‘Benliğin silinemeyeceğinin kanıtı’: Erdoğan’ın ‘örnek gösterdiği’ Guantanamo’daki tutuklulardan sanat

HABER MERKEZİ – Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Orada tek tip kıyafetle yaşam şekli oluşturulmuştur” dediği Guantanamo Kampı’ndaki tutuklular, bütün engellemelere ve kontrollere rağmen ABD’de açılan sergide sadece resim ve heykelleri değil, aynı zamanda devletin hiçbir mekanizma aracılığıyla benliği ve öznelliği silemeyeceğinin kanıtını sergiliyor.

Çeviri-Derleme: Tolga Er

Son 15 yıldır kapatılacağına dair verilen sözlere rağmen kullanılmaya devam edilen Guantanamo Kampı, Türkiye’nin gündemine ilk kez 15 Temmuz darbe girişiminin yıldönümünde Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Artık bunları mahkemeye çıkarken Guantanamo’da olduğu gibi bunları da tek tip elbise ile çıkaralım” sözleriyle gelmişti.

5 ay süren ’tek tip kıyafet’ tartışmalarının ardından ise Olağanüstü Hal kapsamında çıkartılan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 58 bin 500 hükümlü ve tutukluyu kapsayan ‘tek tip kıyafet’ uygulamasına ilişkin düzenleme getirildi.

Erdoğan ise bu hükmü, yine Guantanamo’dan verdiği örnekle şu şekilde savundu: “Orada tek tip kıyafetle yaşam şekli oluşturulmuştur.”

Ancak ABD’de açılan sergiyle Guantanamo’da tutuklular; dayatmalara ve kontrollere rağmen geçmişinden, gördüğü bir haberden veya izlediği bir filmden yola çıkarak yaptıkları sanat eserleriyle bu ‘yaşam şekline’ karşı çıkıyor.

Al Jazeera’nin haberine göre New York’ta 2 Ekim tarihinde açılan “Denize Övgü: Guantanamo Körfezi’nden Sanat” galerisinde sergiledikleri 36 resim ve heykel ile Guantanamo’daki tutuklular, Pentagon’un bir eseri “ABD hükümetinin malı” olarak tanımlamasına ve tüm kontrollerine rağmen öznelliklerinin yok edilmesine karşı direniyor.

Haberde izlenimlerini aktaran M. Neelika Jayawardane ise bize şu soruyu yöneltiyor: Daha önce hiç kontrol edilmeyen ve dikkat çekmeyen bu objeler neden şimdi yok edilmekle tehdit ediliyor ve bu eserleri bu kadar güçlü kılan ne?

Galerideki eserlerlerden bu soruya en net cevabı ise “Başlıksız (Aya Dönük Dürbünler)” isimli resim veriyor.

‘Benliğin ve öznelliğin silinemeyeceğinin kanıtı’

Ahmed Rabbani, “Başlıksız (Ay’a Dönük Dürbünler)” isimli eserinde, çok katlı binaların üzerine yerleştirilmiş büyük ve boru şeklindeki teleskopları ve tüm bu teleskopların dönük olduğu ışıldayan devasa bir ayı betimliyor.

Eser, Rabbani’nin sözleriyle ‘kendisi ile beraber tüm dünyanın 70 yıl aradan sonra ayın dünyaya en yakın olduğu zamanı beklediği günkü’ deneyimine dayanıyor.

Jayawardane ise bu resmin altında daha derin bir anlamın gizli olabileceğine işaret ediyor.

Resimde çok sayıda teleskobun tek bir objeye kitlendiğini belirten Jayawardana, tutukluları sorgu ve sürekli gözetleme yoluyla kontrol altında tutma gayretindeki ABD hükümetinin çabasının resmedildiğini söylüyor.

Bütün çabalara rağmen izlenen filmlerden, kampa sokulan National Geographic dergisindeki haberlerden ve geçmiş tecrübelerden yola çıkarak yapılan eserler, devletin hiçbir mekanizma aracılığıyla benliği ve öznelliği silemeyeceğinin kanıtı olarak gösteriliyor.

Karınca Dış Haberler