Ortadoğu’da komün sistemi: Kuzey Suriye’de komünlerle federasyona doğru

HABER MERKEZİ – TEV-DEM Yönetim Kurulu üyesi Aldar Xelil, Kuzey Suriye Demokratik Federasyonu’nun komün seçimlerinin ardından seçimi değerlendirdi, ona gelene kadarki süreci anlattı. “Sistemin temelini komünler oluşturuyor” diyen Xelil, “Komünlerin temeli sağlam atılmazsa sistem kurulamaz, komün sistemin temeli olursa meclisler kurulabilir, böylelikle de kanton meclisleri, bölge meclisleri ve federasyonun halklarını temsil eden kongre kurulabilir” diyerek üç aşamalı seçimin ilki olan komün seçimlerinin önemine dikkat çekti.

Kuzey Suriye Demokratik Federasyonu, üç aşamalı seçim takvimi kapsamında 22 Eylül’de yapılan seçimle komün eşbaşkanlarını seçti.

Bu seçimde Cizre, Fırat ve Afrin bölgeleri ile Rakka ve Minbic özerk bölgeleri mahalle ve köylerdeki komünlerin eş başkanları belirlendi.

Demokratik Toplum Hareketi (TEV-DEM) Yönetim Kurulu üyesi Aldar Xelil, yapılan ilk seçimi, bu aşamaya nasıl gelindiğini ve gelecek seçimleri Mezopotamya Ajansı’na değerlendirdi.

Federal projenin başarısının üç sebepten ötürü çok önemli olduğunu vurgulayan Xelil, bunlardan ilkinin demokratik ulus ve demokratik Suriye olduğunu ve artık rejim bünyesindeki halkların dahi merkezi sistemi kabul etmediğini ifade etti.

Bu merkezi sistemin yerine federal bir sistemi öngördüklerini dile getiren Xelil, seçim ve inşa sürecine işaret ederek bu sistemi aşama aşama pratiğe geçirdiklerini söyledi.

Xelil, eğitimden özsavunmaya dek örgütlenmeye gittiklerini, kurumların tek tek oluşturulduğunu anlattı.

TEV-DEM üzerinden iki meclisli sistemi bir noktaya kadar getirdiklerini ancak bunun yetmediğini söyleyen Xelil, 2014 yılında kurdukları Demokratik Özerk Yönetimi ulaşmak istedikleri federasyona doğru geliştirmeye başladıklarını ve federal sistemle halkın tam anlamda kendini yönetmesini esas aldıklarını belirtti.

Diğer halklarla ittifak geliştirdiklerini ve yeni kurumların ortaya çıkmaya başladığını dile getiren Xelil, şöyle devam etti:

Toplum bunu nasıl başaracak arayışına girdik. Komünler hazır değildi. Önce kurduğumuz komünler PYD’nin olarak adlandırıldı ve dışımızdakiler yer almadı. Mahalle komünlerine sadece dostlarımız katıldı. Başlangıçta seçim ile komünler oluştursak, eskiye yani çok meclisli yönetime dönmüş olurduk. Şimdi bu yapılanmayı herkes kabul etti ve sorunlarını komünler üzerinden çözme ihtiyaçlarını dile getirmeye başladı.

Sistemin temelini bu komünler oluşturdu. Komünler üzerinden herkesi tanıma fırsatı oldu. Devletlerin istihbaratı ile yaptığını, biz doğal yolla komünler üzerinden yaptık. Kendi kararlarını alabildiler. Ekonomik alanda da komünler karar sahibi olmalıdır. Tek bir kişinin bile farklı kararı tüm komün bileşenlerinin uzlaşmasını sağlama zorunluluğu getiriyor. Bir kişi komünlerde yer almak istiyorsa halkın ortak onayını almak zorunda. Adil olanı budur, komün böyle oluşur. Komünlerin temeli sağlam atılmaz ise sistem kurulamaz, komün sistemin temeli olursa meclisler kurulabilir. Böylelikle kanton meclisleri, bölge meclisleri ve federasyonun halklarını temsil eden kongre kurulabilir.

Bu meclisler ayrı yapılanmalar olmayacak. Meclisler kurulduğunda üyelerini görevlendirir ve belediye, sağlık, adalet ve diğer işler yürütülür. Meclis üyelerini görevlendirir, rapor alır, hesap sorar görevden alır.

Kararlar halk meclislerinde alınmalı. Belediyeler şimdi kent meclisi ve halk meclisi diye 2’li yapılanmada. Ekonomik, eğitim ve diğer işler böyle yürütülüyor. Şimdi meclislerimizi birleştiriyoruz. Devletlerde seçilen meclise gelir ancak bizde halkının onayını alan herkes mecliste yer alır. Bu sebeple meclisleri oluştururken, yüzde 60’nı seçimle seçeceğiz ancak geri kalanı farklılıklarımızdan oluşacak. Yani her halk, herkesim, her farklılık temsil edilecek.

Gelecek seçimler 

Kuzey Suriye Demokratik Federasyonu seçimlerinin ikinci aşamasında da ilçe, şehir ve kanton meclisleri olacak. Bu seçimler ise 3 Kasım 2017 tarihinde düzenlenecek.

Seçim sürecinin son aşaması ise 19 Ocak 2018’de Kuzey Suriye Halk Kongresi ve Bölge Meclisleri’nin seçimleriyle sonuçlanacak.