Ana SayfaÇalışma YaşamıAVM’lerde çalışma koşulları: Sürekli denetim var, oturmak bile yasak

AVM’lerde çalışma koşulları: Sürekli denetim var, oturmak bile yasak

HABER MERKEZİ – AVM mağaza çalışanlarının çalışma koşulları üzerine yaptıkları araştırmanın ışığında webiz’de değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Nurcan Özkaplan ve Dr. Ece Öztan, ‘genç ve yorgun’ olarak tanımlamadıkları bu emekçilerin üzerinde sürekli bir denetim olduğunu vurguladı. Akademisyenler, çok esnek çalışma koşullarına maruz bırakılan emekçilerin oturmalarının yasak olduğunu da ifade etti.

“AVM’ler… Modern yaşamın tapınakları… Artık her birimizin günlük hayatının vazgeçilmezleri haline gelmiş alışveriş merkezleri, ışıltılı mağazalar… Haftada birkaç kez kimi zaman alışveriş için, kimi zaman sadece vakit geçirmek için gittiğimiz AVM mağazalarında rastlarız onlara. Mağazanın doğal bir parçası gibidirler. Satış elemanlarıdır onlar.

“Hep güler yüzle hizmet eden bu genç kadın ve erkeklerin çalışma koşulları nelerdir, meslekleriyle ilgili algıları nasıldır, işlerini seviyorlar mı, geleceklerinden umutlular mı diye pek düşünmeyiz; zaten bu konuda yazılmış çizilmiş fazla bir şey de yoktur. Bu kitap bu yakıcı konuya, AVM mağazalarında çalışan satış elemanlarının çalışma hayatlarına ışık tutuyor.”

Yukarıdaki alıntı Nurcan Özkaplan, Ece Öztan ve Ester Ruben’in birlikte yürüttükleri “AVM’lerin Yorgun Gençleri: Tezgahtarlıktan Satış Elemanlığına Emeğin Dönüşümü” isimli araştırmanın aynı başlıkla yayımlanan kitabın giriş bölümünden.

webiz’de Kıvanç Eliaçık’ın “Grev Gözcüsü” isimli programının konuğu olan araştırmacılardan Prof. Dr. Nurcan Özkaplan ve Dr. Ece Öztan, Alışveriş Merkezleri’ndeki (AVM) mağazalarda çalışan satış elemanlarının emek süreçlerine, çalışma koşullarına ve yaptıkları çalışmanın detaylarına değindi.

Satış elemanları ile yaşadıkları sorunların görünür olmadığını tespit ettiklerini ifade eden Özkaplan, AVM’lerde çalışan ‘genç ve yorgun’ emekçilerin Türkiye’deki işçi sınıfının bir nevi ‘yeni yüzü’ olduğuna dikkat çekti.

“Çalışma koşulları çok esnek, sürekli bir denetim var”

Prof. Dr. Nurcan Özkaplan, bu emekçilerin ‘araçsal bir emek kategorisi’ne dahil olduğunu da belirterek, “Çok esnek çalışma koşulları var ve bu nedenle uzun süre aynı işyerinde çalışma oranı çok düşük” dedi.

AVM mağazalarında çalışan emekçilerin çoğunluğunun 25 yaş altı olduğunu kaydeden Özkaplan, cinsiyete dayalı bir farklılaşmanın olduğunu belirterek, yöneticilerin çoğunun erkek olduğunu, kadınların ise daha düşük pozisyonlarda yer aldığını ifade etti.

Prof. Özkaplan, “Sürekli bir denetim altındalar. Hem yaptıkları iş anlamında hem de bedensel olarak, yani nasıl davrandıkları nasıl göründüklerine kadar bir denetim var” diye de ekledi.

“Oturmak yasak, gün döngüsünün dışındalar”

Dr. Ece Öztan ise ağır çalışma koşullarına rağmen bu işin neden tercih edildiğini anlattı.

“AVM’lerde çalışanların yüzde 65’i lise mezunu” diyen Öztan, emekçilerin çoğunluğunun genç ve ailesiyle yaşadığına işaret ederek, bunun ek gelir olarak cazip geldiğini belirtti.

AVM çalışanlarının çalışma koşullarına da değinen Ece Öztan, oturmanın yasak olduğunu vurguladı, ortopedik rahatsızların yaşandığını belirtti ve ekledi: “Mevsimleri göremiyorlar, gün döngüsünün dışına çıkıyorlar. Yağmur yağdığını bile müşterilerden öğreniyorlar.”

Öneriler

Diğer yandan akademisyenler, bu çalışma koşullarının düzeltilmesi için somut önerilerini de sıraladı.

  • Bu işin meslek olarak tanımlanması gerekiyor ama bunun için çalışma koşullarının da değişmesi gerekiyor.
  • Çalışma saatleri düzenlenmeli, pazar günleri tatil olmalı.
  • Dinlenme alanları olmalı ve çalışanlar insani ihtiyaçlarını karşılayabilmeli.
  • AVM çalışanları ve çocukları için etkinlik alanı olmalı.
  • Hizmet sektörünün bu kolunda sendikal örgütlenme artmalı.

webiz’deki programın tamamını aşağıdaki bağlantıdan izleyebilirsiniz:


Twitter

Facebook

Youtube

Previous post
BM'den Suudi Arabistan'a Cemal Kaşıkçı çağrısı
Next post
'Yeniden üretilen militarizm ve cezasızlık' kıskacında şüpheli asker ölümleri