Brezilya yerlilerinin hukuk zaferi: Mahkeme, ‘Avrupalıların kapattığı topraklar yerlilere ait’ dedi

HABER MERKEZİ – Brezilya Yüksek Mahkemesi, Avrupalı yerleşimcilerin kapattığı kuzeydeki toprakların yerlilere ait olduğuna hükmetti. Mahkeme, yerlilerin geleneksel yerleşim yerlerinden mahrum bırakılamayacağını belirtti.

Brezilya’nın ilk sakinleri olan yerli halkı için ülkenin kuzeybatısında korunma bölgesi kurulması Brezilya Yüksek Mahkemesi tarafından onandı. 

DW Türkçe’de yer alan habere göre Mato Grosso eyalet yönetimi, istimlak edilen toprakların tazmin edilmesi talebiyle federal devlete dava açmıştı.

Yüksek Mahkeme, yerlilerin kendi topraklarını kullandığı için devlete tazminat ödemesinin gerekmediği kararı vererek bu talebi reddetti ve dava masraflarının eyalet yönetimince üstlenilmesine hükmetti.

Büyük toprak sahipleri tartışmalı bölgelerde Anayasanın yürürlüğe girdiği 1988 yılında kim yaşıyorsa bu bölgelerin ona ait olması gerektiğini iddia ederken Yüksek Mahkeme mülkiyet hakkının belirlenmesinde zaman sınırlaması olamayacağına karar verdi.

Brezilya yerlilerinin avukatları, yerlilerin bu topraklardan sürülerek yerleşimciler tarafından işgal edildiğini savunuyordu.

Beyaz yerleşimciler inat ediyor

Ayrıca karara bağlanması gereken üç büyük dava daha bulunuyor.

Mahkemeye intikal eden diğer üç davadan en önemlisi ise güneydeki Rio Grande do Sul eyaletine bağlı Ventarra bölgesindeki anlaşmazlıkla ilgili.

Yıllarca sürgün hayatı yaşayan ‘Kaingang’ adlı yerli halk grubunun, anayasa değişikliğinin ardından 1990’lı yıllarda yeniden Ventarra’ya dönüp topraklarına yerleşmelerine izin verilmiş ve mülkiyet hakları tanınmıştı.

Ancak bölgedeki beyaz yerleşimciler, toprakların kendi mülkleri olduğunu iddia ederek mahkeme kararlarına yıllardır karşı çıkıyor. Özellikle 1964-1985 yılları arasındaki askerî dikta rejimi döneminde yerli halkın toprakları beyazların yerleşimine açılmıştı.

Yerliler: Devlet Başkanı büyük arazi sahiplerini destekliyor, ağaç katliamları hızlanıyor

Yerli halk, gerek yetkililere seslerini duyurmak, gerekse kamuoyu desteği alabilmek amacıyla haftalardır ülkenin büyük kentlerinde protesto gösterileri düzenliyor.

Devlet Başkanı Michel Temer’i kanun hükmünde kararname ve vergi kolaylıklarıyla maden işletmeleri ve büyük arazi sahiplerini desteklemekle suçlayan yerliler, anayasal güvence altında olan toprak haklarının ihlal edildiğini savunuyor. Gösterilerde ayrıca Amazon ormanlarındaki ağaç katliamının hızlandırıldığına da dikkat çekiliyor.

Paylaşılamayan topraklar

Kısaca “İndios” olarak da adlandırılan Brezilya yerlileri, irili ufaklı 200’ün üzerinde halk grubu ve 2 binden fazla kabileden oluşuyor. 2010 yılındaki sayıma göre Kızılderili nüfusun toplamı 817 bini buluyor.

Portekizli kâşiflerle yerli halk arasındaki ilk temas 1500 yılında kurulmuş, ülke topraklarına Avrupalıların yerleşmeye başlamasıyla yerlilerin yaşam alanı giderek daralmış, beyaz yerleşimcilerin sayısının artmasıyla birlikte toprakları talan edilen yerli halk zamanla azınlık durumuna düşmüştü.

Afrika’daki sömürgelerden getirilen esirlerle birlikte bir bölümü köleleştirilen Brezilya yerlilerinin yaşam hakları 1988’de anayasayla güvence altına alınmıştı.