Gündem İdlib: Ruhani, Putin ve Erdoğan Tahran’da bir araya geliyor

HABER MERKEZİ – İdlib’e yönelik operasyonun gündemde olduğu bir dönemde Türkiye, İran ve Rusya liderleri bugün Tahran’da bir araya gelecek. Üçlü zirvede Suriye’de silahlı grupların elinde kalan son büyük vilayet olan İdlib’in ana gündem maddesi olması beklenirken, Ortadoğu uzmanı Mustafa Peköz, Rusya’nın olası operasyon için daha önceden hazırladığı planını devreye koymak için bu görüşmenin yapılacağını söyledi.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cuma günü (bugün) Tahran’da üçlü bir zirve için bir araya gelecek.

Ruhani’nin evsahipliğinde yapılacak görüşmelerde, Suriye’deki son durumun ele alınması ve ana gündem maddesini de Rusya destekli Suriye ordusunun İdlib’e yönelik başlatması beklenen operasyonun oluşturacağı bekleniyor.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, üçlü zirveyi, Suriye’deki soruna siyasi yollarla kökten çözüm getirmek, bölge dışındaki güçlere karşı koymak ve stratejik politikalar geliştirmek için önemli bir fırsat olarak niteledi.

Üç liderin görüşmenin ardından ortak bir basın toplantısı düzenlemesi bekleniyor.

Ayrıca, Erdoğan ile Putin’in baş başa bir görüşme yapabileceği de ifade ediliyor.

“Zirve’de Rusya’nın İdlib operasyonu planı konuşulacak”

“Suriye’de çözümün tüm yönlerinin” ele alınacağı ifade edilen zirveyi MA’dan Selman Güzelyüz’e değerlendiren Ortadoğu uzmanı Mustafa Peköz, Rusya’nın İdlib’e yapılacak operasyon için daha önceden hazırladığı planını devreye koymak için bu görüşmenin yapılacağını söyledi.

Peköz, Rusya’nın Tahran’daki toplantıda Türkiye’ye “İdlib’e operasyon yapacağız. Hiç kimse buna engel olamaz. Biz özellikle bu cihatçı örgütleri her türlü buradan temizleyeceğiz. Bunlar hiçbir şekilde canlı olarak Orta Asya’ya, Rusya’ya Çin’e girmezler. Bu bakımdan bu operasyonu kesin olarak yapacağız. Herkes pozisyonunu ona göre belirlesin” diye bir dayatmada bulunacağını da iddia etti.

“Türkiye’nin denklemin içerisinde özel bir rolü olacağını düşünmüyorum” diyen Peköz, sözlerini şöyle noktaladı:

“Türkiye bugüne kadar gerçekleşmiş tüm Astana görüşmelerine fotoğraf çektirmeye gitti. Belki de Tahran’da gerçekleşecek olan toplantıda Türkiye son fotoğrafını çekecektir.”

İdlib’de ne oluyor?

İdlib, Suriye’de silahlı muhalif güçlerin elinde kalan son büyük vilayet.

İdlib’de çok sayıda farklı örgüt bulunmakta. Ancak El Kaide üyelerinin kurduğu Heyet Tahrir Şam, Rusya destekli Suriye ordusunun operasyona hazırlandığı Türkiye sınırındaki İdlib’in yüzde 60’ını kontrol ediyor.

Öte yandan Türkiye, Rusya ve İran, Astana süreci kapsamında Suriye’de çatışmasızlık bölgeleri mutabakatı imzalamıştı. Bu kapsamda Türkiye’nin İdlib’de kurduğu 12 gözlem noktası bulunuyor.

‘Siviller kenti terk etmeye başladı’

İdlib’e operasyon düzenleme olasılığı nedeniyle sivillerin bölgeyi terk etmeye başladığı da bildiriliyor.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Rusya’nın düzenlediği hava saldırısı sonrasında yüzlerce kişinin bölgeden ayrılmaya başladığını duyurdu.

Gözlemevi Başkanı Rami Abdülrahman, “Çarşamba akşam saatlerinden itibaren 180 aile, yani yaklaşık bin kişi yola koyuldu” dedi.

Görüşmenin tarafları ne diyor?

İdlib operasyonuna karşı olan Ankara, harekâtın bir “felaket” olacağını belirterek, operasyonun gerçekleşmemesi için diplomatik çabalarını sürdürüyor.

Son olarak Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ankara’da yaptığı açıklamada, “Mesele radikal terörist gruplar ise bunlar yönelik ortak strateji belirlememiz lazım. Bu strateji de belli, sonuç odaklı. Ilımlı insanlarla bu grupları ayırt etmemiz lazım. Bu grupları etkisiz hale getirmek için birlikte çalışılabilir” dedi.

Rusya ve Suriye ise İdlib’in ‘teröristlerden temizlenmesi gerektiğini’ söylüyor. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov İdlib’i “terör beşiği” olarak nitelendirdi ve bu sorunun çözülmesi gerektiğini belirtti.

İran Dışişleri Bakanı Cevaz Zarif de Şam ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, İdlib gibi bölgelerde kalan “teröristlerin yok edilmesi gerektiğini” söyledi.

Ayrıca Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, önceki akşam katıldığı bir programda, Suriye’deki amaçlarının Türkiye ve İran’ınkilerle her zaman örtüşmediğini vurguladı.

Lavrov, yalnızca İran ve Rusya’nın askerlerinin Devlet Başkanı Beşar Esad’ın talebiyle Suriye’de bulunduklarını belirterek, bunun dışında bu ülkede bulunan tüm yabancı güçlerin yasa dışı hareket ettiklerini ifade etti.

Bu haberde DW Türkçe ve BBC Türkçe’den de yararlanılmıştır.