Azzelini ile ‘işçi denetimi yoluyla kapitalizmle mücadele’ üzerine

HABER MERKEZİ – Sosyolog, siyaset bilimci ve yazar Dario Azzelini, Dissident Voice’tan Ricardo Vaz’a verdiği röportajda, üretim biçiminin diğer toplumsal sorunların çözümü açısından önemine dikkat çekiyor, “İçerisinde ekonomi ve üretimin örgütlendiği baskın yolun toplumun geri kalanını yansıttığını unutmamak gerekir” diye ekliyor. Ancak Azzellini’ye göre işçilerin üretim biçimini denetlemesi ve komün düşüncesi sosyalizm yolunda yalnızca bir ilk adım, bunun sebebi ise “bildiklerimizin ve önceden yapılanların hayal gücüne hapsolmamız.”

Çeviri-Derleme: Tolga Er

Yirminci yüzyılın başlarındaki kargaşadan aynı yüz yılın sonlarındaki neoliberal yeniden yapılanmaya uzanan süreçteki her bir kriz durumunun beraberinde getirdiği ortak bir özellik vardır. Bu da işçi denetiminin ortaya çıkışı; işçilerin çalışma yerlerini devralmak, işlerini ve topluluklarını savunmak için örgütlenmesidir.

Sosyolog ve siyaset bilimci Dario Azzelini’ye göre ise işçinin işyerlerinin denetimini devralması, diğer toplumsal sorunların çözümünün kilit noktasıdır.

Dissident Voice’tan Ricardo Vaz’a konuşan Azzelini’nin röportajından bir bölümü aşağıda okuyabilirsiniz.

İşçi denetimi neden önemli bir konudur?

Önemli bir konudur, çünkü sosyalizmin ne olduğuna, Karl Marx’ın neyi anlattığına bakıldığında Paris Komünü onun için canlı bir örnektir. İnsanların meseleleri kendi eline alması ve iktidarın yetkilendirilmemesinden ötürü böylesine bir devletin ortadan kaybolmasıdır.

Ancak üretim ve işyeri denetiminin sadece işçiler değil, genel olarak öz örgütlenen insanlar ve topluluklar adına olması açısından işçi denetimi sosyalizme giden yolda bir ilk adımdır. Hatta, yine de son değildir, çünkü Marx’ın dediği üzere komün son olarak keşfedilen siyasi bir biçimdir, o yüzden hala siyasi bir biçimdir. Sosyalizm veya komünizm siyasetin ötesine gitmek ve yaşamın öz örgütlenmesini başarmaktır.

Bu yüzden bunların tamamı aracı adımlardır. Komün bile nihai biçim olmayacaktır, ancak nihai biçimi hayal bile edemiyoruz çünkü bildiklerimizin ve önceden yapılanların hayal gücüne hapsolmuş durumdayız. Geliştirilmesi gereken şey muhtemelen bizim şu anki hayal gücümüzün ötesindedir.

Yine de şimdiki bağlam çerçevesinde de önemli…

Evet, çünkü işçiler işyerlerinin başına geçer ve üretime, üretim sürecine ve değere karar verirse her şey değişir. Bunu işçi denetiminin olduğu yerlerde gördük. Güvenlik ve sağlık sorunları merkeze alınıyor ve kapitalist işyerleri bunu yapmaktan çok uzak. Örneğin; işçi denetimindeki birçok işyeri üretime organik veya daha az zehirli şeyler kullanarak başlıyor, çünkü buna maruz kalıyorlar.

O yüzden işçiler karar verebildiğinde bu sorunlar merkeze alınıyor. Mücadele, artık kapitalist toplumun az veya çok izin verdiği çerçevedeki maaş artırımına ilişkin değil. İşçi denetimi, bunun yerine kendiliğinden kapitalizme meydan okuyor. Merkeze aldığımız sorunlar var, ancak açık bir şekilde cinsiyet ve ırk gibi diğer cepheler de eşit derecede önemli. Ancak emek ve üretim sadece toplum için esas değil, aynı zamanda hepimizin müşterek olduğu bir alan ve bu, hayatta kalışımız ve tüm toplumun yapılanması için mutlak suretle esastır. Bu alanda diğer aykırılıkların da bittabi üstesinden gelinmesi gerekir.

İçerisinde ekonomi ve üretimin örgütlendiği baskın yolun toplumun geri kalanını yansıttığını unutmamak gerekir. Örneğin; üretim biçiminin Fordizm olduğu süre içerisinde toplumun geri kalanı da (üniversiteler, okullar, bürokrasi) Fordist bir yolla örgütlenmişti. O yüzden emek ve işçi denetimi hakkında konuşuyorsak bir tür koz bulunuyor.