Bianet Medya Gözlem Raporu: 107 gazeteci tutuklu

HABER MERKEZİ – Bağımsız İletişim Ağı (bianet), 2016 Temmuz-Ağustos-Eylül ayları Medya Gözlem Raporu’nu yayınladı.

Rapora göre 226 gazeteci Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde toplam bir ömürboyu hapis ve 2 bin 235 yıl 4 ay hapis tehdidi altında.

Rapor verileri Türkiye iki yıl aradan sonra yeniden “dünyanın en büyük gazeteci hapishanesi” haline geldiğini ve basın özgürlüğü ve şeffaflığa dair uluslararası göstergelerde en gerilerde yer aldığını gösteriyor.

Rapora göre, 15 Temmuz darbe girişimiyle ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) ve yürürlüğe konan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK), medyaya yönelik yaygın gözaltı, tutuklama, kapatma gibi ölçüsüz ve hukuka aykırı uygulamalar doğurdu.

Raporda 107 gazeteci ve 10 dağıtımcının Ekim 2016’ya cezaevinde girdiği, 78 habercinin gözaltına alındığı, OHAL kapsamında 775 basın kartı ve 49 pasaportun iptal edildiği belirtiliyor.

22 gazetecinin “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret” suçlamasıyla hakkında soruşturma açıldığı belirtilen raporda, yargılanan gazetecilerden ikisinin TCK’nın 299. Maddesinden 10 bin 500’er TL adli para cezasına mahkum edildiği kaydedildi.

BİA Medya Gözlem Raporu’nda “öldürülen gazeteciler”, “hapis gazeteciler”, “saldırı, tehdit ve engellemeler”, “soruşturmalar, açılan-süren davalar, kararlar”, “hakaret, kişilik hakları ve tazminat davaları”, “yasaklamalar, kapatmalar, toplatmalar”, “Anayasa Mahkemesi”, “AİHM”, “RTÜK” ve “YSK” bölümleri yer alıyor.

Rapor verilerinden bazı bölümler şöyle:

“107 gazeteci ve 10 dağıtımcı Ekim 2016’ya cezaevinde girdi. Tutuklu gazetecilerin 71’i “Cemaat medyası”na çalışanlardan oluşurken habercilerden 29’u ve dağıtımcıların tamamı Kürt medyasındandı. Bu kişiler, TMK ile TCK kapsamında ‘örgüt’ bağlantılı olarak hapiste bulunuyor.

Hapisteki 107 gazeteciden 70’i ‘FETÖ/PDY’, 28’i ‘Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye (KCK)’, ‘PKK’ ve ‘DYG’; ikisi ‘Marksist Leninist Komünist Partisi’ (MLKP); biri ‘Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi’ (DHKP-C); biri ‘Direniş Hareketi’, biri ‘Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist’ (TKEP/L) örgütü üyeliği, biri ‘casusluk’, biri ‘gizli bilgi temini/tahribi’, biri de ‘Askeri yasak bölgeyi ihlal etmek’ iddiası çerçevesinde yargılanma konusu oldu.

107 gazeteciden 82’si soruşturma geçiriyor, 18’i hükümlü, 1’i yerel mahkemede hüküm giydi, Yargıtay kararını bekliyor; 5’i halen yargılanıyor.

9 saldırı, 3 tehdit, 2 kötü muamele

Temmuz-Ağustos-Eylül 2016 döneminde 7 gazeteci ve 2 medya bürosu saldırıya uğradı; Ayrıca, 2 gazeteci tehdit edildi, 2 gazeteci de kötü muamele gördüklerini açıkladı.

OHAL: 78 gözaltı, 24 gözaltı kararı, 6 ev baskını

Temmuz-Ağustos-Eylül 2016’da, 78 gazeteci ve medya çalışanı gözaltına alınıp serbest bırakıldı; 24 gazeteci için gözaltı kararı çıkarıldı; 6 gazetecinin evine baskın düzenlendi. 1 gazeteci ev hapsinde tutuluyor.

