Ana SayfaYazarlarElend AydınKötü uykular – Elend Aydın

Kötü uykular – Elend Aydın


Elend Aydın


Bu aralar yine dört kitaba birden sarılmışım, sıralarsak: “Federico Sánchez’in Özyaşamöyküsü”, “Yarım Kalmış Bir Şarkı”, “Ulrike Meinhof”, “The Death of Ivan Ilyich”.

Ama bu akşam itibariyle Le Guin’in “Yaban Kızlar”ı. Diğerlerini sonra paylaşmak umut ve arzusuyla Le Guin’in “Uyurken Uyanık Kalmak” başlıklı makalesinden bir alıntı okuyalım istiyorum:

İzlemek genelde tümüyle edilgenken okumak daima bir eylemdir. Açma düğmesine bastınız mı televizyon başlar ve devam eder, eder, eder… Oturup bakmaktan başka bir şey yapmanız gerekmez. Oysa kitaba dikkat vermek gerekir. Kitabı hayata okur getirir. Diğer tümünün aksine, kitap sessizdir. Kitap kişiyi fon müziğiyle uyutmaz, banda alınmış kahkaha sesleriyle kulak zorlamaz ya da odanızı silah sesleriyle doldurmaz. Hepsini sadece kafanızın içinde duyabilirsiniz kitap okurken. Kitap, televizyon veya film gibi gözlerinizi, bakışlarınızı bir yerden bir başka yere götürmez. Aklınızı vermezseniz aklınızı, yüreğinizi vermezseniz yüreğinizi etkilemez kitap. Kitap, sizin yerinize bir şeyler yapmaz. İyi bir romanı okumak, romanı izlemek, romanı yaşamak, romanı duyumsamak, romanın kendisi olmak, kısacası romanı yazmak dışında ne varsa yapmaktır. Okumak bir işbirliği, bir katılımdır. Herkesin becerememesine şaşmamak lazım.

Bir şeyler eklemeyi gerektirmeyecek kadar net ve parlak olan bu alıntının yer aldığı biraz uzun makalenin adını aldığı durum ise tüm zamanların başat sorunu: Kitap okumamak, okuyamamak. Hatta bununla böbürlenecek kadar cahil cümleler dizerek, üzerine tüy dikmek niyetine de, “Kitaba bakınca bile uykum geliyor” demek… Böyle diyenler her zaman çoğunlukta olup cirit attığı içindir ki dünyamız gittikçe ‘gül bahçesine’ dönüşmektedir…

Ama bir de yanlış okurlar var. Kitaba yazık edenler. Hava atmak, birkaç cümle ezberleyip kitabı da hayatı da için okuyanlar.

Kitabı putlaştıranlar da var keza. Putsuz yaşanmaz/yaşanamaz ya! Kitabı bile puta çevirmek için “okurlar” birilerini susturmak, “putu” sürekli tepemizde tutmak için okurlar. Böyle yaparak putkırıcılardan olan, hatta en büyük putkırıcı olan kitabı da putlaştırırlar.

Reklamcılar da var. Reklamlar!’da görmedikleri kitaba dokunmaz ama gördükten sonra da Mart kedisi gibi etrafta huzur bırakmayanlar… Kitabı nefret edilesi hale düşürmek için sürekli bir alıntılama, çalıntılama halinde sayıklarlar.

Özcesi herkes gerçekten okumayı beceremez! Ama bana şimdi müsaade. Bobby Sands tekrar yakalandı, Yarım Kalmış Bir Şarkı’da hüzne boğulasım var şimdi, İrlanda olup ağlayasım.


NOT: Sanırım “uykum geliyor” diyenler doğru söylüyor ve uyuyor, yoksa bu kesif, ağır ve kirli uyku oluşmaz, saraylar ve padişahlar saltanat süremezdi. Uyuyorlar yani, gerçekten uyuyor ve okumuyor, okumuyor ve uyuyorlar.


Adı geçen kitaplar

Jorge Semprun, Federico Sánchez’in Özyaşamöyküsü, Çev: Işık Ergüden, İletişim Yayınları (2003)
Denis O’Hearn, Yarım Kalmış Bir Şarkı (Bobby Sands, IRA ve Açlık Grevi), Çev: Deniz Gedizlioğlu, Yordam Kitap (2014)
Jutta Ditfurth, Ulrike Meinhof, Çev: Saliha Nazlı Kaya, Agora Kitaplığı (2010)
Lev Nikolayeviç Tolstoy, Death of Ivan Ilyich and Other Stories, Oxford University Press-Classics (2015)
Ursula K. Le Guin, Yaban Kızlar, Çev: Algan Sezgintüredi, Versus Kitap (2016)
Previous post
'Antibiyotiğe dirençli genler' hayvan yemleri vasıtasıyla dünyaya yayılıyor
Next post
'Westeros haritası' ile Game of Thrones dünyasına sanal yolculuk