Dünya Bankası’na suçlama: Göz yumarak çocuk işçiliğini teşvik ediyor

HABER MERKEZİ – İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Özbek-Alman İnsan Hakları Forumu tarafından yayınlanan raporda Dünya Bankası, çocuk işçiliğinin olduğu pamuk endüstrisi ile bağlantılı projelere finansman sağlamakla suçlanıyor. Rapora göre, Uluslararası Çalışma Örgütü bu olaya ilişkin herhangi bir vakaya ‘ulaşamıyor’; çünkü gözlem, hükümet yetkililerinin alanda bulunduğu sırada işçilere ‘zorunlu çalıştırılıp çalıştırılmadığı sorularak’ yapılıyor.

Çeviri-Derleme: Tolga Er

Dünya Bankası, Özbekistan’da devlet destekli çocuk işçiliğinin ve zorunlu işçiliğin olduğu pamuk endüstrisi ile bağlantılı tarım projelerine finansman sağlamakla suçlanıyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Özbek-Alman İnsan Hakları Forumu tarafından yayınlanan raporda, Özbekistan hükümetinin Dünya Bankası’nın finanse ettiği sulama projesinin olduğu bölgede, sistematik zorunlu çalıştırılma izlerine ve çocuk işçi vakalarına ulaşıldığı bildirildi.

İnsan hakları grupları, araştırmalarının, ülkenin pamuk sektöründe sistematik olarak devam eden zorunlu işçiliğin olduğunu gösterdiği gibi, Dünya Bankası tarafından finansa edilen diğer projelerde de ‘büyük ihtimalle’ aynı sorunun olduğuna işaret ettiğini belirtti.

Birçok farklı sektör çalışanı pamuk toplamaya zorlanıyor, gözlemciler tehdit ediliyor

Raporu hazırlayan araştırmacılar, ülke genelinde pamuk sektöründe zorunlu işçiliğe veya çocuk işçiliğine maruz kaldığını veya tanık olduğunu ileri süren 100’e yakın kişiyle konuştuklarını açıkladı.

Araştırmacılar ayrıca, hükümetin öğrencileri, öğretmenleri, tıp çalışanlarını, diğer devlet ve özel sektör çalışanlarını ve bazen de çocukları, pamuk toplamaya zorladığını iddia etti.

Bir diğer iddiaya göre de hasat sırasında koşulları gözlemlemeye çalışanlar tehdit edildi, dövüldü ve gözaltına alındı.

Görüşmelerin, sızan hükümet konuşmalarının ve belgelerin de yer aldığı raporun; Banka’nın tarım sektörüne verdiği borçların ve eğitim alanındaki yatırımların devam eden zorunlu işçilikle bağlantılı olduğunu gösterdiği söylendi.

Dünya Bankası: Hiçbir projede çocuk işçiliğine rastlanmadı

Dünya Bankası ise kendi gözlem süreçlerine güven duyduklarını belirtti.

Ülke genelinde gözlemlerin yapılması için Birleşmiş Milletler’in Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) kuruluşu ile çalıştıklarını belirten Dünya Bankası, araştırmalarda, Dünya Bankası’nın finansmanını sağladığı projelerin hiçbirinde zorunlu işçiliğe ve çocuk işçiliğine rastlanmadığı sonucuna ulaştıklarını bildirdi.

ILO, projelerin gözlemi sürecinde elde ettikleri sonuçları savunarak aktivistlere, zorunlu işçiliğin ve çocuk işçiliğinin göründüğü vakalara rastlamaları durumunda kendileriyle iletişime geçme çağrısında bulundu.

‘Dünya Bankası, Özbekistan hükümetine koruma sağlıyor’

Özbek-Alman İnsan Hakları Forumu, bankanın kısır ve etkin olmayan gözlemler yaparak hükümetin uyguladığı istismar olaylarının üzerini örttüğünü ileri sürdü.

Dünya Bankası, pamuk endüstrisindeki işçi istismar sistemi hususunda Özbekistan hükümetine koruma sağlıyor. Bu projelere Dünya Bankası’nın verdiği destek, Özbekistan’ın zorunlu işçiliği engellemeye çalıştığına dair bir izlenim yaratsa da, aslında Özbekistan zorunlu işçiliği kaldırmaya çalışmıyor.

Dünya Bankası sözcüsü yaptığı açıklamada, ‘Dünya Bankası Grubu, zorunlu işçiliğin herhangi bir şeklini görmezlikten gelmezlik yapmıyor’ dedi.

Açıklamanın devamı şöyle:

Emek sorunlarıyla ilgili ciddi endişelerimizi Özbekistan hükümetine seslendirmeye devam ediyoruz. Etkili bir izleme programının uygulamaya konması için Uluslararası Çalışma Örgütü ile çalışmaktayız.

‘Hükümet yetkililerinin yanında çalışanlara zorunlu çalıştırılıp çalıştırılmadığı soruluyor’

Hazırlanan raporda ayrıca, ILO’nun Dünya Bankası için yaptığı gözlem yöntemleri de eleştirdi.

ILO’nun pamuk tarlalarında çalışma koşullarını gözlemlediği sırada hükümet yetkililerinin de olduğu, bu yetkililerin varlığı esnasında bölge insanının işçiliğe zorlanıp zorlanmadığının sorulduğu belirtildi.

Konuya ilişkin konuşan HRW’den Jessica Evans, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün yapısını eleştirdi:

Hükümetin işveren kurumlarından ve işçi temsilcilerinden oluşan Birleşmiş Milletler kurumu ILO, üç taraflı bir örgüttür. ILO’nun Özbek hükümeti ve hükümet eksenli kurumlar ile olan ortaklığı, gözlemlerin etkinliğini azaltıyor; gözlemler, bölgede yaşananları doğru bir şekilde yansıtmıyor

Özbekistan pamuk sektörü

Özbekistan dünyanın en büyük pamuk üreticilerinden biri konumunda. Pamuk sektörü Özbekistan’da yıllık 1 milyar dolar üzerinde gelir getiriyor.

2015-16 yılları arasında sulama ve tarım projelerine 519 milyon dolar üzerinde yatırım yapan Dünya Bankası, Özbekistan hükümetinin zorunlu işçiliğe ve çocuk işçiliğine ilişkin ulusal ve uluslararası yasaklara uyum sağlaması gerektiğini söylemişti.

Özbekistan, ülkedeki pamuk endüstrisinde kullanılan zorunlu el emeğinden dolayı yıllardır eleştiriliyordu.

Ayrıca hükümet, insanları ekim ve hasat dönemlerinde ücretsiz çalıştırmak için topluca tarlalara göndermekle suçlanıyor.

Geçtiğimiz yıllarda uluslararası firmalar ve moda markaları, çocuk işçilerin tarlalarda çalıştırılması için başka bölgelerden getirilmesi ile ilgili çıkan raporların ardından Özbekistan’da üretilen pamuğa alım yasağı uygulamaya başlamıştı.

Özbekistan’ın otoriter lideri İslam Karimov’dan sonra ülkenin yeni cumhurbaşkanı olan Şevket Mirziyoyev de pamuk sektöründe değişiklikler olacağı sözünü vermişti.

Ancak insan hakları gözlemcileri, çocuk işçiliğinin ve zorunlu işçiliğin devam ettiğini söylüyor.

Kaynak: The Guardian