Bir psikoloji kitabı: ‘Düğümler’

Kendime saygı duymuyorum

bana saygı duyan birine saygı duyamam.

Ancak bana saygı duymayan birine saygı duyabilirim.

Jack’e saygı duyuyorum

çünkü o bana saygı duymuyor

Tom’u aşağılıyorum

çünkü o beni aşağılamıyor

Ancak aşağılık biri

benim gibi aşağılık birine saygı duyabilir

Aşağıladığım birini sevemem

Jack’i sevdiğime göre

onun beni sevdiğine inanamam

Nasıl kanıtlayabilir ki?

Ronald David Laing’in ‘Düğümler’ (Knots) isimli kitabı raflarda yerini aldı.

Nesrin Demiryontan çevirisiyle yayınlanan eserin kapak tasarımı ise Emine Bora’ya ait.

Metis’ten çıkan kitabın tanıtım bülteni şöyle:

R. D. Laing’in Düğümler’i bir psikoloji kitabı, yazarını ünlü eden anti-psikiyatri yaklaşımıyla yazılmış bir teorik çalışma değil; bize dilin imkânsızlığını gösteren bir oyun/deneme. Dizeler biçiminde yazılmış, ama uzun aforizmalar gibi ilerleyen, bir dünya bakışını anlatan (ama anlatmayan), bir hayat anlayışını savunan (ama savunmayan) bir “yol-yordam” metnine benzer en çok.

Aşağıda R. D. Laing’in ‘Düğümler’ eserinde yer alan bir bölümü okuyabilirsiniz.

Evvel zaman içinde, Jack küçükken,

her an anneciğiyle olmak istiyordu

ve o çekip gidecek diye korkuyordu

daha sonra biraz büyüyünce

uzaklaşmak istedi annesinden

ve annesinin her an onunla olmak istemesinden

korktu

büyüyünce Jill’e âşık oldu

her an onunla olmak istiyordu

ve o çekip gidecek diye korkuyordu

biraz ilerlediğinde yaşı,

her an Jill’le olmak istemedi

onun her an Jack’le olmak istemesinden ve

Jack her an onunla olmak istemiyor diye

korkmasından

korktu

Jack Jill’i terk etmekle korkutuyor

çünkü Jill’in onu terk etmesinden korkuyor.

Jack Jill’in kendi –Jack’in– annesi gibi olmasından korkuyor

Jill Jack’in kendi –Jill’in– annesi gibi olmasından korkuyor

Jack korkuyor

Jill’in onun Jill’in annesi gibi olduğunu düşünmesinden

ve …… Jill’in korkmasından

Jack’in onun Jack’in annesi gibi olduğunu

düşünmesinden

Jill korkuyor

Jack’in onun Jack’in annesi gibi olduğunu düşünmesinden

ve …… Jack’in korkmasından

Jill’in onun Jill’in annesi gibi olduğunu

düşünmesinden

Jack annesini yutmak ve sonra onun tarafından yutulmak

istiyor, annesini yutmak isteyip de onun tarafından yutulmak

istememekle, annesini yutmak istemeyip onun kendisini

yutmasını istemek arasında bocalıyor.

Daha sonra, annesini yutmak istemiyor, annesinin onu

yutmasını da istemiyor.

Jack Jill’in onu yuttuğunu hissediyor.

Jill’in Jack tarafından yutulmak için duyduğu

yiyip bitirici arzunun

kendisini yutmasından

duyduğu yiyip bitiren korku

tarafından yutuluyor Jack.

R. D. Laing hakkında

Ronald David Laing (1927-1989), İskoçya’da doğdu. Glasgow Üniversitesi Tıp Bölümü’nü bitirdikten sonra orduda psikiyatri uzmanı olarak görev yaptı. Glasgow Kraliyet Akıl Hastanesi ve Glasgow Üniversitesi Psikolojik Tıp Bölümü’nde çalıştığı 1953-56 yıllarında kronik şizofrenlerin davranışlarını gözlemledi. İlk kitabı Bölünmüş Benlik’te (1960; Pinhan, 2012) şizofrenide görülen psikoz belirtilerinin insanın varoluşundan duyduğu güvensizlik sonucu ortaya çıkan bir savunma tepkisi olduğunu ileri sürdü.

A. Esterson’la birlikte yayımladığı Sanity, Madness and the Family’de (1965; Akıllılık, Delilik ve Aile) bir grup akıl hastasıyla yaptığı çalışmaya dayanarak bu kişilerin hastalıklarının ailelerinden kaynaklandığını belirtti. Kitaplarındaki geleneksel psikiyatriyi sarsan görüşleri büyük yankı uyandırdı.

1962-65 yıllarında Langham Psikoterapi Kliniği’nde yöneticilik yaparken D. Cooper, A. Esterson gibi psikiyatri uzmanlarıyla “delilik sorunu” üzerine çalışmayı sürdürdü ve 1965’te onlarla birlikte Philadelphia Birliği’ni kurarak hastayı deli kabul etmeyen, “yeniden doğuş” adı verilen yaşama deneyimleri uygulayan merkezler oluşturdu.

1970 yılında yayımlanan Düğümler okurların büyük ilgisini çekti. Mart 1971’de bir yıllığına Sri Lanka ve Hindistan’a giderek Budist meditasyonla ilgilendi, Lama Govinda ile tanıştı ve Sanskritçe çalıştı. Psikiyatr ve psikanalistlerin, özellikle hastalık sınıflandırması ve tedavi aracılığıyla bireyi damgalayarak içinden çıkılmaz durumlara yol açtığını savunan Laing, döneminin Yeni Sol akımını etkilemiştir ve terimi kendisi kabul etmese de “anti-psikiyatri” adı verilen akımın önde gelen kuramcısı kabul edilir.

Diğer eserleri arasında The Self and the Others (1961), Aile Politikaları (1971; Goa, 2012), Yaşantının Politikası (1967; Vadi, 1993) sayılabilir.