Umutsuzluğu örgütlemek için: ‘Umulmadık Topraklar’

ARTİST / Uluslararası İstanbul Sanat Fuarı, 12-20 Kasım tarihleri arasında 35. Uluslararası İstanbul Kitap fuarı ile eşzamanlı olarak TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde sanatseverlerle buluşacak.

Önceki yıllardan farklı olarak izleyiciler bu yıl “Umulmadık Topraklar” başlıklı geniş kapsamlı bir projeye tanık olacak.

12-20 Kasım tarihleri arasında gerçekleşecek etkinlikler bütünü , katılımcı galerilerden mekanın fiziksel kullanımına, dilinden örgütlenme biçimine kadar pek çok açıdan değişim geçiriyor.

Yaklaşık bir yıldır geniş bir ekiple üzerinde çalışılan “Umulmadık Topraklar // Unexpected Territories” koordinatörü Ezgi Bakçay, Gazete Karınca’nın sorularını yanıtladı.

“Umulmadık Topraklar” hem kolektif bir ürün hem de bir metot önerisi. Bu yıl karşımıza ortak bir soru etrafında sınırsızca çeşitlenen sergiler, performanslar, paneller, etkinlikler, yollar ve sorular bütünü çıkıyor. TÜYAP’ta bu çapta bir çalışma ilk mi?

Pek çok örneği vardır elbet fakat bu TÜYAP bağlamında ilk olarak düşünülmeli. Fuar alanı içinde tamamen fuarcılık mantığı dışında, yatay bir örgütlenme ile çok küratörlü pek çok proje sergi, performans,
atölye içeren bir yaratıcılık alanı. Burada hem dikeyde hem yatayda büyük bir mekanın avantajlarından yararlanıyoruz. TÜYAP’ın bize sağladığı imkanlardan faydalanıyoruz. Düşünsel anlamda hiçbir engelle karşılaşmadık. Bu da yan yana çalışıp, aynı konunun farklı perspektiflerden tartışılmasına, birlikte üretmeye, kolektif bir yaratıcılık sürecine izin veren, hakikaten deneysel ve performatif bir çalışma ortaya çıkartıyor. Bizim buradan muradımız, çok geniş bir çerçeve metni içerisinden herkesin kendi metnini oluşturması, bunların görselleştirilmesi ve sanat alanında yorumlanması. Buraya gelen bir izleyici aynı gün içerisinde pek çok farklı fikirle karşılaşacak.

Burada hakikaten sürprizli, karşılaşmalara açık, çatışmalı, çoklu bir yapı yaratmaya çalışıyoruz.

Amaç?

Bana kalırsa tam da bugün Türkiye’de hem sanat alanında hem de bütün kültürel üretim alanında giderek daralan yaşam alanlarımızı açmak. Kendimize yeni bir üretim alanı açmaya çalışıyoruz ve bu yaşam alanını kolektif olarak değerlendirmeye çalışıyoruz. Bu 10 günlük bir süreç olacak ama bizim buradaki asıl hayalimiz yeni tanışıklıklar, yeni dayanışma biçimleri, birlikte iş kotarabilmenin zevki ile geleceğe yayılabilecek bir dostluk ve dayanışma dalgası yaratabilmek.

Bir anlamıyla bu dönemde umulmadık bir hareket olduğunu söyleyebiliriz. Giderek umutsuzluğa sürüklendiğimiz, artık ayakta duracak moralimizin olmadığı bir zamanda, kavgayı, dövüşü, ekonomik kaygıları bir tarafa bırakıp böyle bir projeye girmek hakikaten umulmadık, beklenmedik bir şey.

“Umulmadık Topraklar” iklimi giderek sertleşen, güvensiz, rekabetçi ve hakikatle kurduğu üretken gerilimi çoktan kaybetmiş sanat dünyasında, öncelikle sanatçının hayatta kalma koşullarını dert ediniyor. Ülkenin geleceğinde tek tabanca olmanın imkansızlığını öngördüğü için, yan yana gelebilmenin imkanlarını araştırmaya davet ediyor.  Bu kaygıları senden dinleyelim.

