Ana SayfaÇeviriİran’da ‘umudu çalmak’la suçlanmıştı: Sansürlü film 26 yıl sonra ilk kez gösterilecek

İran’da ‘umudu çalmak’la suçlanmıştı: Sansürlü film 26 yıl sonra ilk kez gösterilecek

HABER MERKEZİ – Mohsen Makhmalbaf’ın filmi “Zayandeh-rood’un Geceleri”, ‘halkı İslam Devrimi’nden soğuttuğu ve halkın umudunu çaldığı’ gerekçesiyle İran İslam Cumhuriyeti tarafından henüz gösterime girmeden yasaklanmış ve filme el konulmuştu. “Bir şekilde” filmi geri almayı başaran sürgündeki yönetmen Makhmalbaf, filmi 26 sonra ilk kez Londra’da gösterecek.


Çeviri-Derleme: EZGİ GÜL


İran’ın önde gelen film yapımcılarından biri olan Mohsen Makhmalbaf tarafından çekilen “Zayandeh-rood’un Geceleri” (The Nights of Zayandeh-rood) isimli film, 26 yıl önce çekimleri tamamlandıktan sonra yasaklanmış ve filme el konulmuştu.

Bir antropologun ve kızının devrimden önce, devrim sırasında ve sonrasında yaşadıklarını konu alan film, İran’da büyük bir karşıtlık yaratmış ve 1990’da yapıldıktan sonra yönetmen defalarca ölüm tehdidi almıştı.

Şimdi ise film İran’dan çıkarıldı ve Londra’da sürgünde olan yapımcı Makhmalbaf tarafından restore edildi ve yönetmenin “bir şekilde” onu geri alabilmesi sayesinde Cumartesi günü İngiltere’nin başkenti Londra’da gösterime girecek.

 

‘Bir mucize’

Yapımcı, “Filmi çalmayı başardım fakat nasıl olduğu hakkında bilgi veremem” diyor. Festival sırasında bazı insanların filmin gösterildiği salona girebilmek için geceden gelip sabaha kadar beklediğini ifade eden Makhmalbaf filmin ana temasının bir ulusun umudunu kaybetmesinin metaforu olan intihar olduğunu söylüyor:

Devrim sırasında insanların sahip olduğu umudu sorguladım, ayrıca bu istibdatı üreten insanların bizzat kendisini.

1990’da, Tahran’daki Geleneksel Fajr Festivali’ne katılmadan önce normalde 100 dakika olan filmin 25 dakikası film yapımcısına sorulmadan kesilmişti. Makhmalbaf birçok sahne çıkarılmış olmasına rağmen filmi tekrar izlediğinde ana yapının zarar görmemiş olmasına ise şaşırdığını belirtiyor:

Film kolları olmayan yaşayan bir şeye benziyordu ama hala nefes alıyordu ve hikayesi ve anlamı kaybolmamıştı.

 

 

Cumartesi günü filmi gösterecek olan Curzon Bloomsbury ise “Bu filmin yapılması mucize, parça parça dahi olsa hala var olması da başka bir mucize” yorumunu yapıyor.

Filmin yasaklanışı

Makhmalbaf’ın “Zayandeh-rood’un Geceleri” isimli film hiçbir zaman kamuya açık bir şekilde gösterime girmedi ve iddiaya göre dönemin lideri Ruhullah Humeyni’nin izlemesinin akabinde yasaklandı.

Filmin suçu ise insanların “İslam Devrimi ile ilgili umutlarını çalmak” olarak gösterildi.

Makhmalbaf hakkında

Makhmalbaf, aynı zamanda ‘Gabbeh’ (1995), ‘The Cyclist’ (1987) ve ‘Kandahar’ (2001) gibi evrensel olarak tanınmış filmlerin de yönetmeni.

‘Zayandeh-rood’un Geceleri’nin aksine filmlerinin çoğu İran’da yaygın bir biçimde gösterildi ve geniş kitlelerce izlendi.

Ancak 2009’da muhalefet Yeşil Hareketi’ne verdiği desteklerden ötürü birden “persona non grata” (mükemmel olmayan/bağlamda günah keçisi) ilan edildi.

Yönetmen, “1979 devriminden sonra İran’da sinema gelişti, daha da sert kurallarla yönetilen televizyona göre daha özgür kalabildiği için” diyor.

Makhmalbaf’a göre sinema İranlılar için gerçekten kim olduklarını anlamalarına yardımcı olacak bir aynaya dönüştü. Ona göre “Devrimden önce muhalefet şiirle ifade ediliyordu, devrimden sonra sinemayla”.


Kaynak: The Guardian