Ana SayfaÇeviriAmazonlar’da “kültürel soykırım”: Manokiler’den anadili konuşabilen sadece sekiz kişi kaldı

Amazonlar’da “kültürel soykırım”: Manokiler’den anadili konuşabilen sadece sekiz kişi kaldı

HABER MERKEZİ – Amazon ormanlarındaki yangın sadece doğal yaşamın değil, yüz yıllardır bu topraklarda yaşamış yerlilere ait kültürlerin de sonunu getiriyor. Bu tehdit altında yaşayan kabilelerden Manokiler’in 400 üyesi var, ancak bunlardan sadece sekizi anadilini konuşabiliyor.


Çeviri-Derleme: Evren Toprak


Brezilya’da Amazon ormanlarında haftalarca süren yangınlar yerlilerin yüzyıllar önceden bugüne taşınmış kültürel mirasının da sonunu getiriyor.

Söz konusu yerli kabilelerden biri Manokiler.

Amazon’daki Irantxe Yerli Bölgesi’nde yaşayan Manokiler’den Giovani Tapura haftalardır süren yangının kendileri için ne anlama geldiğini şu sözlerle özetliyor:

“Yangınlar avlandığımız ve ilaç topladığımız yerlere geri alınamayacak zararlar verdi. Büyümesi asırlar süren devasa ağaçlar kesildi ve yandı.”

NASA’nın uydu görüntüleriyle Amazon yangınları


Dillerin yarısı kaybolma tehdidi altında

Manokiler için tek sorun yaşam alanlarının zarar görmesi değil. Onların bir diğer endişesi anadili.

Portekizlilerin başlattığı katliamlar, hastalıklar ve anadilinde konuşma yasakları nedeniyle bugün Brezilya topraklarında yaşamakta olan 400 Manoki’den yalnız sekizi kabilenin anadilini konuşabiliyor.

Bu sorun başka kabilelerde de var.

Amazonlarda bir milyon yerli yaşıyor, buradaki topluluklar 200 civarında dil konuşuyor. Fakat bu dillerin neredeyse yarısı kaybolma tehdidi ile karşı karşıya.

Yangınlar da bu tehdide dair endişeyi artırıyor. Yerliler, yerlerinden edilmeleri durumunda şehirlere gitmek zorunda kalacaklarını ve bunun da muhtemelen Manoki dilinin sonu olacağını söylüyor.

“Dil kaybedilirse kültür de kaybedilir”

Yerliler kültürlerinin tehdit altında olmasından hükümeti ve hükümetin politikalarını sorumlu tutuyor.

Tapura, “Dilimizi yeniden hayata döndürecek hiçbir hükümet girişimi yok ve hükümetin yerli halklar için önerdiği politikalar en önemli şeyimizi, kültürümüzü kırıp geçirecek” diyor.

Campinas Üniversitesi’ndeki Dil Çalışmaları Enstitüsü’nde dilbilimci olarak araştırmalarını sürdüren Angel Corbera Mori de Tapura’nın bu sözlerini destekliyor.

Mori, “Dil kaybedilirse tıp da, mutfak sanatları da, tarihsel ve geleneksel bilgi de kaybedilir” diyor.

Bundan bir ay önce, 22 Ağustos’ta, Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya yönelik bir mektup kaleme alan yerliler de bu konuya dikkat çekmiş, “Amazon’da şu an fiziksel, çevresel ve kültürel soykırım yaşanmaktadır” demişti.

Amazon’da yangınlar ve Bolsonaro’nun sözleri

Dünya oksijeninin yüzde 20’sini üreten Amazon ormanlarında bu yıl yaşanan yangının doğaya etkisi felaket boyutlara ulaştı.

Yağmur ormanlarında en az 130 bin hektar alan kül oldu. 2019 yılının ilk sekiz ayındaki yangınlarda artış ise geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 88’i buldu.

Yangınların yerli kabilelere etkisi hala tam olarak bilinmiyor, fakat alevlerin henüz temasın kurulmadığı bazı kabilelerin ve bu alanlarda yaşayan insanların topraklarını yok ettiği sanılıyor.

Bu noktada yerlilerin en büyük endişelerinden biri Brezilya’nın mevcut Devlet Başkanı Jair Bolsonaro.

Brezilyalı lider, yerlilere ait toprakların büyük ölçekli tarım ve maden alanlarına dönüştürülerek, yerlilerin Brezilya toplumu içinde asimile edilmeleri gerektiğini savunuyor.

Bu yılki yangınlarda ise topraklarda ticari çıkar güdenlerin ve çetelerin rol oynadığı düşünülüyor.

Yerliler, yerli karşıtı ve maddi çıkar amaçlı grupların Bolsonaro’nun sözlerinden cesaret alarak topraklarını işgal etmeye girişebileceği endişesini paylaşıyor.


Amazon’un düşman kabileleri ‘beyaz adamın’ politikalarına karşı birleşti


Kaynak: VICE



Önceki Haber
HDP'nin Gençlik Kültür ve Sanat Festivali'ne kaymakamlık engeli
Sonraki Haber
Adana’da bir kadını darp edip, üzerine yanıcı madde döken erkeklerden biri tutuklandı