Irak’tan çalınan Asur rölyefi New York’taki bir müzayede evinde satıldı

HABER MERKEZİ – IŞİD’in 2015’te yıktığı Nemrut antik kentindeki bir saraydan çalınan Asur dönemine ait eser, ABD’de Christie’s müzayede evinde 31 milyon dolara satıldı.

Irak’tan çalınmış bir Asur rölyefi, 30 Ekim’de ABD’nin New York kentinde bulunan Christie’s müzayede evinin eski eser mezatında satıldı.

Eserin adı saklı tutulan bir alıcıya 31 milyon dolara satıldığı belirtilirken, durum sanat çevrelerinde tepki doğurdu.

e-skop’un haberine göre 10 milyon dolar tahmini değer biçilen eserin, üç katı fiyata satıldığı müzayede, uzun yıllardır Batı emperyalizminin şiddetine maruz kalan Irak halkına hakaret olarak değerlendiriliyor.

Eser IŞİD’in yıktığı antik kentte yer alıyordu

Rölyefin ait olduğu saray, IŞİD’in 2015’te buldozer ve patlayıcılarla yıktığı Nemrut antik kentinde yer alıyordu.

Müzayedede satılan eser, 1800’lerin ortalarında Musul’da bulunan ABD’li misyoner Henri Byron Haskell’in satın aldığı üç alçı levhadan biri; misyoner bu üç rölyefi 1859’da Virginia Papaz Okulu’na bağışlamış. Müzayedeye çıkarılan iki metrelik levha, Kral II. Aşurnasirpal’in (MÖ 883-859) Nemrut antik kentinde yaptırdığı Kuzeybatı Sarayı’nın duvarlarını süslüyordu.

Kraliyet Sarayı’nın kalıntılarını ortaya çıkaran Britanyalı arkeolog Austen Henry Layard, eserleri Haskell’e satmıştı. Haskell ayrıca, Maine’de bulunan Bowdoin Koleji’ne bunun gibi altı rölyef daha göndermişti, bunlardan biri şimdi Metropolitan Sanat Müzesi’nde bulunuyor.

Bugün British Museum, Brooklyn Müzesi ve Yale Üniversitesi Sanat Galerisi de dahil dünyanın dört bir yanındaki 60 müzede Aşurnasirpal’in sarayından çıkarılan rölyefler yer alıyor.

Papaz Okulu, Iraklıların yaşadığı kayıplardan kar elde etti

Aşurnasirpal rölyefi, kısa bir süre öncesine kadar Virginia Papaz Okulu’nun kütüphanesinde sergileniyordu.

Ancak 2017 yılında yapılan bir incelemede değeri anlaşılınca, okul elindeki diğer iki rölyefin sigorta giderlerini ve burs fonunu karşılamak amacıyla rölyefi satma kararı aldı.

Columbia Üniversitesi’nde Antik Yakın Doğu Sanatı ve Arkeolojisi profesörü olan ve 2004’te Irak Kültür Bakanlığı danışmanlığı görevini yürüten Zeynep Bahrani, IŞİD’in gerçekleştirdiği yıkımın bu eserin piyasa değerini yükselttiğini söylüyor ve şöyle devam ediyor:

“Dolayısıyla Papaz Okulu, Iraklıların yaşadığı kayıplardan kâr elde etmiştir. Hâlâ izi bulunamayan binlerce kayıp Iraklı kadın ve çocuk varken, yıkılan mirasımızın enkazı hâlâ kaldırılmamışken, bu satıştaki duyarsızlık insanın içini ürpertiyor.”

Iraklı sanatçı Michael Rakowitz ise şöyle diyor: “Batılı kurumların ve özel koleksiyonerlerin, Doğu’nun kültür mirasına karşı bitmez tükenmez açlıkları bir kez daha kendini gösterdi. Keşke kısa bir süre önce tahrip edilmiş bu arkeolojik alanların bulunduğu bölgeden kaçan insanların yaşamları da Batı’nın gözünde bu kadar değerli olsaydı.”