‘Henerala’dan dünyanın en büyük kadın örgütüne: Gabriela Silang

HABER MERKEZİ – Gabriela Silang… Filipinler’de sömürgeciliğe karşı bağımsızlık mücadelesinin en önünde durdu, önce kendi bölgesinin sonra da tüm ülkenin kadın gerilla komutanı ‘Henerela’ oldu. Bağımsızlık savaşı sırasında sömürgeciler tarafından 100 savaşçısı ile 20 Eylül 1763’te idam edildi ama O’nun direnişini dilden dile miras alan kadınlar isyan ve direniş ruhunu 1984 yılında kurdukları dünyanın en geniş tabanlı kadın örgütü olan GABRIELA’da yaşatmaya devam ediyor.

Batı merkezli düşünce ‘uzak’ gördüğü coğrafyaların direnişine uzaktır. Oysa yaşamın olduğu her yerde kadınların hikayeleri çarpar gözünüze. Güney Asya’da bir ada ülkesi olan Filipinler’in bağımsızlık savaşçısı General Gabriela Silang’ın hayatı ülkesindeki kadınlar için 254 yıldır yol gösteriyor ve uzaktan yakına tüm coğrafyalardaki kız kardeşlerine selam duruyor. Filipinli kadınlar adını verdikleri GABRIELA isimli kadın örgütü ataerkiye ve emperyalizme karşı iki buçuk asırdır O’nun mirasıyla yol alıyor.

Bugün diktatörlük altından halkların yerli egemenler tarafından sömürüldüğü Filipinler, coğrafya olarak uzak ama direniş olarak çok yakın bir kültürü ifade eder bize. Pasifik Okyanusu’nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güney Asya ülkesi olan Filipinler, coğrafi keşiflerin ardından istilaya uğradı ve yerlilere yönelik soykırım politikaları yürütüldü. İspanyol sömürge yönetimi altında yüzyıllarca yaşayan Filipinler halkı emek sömürüsü ve vergilerle dünyanın öbür ucundan gelmiş sömürgecilere uzun yıllar boyun eğmek zorunda kaldı.

Gabriela Silang’ın hikayesi

İmparatorluk İspanya’sının üç asırlık sömürgeciliği, Filipin halkı tarafından kabul edilmedi ve yerli halklar tarafından acımasız saldırılara karşı en az 300 önemli silahlı isyan başlatıldı. İşte bu isyanların en büyüklerinden biri olan ve bağımsızlık yolunu açan savaşın komutanıydı bu yazıda anlatılacak olan Maria Josefa Gabriela Silang hikayesi.

İsminden ve yaşamından ilham alan ülkesindeki kadınların 221 yıl sonra kurduğu GABRIELA isimli kadın örgütünün sitesinde O’nun için şu sözlere rastlarsınız:

Filipinli kadınlar, ezilmeye, yabancı zulmüne ve erkek egemenliğine karşı uzun süren bir mücadeleye sahiptir. Daha iyi bir iş, oy hakkı ve okula gitme hakları için savaşıyorlardı. Bunlardan birisi İspanyol sömürgecilere karşı bölgesel bir isyan başlattı. O kişi, Gabriela Silang’dı…

Askeri eğitim alarak başkaldırıda yer aldı

Gabriela, Mart 1731’de Filipinler’in Santa bölgesinde İspanyol sömürge yönetimi altında yaşayan bir Ilokano köylüsünün kızı olarak dünyaya geldi. Gabriela ailesi tarafından kendisinden yaşça büyük bir tüccarla evlendi ve bir süre sonra evlendirildiği kişi öldü. İkinci evliliğini kendi tercihi ile yapan Gabriela’nın seçtiği kişi Filipinler halkının bağımsızlığı için bölgesel bir ayaklanma başlatan liderlerden Diego Silang oldu. O’nun Diego’yu seçmesinin nedeni, ‘bağımsızlık’ savaşına yakın olmaktı ve kısa sürede askeri eğitim alarak başkaldırıda yer aldı. Diego, 1761 yılında İspanyollar tarafından bir suikastla öldürüldüğünde, direnişin doğal liderliğini Gabriela üstlendi. Gabriela, direnişçilerin liderlerinin ölümünden dolayı kaybettikleri umutlarını yeniden toparlamak için kolları sıvadı.

Filipinlilerin kadın generali ‘Henerela’

Büyük ölçüde silahlanarak halk içinde kısa sürede daha çok taraftar topladı. Kendi bölgesinde bağımsızlık savaşının öncüsü olan Gabriela, Diego’dan farklı olarak diğer bölgelerdeki halktan büyük destek toplamaya başladı. Ayaklanmayı örgütlemek için gittiği köylerde Filipinliler onu ‘Henerala’ yani kadın general diye çağırmaya başladı.

