‘Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Elkitabı’ raflarda

HABER MERKEZİ – Gazeteciler Elif Akgül ve Çiçek Tahaoğlu tarafından hazırlanan, ‘Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Elkitabı’ raflarda yerini aldı. Yaygın medyadaki haber dilinin çoğunlukla cinsiyetçi olduğunu ancak sorgulanmadığını kaydeden Tahaoğlu, “Seçtiğimiz kelimeleri ve kullandığımız dili her zaman sorgulamamız gerekiyor” diyor.

Bianet ve Kaos GL’nin birlikte yürüttüğü proje kapsamında ‘Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Elkitabı’ yayımlandı.

Bianet editörü Çiçek Tahaoğlu ve Bianet’in eski editörlerinden Elif Akgül tarafından hazırlanan kitap, Kürtçe ve İngilizce’ye de çevrildi.

Elkitabında, “Kadınlar ve LGBTİ+’lılar ne zaman haber olur? Ne zaman haber olmaz?”, “Haber kaynaklarıyla iletişim”, “Haberde cinsiyetçilikten kaçınmak için 14 madde” ve “Bianet haber merkezinden deneyimler” gibi başlıklar yer alıyor.

Hak odaklı habercilik perspektifinde

Kitaba ilişkin MA’ya konuşan Bianet Kadın ve LGBTİ+ haberleri editörü Çiçek Tahaoğlu, el kitabının “hak odaklı habercilik” perspektifi doğrultusunda verdikleri eğitim projelerinin bir sonucu olarak ortaya çıktığını söyledi.

Kadın ve LGBTİ+ haberlerinin genelde bu konuya duyarlı ya da feminist muhabirlerin üzerine kaldığını dile getiren Tahaoğlu, devamla şunları aktardı:

“Yazı işlerinin çoğunluğu ‘bu haberi yapmak isterim; ama yaparsam belki yanlış bir şey yaparım’ der. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve toplumsal cinsiyet odaklı haberciliği yaygınlaştırmak için bu bahanenin de ortadan kalkması gerekiyor. Her muhabir ve editörün haberciliğe toplumsal cinsiyet odaklı bakabilmesi gerekiyor. Bu elkitabını, biz bunun için hazırladık.”

‘Cinsiyetçilik yeniden üretilmiş oluyor’

Haberi yazarken cinsiyetçi bir dil kullanılmaması gerektiğini vurgulayan Tahaoğlu şunları söyledi:

“Cinsiyetçi dil, çok yaygın ve içselleştirdiğimiz bir şey aslında. Bu yüzden, bunun cinsiyetçi olduğunu fark etmeden kullanıyoruz. Yaygın medyadaki haber dili de çok yerleşik bir haber dili ve bazı cümleler cinsiyetçi olmasına rağmen hiç sorgulanmıyor. Ve ‘haber böyle yazılır’ gibi bir algıyla kabul görüyor. Tekrar tekrar kullanılıyor. Ve bu sırada cinsiyetçilik yeniden üretilmiş oluyor. Dolayısıyla seçtiğimiz kelimeleri ve kullandığımız dili her zaman sorgulamamız gerekiyor.”

‘Medyada toplumsal cinsiyet konusunda bir yayın politikası yok’

Kitabın tüm medya çalışanları için bir kaynak olmasını istediklerini kaydeden Tahaoğlu şu ifadeleri kullandı:

“Kadın ve LGBTİ+’larla ilgili ön yargılar ve cinsiyetçi dil, ana akım ve alternatif medyada yeniden üretiliyor. Çünkü medyada toplumsal cinsiyet konusunda bir yayın politikası mevcut değil. Dolayısıyla ana akım ve alternatif medya fark etmeksizin cinsiyetçi haberler çıkıyor. Bu yüzden biz bu kitabın cinsiyet eşitliği konusunda ana akım ve alternatif medyayla beraber habercilik yapacak herkes için bir kaynak olmasını istiyoruz.”

‘Haberler toplumda yansıma buluyor’

Bu konuların sadece belirli günlerde gündeme gelmemesi gerektiğini belirten Elif Akgül ise “Sadece 8 Mart’ta, Onur Haftası’nda ve 25 Kasım’da bu konuları gündeme getirmek değil, emek, sağlık ve spor gündemi olduğunda bu konunun kadın ve LGBTİ+’ları nasıl etkilediğine bakmak gerekir. Toplumsal cinsiyet odaklı habercilik derken biraz da bu refleksi geliştirmekten bahsediyoruz” dedi.

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini gözetmeden yapılan haberlerin toplumda yansıma bulduğuna dikkat çeken Akgül, devamla şunları aktardı:

“Haberin kendisinde var olan toplumsal cinsiyet eşitsizliği bir işin sonucuna, yani bir sonraki vakalara yansıyor. Bu konuda en çok bildiğimiz örneklerden bir tanesi ‘cinnet getirmek’tir. Üçüncü sayfalarda böyle haberleri hep görüyoruz. ‘İşsiz kaldı cinnet getirdi’, ‘Karısı ayrılmak istiyor cinnet getirdi’ vs. Failin kendisine bir bahane üreten ve karşılığında devam eden şiddeti münferitleştiren bir dilden bahsediyoruz. Gazeteci haberi yazarken yerleşik kodları kullanması istendiği için sistematik münferit şiddeti ortaya koyuyor. Bu da vakalara yansıyor”