29 “Erdoğan” sanığı/mağduru/şüphelisi

Rapor döneminde TCK’nın 299. Maddesi kapsamında ve ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ iddiasıyla yargılanan 6 gazeteciden dördü beraat etti; ikisi 10 bin 500’er TL adli para cezasına mahkum edildi.

Bu dönemde, 22’si gazeteci toplam 29 kişi, TCK’nın 299 (Cumhurbaşkanı’na hakaret) ve 125. Maddeleri (Erdoğan’a görevinden dolayı hakaret) kapsamında açılan ceza davaları veya Erdoğan’ın “kişilik haklarına saldırı” gerekçesiyle açılan tazminat davaları kapsamında işlem gördü..

173 medya kapatıldı; 775 basın kartı, 49 pasaport iptal

OHAL’in etkili olduğu Temmuz-Eylül 2016 döneminde 775 basın kartı ve 46 gazetecinin pasaportu iptal edildi; tutuklu Şahin Alpay’ın kızı, Ercan Gün’ün oğlu, Can Dündar’ın eşi Dilek Dündar’ın pasaportuna el konuldu. Ayrıca, 5 gazetecinin pasaportuna el konulması için talepte bulunuldu. Bu üç aylık dönemde 155 medya organı (TV, radyo, gazete ve yayınevi) kapatıldı; 3 yayın yasağı veya geçici yayın yasağı, 18 site kapatıldı; 4 site haberi sansür gördü. 7 yayına müdahale edildi; 2 gazeteci sınır dışı edildi; 1 gazete toplatıldı.

Hakaret: 4 gazeteciye toplam 55 yıl isteniyor

Temmuz-Ağustos-Eylül 2016 döneminde 4 gazeteci toplam 55 yıl 4 ay hapis istemiyle yargılandı.

TMK/TCK: 1 ömür boyu; 2152 yıl hapis isteniyor

Temmuz-Ağustos-Eylül 2016 döneminde 117 gazeteci TMK uyarınca 880 yıl, 6 ay hapis istemiyle yargılandı. 61 gazeteci ‘örgüt yöneticiliği’, ‘örgüt üyeliği’ veya ‘örgüt örgüte yardım’dan toplam 1036 yıl hapis istemiyle yargılandı. 5 gazeteci TCK’nın 301. Maddesini ihlal etmek suçlamasıyla toplam 10 yıl hapis istemiyle yargılanıyor.

6 gazeteci de, ‘Devletin güvenliğe dair gizli bilgileri temin etme ve açıklama’ gibi suçlamalarla bir müebbet ve 216 yıl ve 6 ay hapis tehdidiyle yargılamaya devam ediyordu. Ayrıca, 2 gazeteci ‘Kin ve düşmanlığa tahrik’, bir diğeri de ‘soruşturmanın gizliliği ihlal’ iddiasıyla hakim karşısındaydı. Tüm bu suçlamalardan hepsine istenen cezaların toplamı 1 müebbet ve 2 bin 152 yılı buluyor.

Bu dönemde, Özgür Gündem gazeteciyle sembolik bir günlük dayanışma eyleminde bulunan 32 gazeteci ve hak savunucusu ‘terör örgütü propagandası’ suçlamasıyla kendisini mahkemelerde buldu. Bu dosyalardan 10 takipsizlik kararı çıkarken 8’inin soruşturmasıysa sürüyor.

Medya kapatmaları 2 bin 500 işsiz yarattı

Temmuz-Eylül 2016 döneminde Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak medya organlarının kapatılması sonucu 2 bin 500’e yakın gazeteci ve medya çalışanı işsiz kaldı. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 45 iken tüm 2015 yılı için 348 oldu.

RTÜK: Yayın yasaklarına karşı direnme cezaları arttırdı

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Temmuz-Eylül 2016 döneminde haber, film ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına beş uyarı, beş para cezası ve bir yayın durdurma cezası verdi. Bu dönemde radyo kuruluşlarına bir para cezası uygulandı. Kurul, Radyo ve TV’lere toplam 300 bin 698 TL idari para cezası verdi.”

*Raporun’un tamamına buradan ulaşılabilir.