Gabriela, sömürgecilere karşı komutan olarak ilk yer aldığı savaş memleketi Santa oldu. Savaş meydanındaki başarısı Filipinliler için cesaret, İspanyollar için ise büyük bir tehlike olarak görüldü. İlk zaferin ardından isyancılar dağlık bölge olan Pidigan Abra’da üs kurdu ve burada savaş hazırlıklarına başladı. Gerilla savaşı ile İspanyol kolonilerine saldırılar gerçekleştirildi. Akın akın Filipinlerin her tarafından bu üsse gelen bağımsızlıkçılar Gabriela’nın saflarına katılırken, sömürgeciler ilk defa tüm halkın birlikte isyan ruhu ile hareket ettiğine tanık oldu. Geniş bir bağımsızlık savaşını arzulayan Gabriela’nın taktikleri ve örgütleme gücünün etkisiyle büyüyen isyancı harekete yönelik kolonilerden büyük güç getirildi.

Abra Dağları’nda savaş meydanında esir alındı

Saldırılar başladığında atının üstünde en önde gerilla güçlerine komutanlık eden Gabriela, Abra Dağları’nda savaş meydanında esir alındı. Birçok savaşçısı burada İspanyollar tarafından idam edildi, sömürgeciler O’nun için özel bir öldürme töreni hazırladı. Çünkü Gabriela bağımsızlık için bir umuttu ve onun yarattığı etkinin fiziken değil ruhen de yok edilmesi gerekiyordu.

Bir şafak vakti birlikte savaştığı arkadaşları ile birlikte Abra’da bir kasabanın meydanına getirildi ve meraklı bir İspanyol kalabalığının önünde idam edildi. 100 savaşçısı ile 20 Eylül 1763’te sadece 32 yaşındaydı, sakince ve cesaretle ölümüne gitti.

Egemenlerin bütün coğrafyalarda hafızasızlaştırma amacıyla başvurduğu bir yöntem olarak cenazesi bilinmeyen bir yere götürülüp defnedildi. Mezar yeri hala bilinmiyor ancak O’nun kararlılığı, beceri ve gücü ile birlikte Filipinler halkının asla unutmayacağı öncü kadın olarak 254 yıldır yaşıyor.

Liderliği ataerkiye karşı bir sembol olarak sürüyor

Bugün cesur liderliği Filipin toplumundaki kadınlar arasında emperyalizme ve ataerkiye karşı bir sembol olarak sürüyor. Ülkenin en tanınmış kahramanı olan Gabriela hakkında yazılmış sayısız kitap, çizgi roman bulunuyor ve hayatı ile savaşı birçok kez filme çekildi. Yine ülkenin birçok meydanında ise at üstünde kılıcı elinde savaş meydanındaki halini tasvir eden heykelleri görmek mümkün.

Gabriela’yı idam edenler artık bağımsızlık fitilinin ateşlendiğini biliyordu, sömürgeci güçler için yenilgi yaklaşmıştı ve Filipin halkı 300’den fazla ayaklanmanın ardından 1898 yılında bağımsızlığını kazandı.

Dünyanın en geniş tabanlı kadın örgütü: GABRIELA

Gabriela’nın liderliği Filipinler’de yürütülen sömürgeci karşıtı anti-emperyalist mücadeleyi işaret ediyor. O’nun direnişini dilden dile miras alan kadınlar; 1984 yılında GABRIELA adında bir kadın ittifakı kurdu. Tabandan oluşan kadın ittifakı ülkenin önde gelen kadın hareketlerinden biri oldu.

Dünyanın en geniş tabanlı kadın örgütü olan GABRIELA’nın temel ilkelerinden biri emperyalizme karşı mücadele ve çok geniş tabanda birçok çalışmayı bünyesinde barındırması. Örgütün dünya genelinde ve ülkede binlerce üyesi bulunuyor.

Aterkinin o zamanki adı İspanya, bugün ise yerli diktatörler olduğu için kadınlar yine hedefte ve ülkede GABRIELA’nın onlarca aktivisti cezaevinde tutuluyor.

GABRIELA’nın sitesinde yazan örgütün amaçları iki buçuk asır sonra Gabriela’nın torunlarının isyan ve direniş ruhunu özetliyor:

Kadın olarak kadınların sorunlarıyla açıkça ilgilenen bir hareketiz, her türlü ekonomik ve siyasi baskı ve ayrımcılıktan, cinsel şiddet ve tacizden, kadınların sağlıklarını ve üreme haklarını ihlal eden ve reddeden bir hareket olarak kadınları özgürleştirmek için çalışıyoruz. Egemenlik için ulusal kurtuluş mücadelesinin ayrılmaz bir hareketi, demokratik ve temsilci bir hükümet ve kadın-erkek arasında her yönüyle eşitliği savunan bir hareketiz. Ülke nüfusunun yarısının özgürlüğüne kavuşması için yaşamsal önemde bir hareketiz.

Kaynakça

https://steemit.com/history/@darthnava/gabriela-silang-the-first-filipina-heroine

https://www.liberationnews.org/07-04-27-gabriela-silang-anticolonial-f-html/

http://members.tripod.com/~gabriela_p/