ve geçmişin izleri aranıyor.

Deney nasıl gerçekleştirildi?

Büyük buluşun odağındaki dalgalar, ABD merkezli LIGO laboratuarı ile İtalya’daki Virgo adı verilen dedektör aracılığıyla, 17 Ağustos’ta ölçümlendi.

Kaliforniya eyaletindeki LIGO Laboratuarı’nın başkanı David Reitze, “Bu hepimizin beklediği andı” dedi.

LIGO’nun dedektörü, evrendeki kozmik sarsıntı ve çarpışmalardan oluşan yerçekimsel küçük dalgaları tespit etmesi amacıyla, ABD’nin Louisiana eyaletindeki boş ormanlık bölge Livington’a yerleştirilmişti.

İki yıl önce güncellenerek geliştirilen bu dedektör, dört kez kara deliklerin çarpışmasını algıladı.

Yıldızlar nasıl çarpıştı?

Bahsedilen çarpışma, NGC 4993 adı verilen galakside, yaklaşık 1000 milyar kilometre uzaklıktaki Hydra Takımyıldızı’nda gerçekleşti.

130 milyon yıl önce, daha dinozorlar Dünya’da dolanırken yaşanan çarpışma o kadar uzaktaydı ki, yerçekimsel dalgalar ve ışık sadece bize kadar ulaştı.

Dev yıldızların patlaması anlamına gelen “Süpernova” sırasında uzaya yayılan kalıntı çekirdekler, bu yıldızları oluşturdu.

Bu yıldızlar 30 km’den büyük olmasa da, kütleleri Güneş’ten yaklaşık yüzde 20 daha fazla; üstelik bir çay kaşığı boyutunda olanlar bile, milyarlarca tonluk kütleye sahipler.

Süpernova sırasında yıldızların atomlarında proton ve elektronlar birleşerek tamamen nötronlardan oluşan nesneler yaratıyor. ‘Nötron yıldızı’ tanımı da buradan geliyor.

Hawking: Kulaklarımıza inanamıyoruz!

Bu dalgaların keşfedilmesi ile, evren hakkında yeni araştırmaların da yolunun açıldığı belirtiliyor.

Ünlü fizikçi Stephen Hawking, BBC’ye daha önce yaptığı açıklamada, evrene “farklı bir gözlemci pencereden” bakmanın öngörülemez sürprizlere gebe olabileceğini söylemişti.

Hawking, “Daha hâlâ gözlerimize, daha doğrusu kulaklarımıza inanamıyoruz çünkü yerçekimsel dalgaların sesine uyandık” demişti.