Bir kere fuarcılıktan bahsediyorsak artık Art International’in yapılamıyor olması, Contemporary’de bu sene açık net bir şekilde daha az galerinin temsil edilecek olması, ticari alanların çok pahalı olması, ekonomik nedenler, ifade özgürlüğüne dair açık bir sansür olmamasına karşın memleketin halinden dolayı sürekli bir otosansür mekanizmasının işliyor olması, kamusal alanın olmaması daralmaya yol açıyor. Kamusallığın olmadığı, basın açıklaması ve eylem yapılamadığı, gazetecilerin haber yapamadığı, bizim de sergi açamadığımız bir ortam. Burada nasıl yaşayacağız? Elimizdeki imkanları en iyi şekilde değerlendirip yaratıcılığımızı örgütlenme ve alan açma için kullanmamız gerekiyor. Sadece sanat için değil. Zaten “Umulmadık Topraklar” da bunu işaret eden bir kavramsal çerçeve. Biz nerede, nasıl yaşayacağız?

Burada dikkat edersen “Nihayet umutluyuz” ya da “Her şey güzel gidecek” cümleleri yok. Hakikaten biraz farkına vararak, biraz umutsuz , geniş yüreklilikle “Çok umutluyuz gelecekten” diyemediğimiz bir yerdeyiz.  Ama bu umulmadık, bu umutsuz, pesimist tavrın iyi örgütlenirse beklenmedik sonuçlar verebileceğini, beklenmedik birlikler üreteceğini düşünen bir metin bu. Eğer hakikaten bir afet yaşıyorsak, eğer kayıplarımızla yüzleşemiyorsak, yasını bile tutamıyorsak; biz bu saatten sonra artık geçmişimizle günümüze yabancılaştık, ayaklarımız yerden kesildi. Çünkü zemini kaybettik. Bu bir yolculuk anlamına gelir aynı zamanda ve her yolculuk tehlikeli olduğu kadar da üretkendir.

Sanatseverleri neler bekliyor?

Umutsuz bir konu tartışılırken, bir taraftan da enerji dolu bir çok üretimle karşılaşacaksınız. Gerçekten uçsuz bucaksız hayaletti sergiye katkı sunanlar. Mekan yarattılar, deneyim alanı yarattılar, mekanın fiziksel boşluğunu iyi kullandılar, geçen senelerden farklı olarak duvarlara sıkışmak yerine üç boyutlu boşluğu yorumladılar. İçinde vakit geçirilecek, okunacak, izlenecek, dans edilecek deneyim alanları, yaşam alanları yarattılar.

Küratörler ve Katılımcılar

DEPO -BAK projesi- Latife Uluçınar, Emre Zeytinoğlu, Barış Seyitvan, Ezgi Bakçay, Rahmi Öğdül, İpek Çankaya (Halka Sanat), Rafet Arslan, Aslıhan Kaplan Bayrak (Bahçe Grubu) İnsel İnal, Göçmen Kadınlar Birliği (Almanya), Mahmut Koyuncu, Yekhan Pınarlıgil- Murat Alat – Lionel Soukaz (Paris-Fransa), Elli Chrysidou (Selanik, Yunanistan), Taner Güven, Gogo Smili, Zeki Coşkun, AmberPlatform, ALAN İstanbul, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf Uygulama ve Araştırma Merkezi (FUAM), Hinterland Galerie (Viyana, Avusturya), Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi, Grafist, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent/Kent Düşleri Atölyesi, LeMan, Arada Kültür Sanat Derneği.

Bozcaada Uluslararası Ekolojik Belgesel Festivali (BIFED) Umulmadık Topraklar’a Nalan Yırtmaç Fanzin Atölyesi ile, Murat Akdağ, Hakan Kökcü ve Fethi Arda Ergül performanslarıyla katılıyor.

AICA başkanı Marek Bartelik’in de katılacağı panel programını Ayşegül Oğuz ve Çiğdem Zeytin hazırlıyor. Toplumsal hareketler bölümünün koordinatörlüğünü Eda Yiğit, performans koordinatörlüğünü Ceylan Dizdar, etkinlik kitabının editörlüğünü ise Özge Uysal yapıyor.

İletişim ve ayrıntılar için:

[email protected]

Umulmadık Topraklar