Ana SayfaÇalışma Yaşamı‘Jiyan’: Türkiye’nin ilk kadın semt pazarı Diyarbakır’da

‘Jiyan’: Türkiye’nin ilk kadın semt pazarı Diyarbakır’da

HABER MERKEZİ – Diyarbakır’da yıllardır faaliyetini sürdüren ve sadece kadınların oluşturduğu ilk resmi pazar olma özelliği taşıyan ‘Jiyan’, yüzlerce kadının geçimini sağlıyor. Başlarda “Bu erkek işi” denilerek kendilerine psikolojik şiddet uygulandığını belirten kadınlar, ‘Ağır bir mücadele verdik ama kazandık’ diyor.

Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde bulunan Jiyan Semt Pazarı, Türkiye’nin ilk resmi kadın pazarı olma özelliği taşıyor.

Pazarın kuruluşu, 2013 yılında Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) belediye başkanı Yüksel Baran döneminde gerçekleştirildi.

Kuruluş amacı, ilçede yaşayan şiddete maruz bırakılmış ya da dar gelirli kadınların ekonomik hayata dahil edilmesi olan pazarda ilk dönemler 258 kadın tezgah açtı.

Ancak pazarın işlek bir yere kurulmaması ve başka olumsuzluklar sebebiyle bu sayı zamanla azaldı. Şuanda ise 100’ü aşkın kadın, haftanın beş günü Bağcılar Mahallesi’nin çeşitli bölgelerinde pazar kuruyor. Cumartesi günü ise Jiyan Semt Pazarı’ndaki sabit pazarda çalışıyorlar.

Cuma günü Hamravat bölgesinde kurulan pazarda çalışan kadınlardan Fatma ve Azime Toprak kardeşler çalışmaya ilk olarak bu pazar ile başladıklarını anlatıyor.

‘Pazar erkek işi, evinize gidin’ tepkisi

BBC Türkçe’den Hatice Kamer’e konuşan 50 yaşındaki Selime ise bu işe başlayacağını ilk söylediğinde eşi ve çevresindeki pek çok kişi tarafından “Bu erkek işi” tepkisiyle karşılaşmış.

Selime, ilk zamanlarda karşılaştığı tepkiler nedeniyle çok zorlandığını ancak buradan kazandığı parayla çocuklarını okuttuğunda çok mutlu olduğunu söylüyor:

“Pazar erkek işidir, ne işiniz var burada, gidin, evinizde oturun diyen çok kadın oldu. Ama en unutmadığım şey kadının biri bana ‘Hazreti Süleyman Camii’sine gidip elini açıp dilenseydin bu halinden daha iyi değil mi?’ sözleri oldu. Bu laf çok gücüme gitti. Başta çok yıprandım, üzüldüm ama yanlış ve gizli bir şey yapmıyoruz, hepimiz alın terimiz, emeğimiz ile çocuklarımızın rızkını çıkarıyoruz.”

‘Ağır bir mücadele verdik ama kazandık’

Fatma Topval

Pazarcılardan Fatma Topval, Antalya’da 15 yıl aşçılık yaptıktan sonra kendisini şiddete maruz bırakan erkekten boşanarak çocuklarıyla birlikte memleketi Diyarbakır’a döndüğünü söylüyor.

“Bu pazar hayatla mücadele etme yönümü geliştirdi” diyen Topval, çalışmaya başladığı ilk günlerde çevresi tarafından yoğun olarak psikolojik şiddete maruz bırakıldığını anlatıyor:

“Yapacağız dedik, bunu yapmamız gerek dedik, oradaki komisyoncu ve hamal arkadaşlara buna alışacaksınız dedik. Alıştırdık, beş yıl oldu, zor süreçlerden geçtik ama artık güzel şeyler oluyor. Artık hepsi bizi tanıyor, gittiğimde her dükkanda ablacım buyur, bir şey lazım mı, çay ısmarlayalım diyorlar. Artık orası da pazar ortamı gibi oldu alıştılar. Belli hatalar yaptılar, ama alışık olmadıkları bir durumdu kadının hal ortamına girmesi. Acayip bakanları, kınayanları görmezden geldik, ağır bir mücadele verdik ama bence kazandık, biz onları onlar da bizi kazandı. İşimiz güzel çok şükür…”

‘Bir pazarımızı erkeklere verdiler’

Bağlar Kadın Pazarcılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Hazal Tunç ise pazara ilk tezgahını kuran kadın.

Belediyeye kayyum atandıktan sonra ise kadınların geçim kaynakları olan pazar, erkeklere verilmiş. Tunç, bu süreçte gelirlerinin de düştüğünü belirtiyor:

“Geçen sene bir pazarımızı erkeklere verdiler. Pilot bölge olarak Bağcılar sadece kadın pazarcılara açık olacaktı, öyle bir teminat verildi. Üç pazar yerimizin ortasındaki bölgeye bir pazar yeri daha istedik ama belediye geçen yıl orayı erkek pazarına açtı. Gelirimiz yüzde 30 düştü, bu yüzden tutunmakta güçlük çeken, borçlanan pazarcı arkadaşlarımız var. Belki seçimden sonra bir umut pazar yerimizi yine bize verirler. Yoksa birçok arkadaşımız pazarcılığı bırakmak zorunda kalacak.”

Previous post
Avrupa'nın 13 ülkesinden Guaido’ya destek, Maduro’dan tepki
Next post
Akşener’den 'silahlanın' diyen Sedat Peker’e tepki, Soylu'ya çağrı