BİR SERGİ | Mirasın dijital üretimi, dağıtımı, tekrarı: ‘Mirası Yeniden Düşünmek’

HABER MERKEZİ – “Mirası Yeniden Düşünmek” (Rethinking Heritageadlı) adlı sergideki eserler BLOK art space Büyük Valide Han’da sergileniyor. Günümüz teknolojisi ve sanat arasındaki ilişki ile kültürel bellek üzerine bir sorgulama alanı açan sergi 21 Mayıs’a kadar Cuma ve Cumartesi günleri ziyaretçilere açık olacak. Serginin küratörlüğünü de yapan Cansu Nur Şimşek “Bugün değerli atfedilen bir nesne biricik kalmaktansa veriye dönüşüp erişim ve ulaşım dertlerinden bertaraf olup sonsuz sayıda tekrar üreyip dağılabilerek geleceğe hükmedebilir” diyor. Ve Şimşek şu soru üzerine düşünmeye davet ediyor: “Nesne köleliğinden kurtulmak mümkün müdür?”

EFOLT Projects’in Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi, 3Dörtgen ve BLOK art space işbirliği ile gerçekleştirdiği “Mirası Yeniden Düşünmek” 3 boyutlu kolaj atölyesinin sonucunda ortaya çıkan nesneler BLOK art space Büyük Valide Han’da sergileniyor.

Sergi, atölye katılımcılarının tasarım süreçlerinde konu edindikleri sorunlar ekseninde hazırladıkları dijital modellerin fiziksel üretimlerinden oluşuyor.

“Mirası Yeniden Düşünmek” sergisi, katılımcının öznel ve sosyal değerleri olan nesnelerin dışavurumsal yöntemler ile nasıl bütünleştirmeye çalıştığı ve siber ortamın fiziksel deneyimi nasıl kendi koşulları içerisinde canlandırabildiğini göstermeyi hedefliyor.

BLOK art space Büyük Valide Han’da gerçekleşecek atölye sergisi her hafta Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri saat 13.00 – 17.00 arasında gezilebilecek.

Eserlerin 3 boyutlu baskı teknolojisiyle üretildiği sergi bir ilki gerçekleştiriyor. Serginin küratörlüğünü yapan isimlerden Cansu Nur Şimşek’in sergiye dair yazısı şöyle.

Büyük Valide Han

17. yüzyıldan beri günümüze dek varlığını sürdürmüş şehir hanlarında hâsıl olan hız, geçicilik ve üretkenlik öğeleri Büyük Valide Han 53. Odasında tasarlanacak etkinlik ve sergilerin temel çıkış noktası olabilir mi sorusu ile baş konulan yolda oluşan “Mirası Düşünmek” sergisi ve sergide yer alan işler, ziyaretçileri yaklaşmaya, dokunmaya davet ediyor.

“Burada kalmak üç günlüğüne parasızdı”*

Büyük Valide Han kurulmuş olduğu günden itibaren dönemsel ve hızlı üretimlerin yapıldığı, uzun süreli konaklamalar yerine gelip geçici üretimlere adanmış bir han olmuştur. Şehrin atardamarı, halk arasında “Sağır Han” olarak da bilinen Büyük Valide Han, gelmek, üretmek, paylaşmak, dağıtmak ve çıkıp gitmek ekseninde dolaşan bir vazife görür.

Parçalama ve birleştirme

Tüm bu üreticilik macerası, günümüz üretim tekniklerinden 3boyutlu baskı sürecini bu handa deneyimlemek fikrini doğurmuştur. İnsan, yığma ve biriktirme teknikleriyle üretir, ürettiklerinden öğrenir, biriktirdiklerini bozar, böler, tekrar birleştirir ve yenisini üretir. Sergi, katılımcıların kişisel birikintileri ile kültürel değere sahip 3 boyutlu nesnelerin kolaj yöntemi kullanılarak bir araya getirilmesine dolayısıyla, tarihselin ve güncelin parçalanıp birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan yeniye ve yeni değerlere odaklanır.

Sergi mekânın merkezine yerleştirilen 3 boyutlu baskılar  ile hana, güncel üretim yöntemlerine dair yeni anlayışların izi bırakılır. Üreten, üretilen ve üretim ile döngüsel olarak tekrar eden üreme ritüeli sergi mekânının tasarımı haline gelir. İşler ziyaretçilere üstten bakmaz ya da mekânın duvarlarını yalayıp geçmez. Yeniden üretim aşağıdan gerçekleştirilir, aşağıdan öğrenme eğilmeyi ve dikkat etmeyi gerektirir.

Mirasın dijital üretimi, dağıtımı, tekrarı

Tekrar ve çoklu üretimin sanatsal nesneler üzerindeki etkisi Benjamin’in bahsettiği türden bir aura kaybı sorunsalını akla getirir getirmesine fakat öte yandan, yeni dijital araçlar ve internet sayesinde zuhur eden üretim kolaylığının ve erişim olanaklarının sanatsal nesneleri yeni bir aura kazanma sürecinden geçirmekte olduğu da öne sürülebilir.

Kültürel ve tarihi değere sahip nesneler –miras nesneleri- dönemsel bağlamlarında düşünüldüğünde tek ve biricik olduklarından sergilenme kıstasları da aynı değerde biriciklik önemine sahiptir. Yeni medya kullanımının gelişmesinin sonucu olarak çoğaltıcılık, çok merkezlilik ve erişilebilirlik günümüz mirası olarak kabul edilirse, kişisel değere sahip nesnelerin de yeniden üretim yollarıyla yeni aurasını kazanmasının “kişisel tarih/kişisel miras” kavramları altında ele alınabilmesinin yolunu açar. Böylelikle, bugün değerli atfedilen bir nesne biricik kalmaktansa veriye dönüşüp erişim ve ulaşım dertlerinden bertaraf olup sonsuz sayıda tekrar üreyip dağılabilerek geleceğe hükmedebilir. Tıpkı onu yaratan insana ait olan bilinçli bir üreme çeşididir bu. İnsan ile eşit seviyeye gelme ve hatta onunla aynı seviyede konuşma, müzenin miras eserlerini kutsama ayinine çentik atar. İnsan yapımının yine insan tarafından özgürleştirilmesi demokrasi söylemlerine konu olması beklenen bir sorunsaldır. İnsan yapımı makine, makine yapımı nesne, nesne yapımına dönüşen insan… Nesne köleliğinden kurtulmak mümkün müdür?

Künye

Kürasyon ve Proje Koordinasyonu: EFOLT Projects (Atanur Andıç, Cansu Nur Şimşek)

Atölye Katılımcıları: Ahmet Bektaş, Alper Yazgan, Başak Haykırer, Çağlar Tozluoğlu, Deniz Beşer, Ece Elbeyi, Eda Emirdağ, Efe Özmen, Ezgi Güler, Fulya Çalışkan, Hazel Bahar Özmen, Ömer Özçelik

Dokümantasyon: Caner Kayhan, Emre Tunçel, Erdem Başhan, Esen Tan

*Alıntı: (2014) Baykan, A. Boynudelik, Z. Sevingen, B. Uluoğlu, B. “Tarihi Belleğimiz İçinde Büyük Valide Han”, Tarih Vakfı Yayınları: İstanbul