Ana SayfaDünyaRusya-Ukrayna arasında Kerç Boğazı gerilimi: Ne oluyor, kim ne diyor?

Rusya-Ukrayna arasında Kerç Boğazı gerilimi: Ne oluyor, kim ne diyor?

HABER MERKEZİ – Rusya ve Ukrayna’ya ait savaş gemilerinin Azak Denizi’nde yaşadığı gerginlik tırmanıyor. Ukrayna sıkıyönetim kararı alırken, BM Güvenlik Konseyi ‘acil’ toplanacak.

Azak Denizi’nde Rusya’ya ait savaş gemileri ile Ukrayna ordusuna ait gemileri karşı karşıya geldi.

Rusya karasularına girdiği iddiasıyla Rusya’ya ait savaş gemileri Ukrayna savaş gemilerine el koyarken, olayda altı Ukrayna askeri yaralandı.

Kiev yönetimi, Ukraynalı 6 mürettebatın yaralandığını, 23 mürettebatın da Rusya tarafından alıkonulduğunu açıkladı.

Bu hadisenin ardından iki ülke arasındaki gerginlik tırmanıyor.

Kiev’de protesto

Yaşananların ardından bazı protestocular Pazar akşamı Ukrayna’nın başkenti Kiev’deki Rusya Büyükelçiliği’nin önünde toplandı, molotof kokteylleri kullanan eylemciler büyükelçiliğe ait en az bir aracı ateşe verdi.

Rusya’nın bölgeye savaş uçaklarını göndermesi raddesine kadar tırmanan gerilim nedeniyle Ukrayna’nın Rusya’daki maslahatgüzarı Dışişleri’ne çağrıldı.

Gerginlikle beraber Rusya, Kerç Boğazı’nı gemi trafiğine kapattı. Ancak Rus haber ajansı RIA Novosti Rusya’nın Kerç Boğazı’nı bugün yeniden gemi trafiğine açtığını duyurdu.

Ukrayna’da sıkıyönetim başlıyor

Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi dün akşam yaptığı toplantıda, söz konusu eylemi, “askeri saldırı” olarak nitelendirerek, ülkede 60 gün süreliğine sıkıyönetim (savaş hali) ilan edilmesini önerdi.

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, bu sürenin 30 güne indirilmesini teklif ederek, kararnameyi parlamentoya sundu.

Parlamentonun da onaylaması sonrası ülkede sıkıyönetim yarın (28 Kasım) saat 09.00’dan itibaren yürürlüğe girecek.

Sıkıyönetim sadece Zaporoje, Lugansk, Donetsk, Vinnitsa, Nikolayev, Odessa, Summı, Harkov, Çernigov, Herson illerinde ve Karadeniz ve Azak Denizi karasularında uygulanacak.

Poroşenko gelişmelerin “Rusya’ya savaş ilan edilmesi” anlamına gelmediğini söylüyor: “Savaş durumu ilan edilmesi sadece savunma amaçlı.”

Sıkıyönetim ilanı ne anlama geliyor?

Ukrayna’da yasalara göre sıkıyönetim (savaş hali) ilanı, sokağa çıkma yasaklarına, şahıslara ve hanelere yönelik aramalar yapılmasına, medyada sansür, grev, gösteri ve seçim yasakları uygulanmasına imkan tanıyor. Yasalar, sıkıyönetim sırasında ülkede seçimlerin ve referandumların düzenlenmesini de yasaklıyor.

Sıkıyönetim halinde özel ve tüzel kişilerin mal varlıklarına el konulabildiği gibi, ülkede yaşayan Ukrayna ve yabancı ülke vatandaşlarına yönelik çeşitli kısıtlamalar getirilebiliyor, çalışanların hakları azaltılabiliyor.

Ayrıca sıkıyönetim ilanı sonrası ülkede kurulan geçici askeri yönetimin idarecileri Devlet Başkanı tarafından belirleniyor.

Sıkıyönetim sırasında askeri yönetimin sokağa çıkma yasağı uygulama, halkın yerleşim birimlerine giriş ve çıkışlarını kontrol etme, vatandaşların seyahat hakkını kısıtlama yetkisi bulunuyor.

Vatandaşların özel eşyaları ve konutları da herhangi bir izne gerek duyulmaksızın aranabiliyor.

Yasalara göre askeri yönetim, Ukrayna’nın egemenliğini ve ulusal güvenliğini tehdit etmeleri halinde, siyasi partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerini de yasaklayabiliyor.

Putin, güvenlik konseyini toplamadı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ise gerilim nedeniyle güvenlik konseyini toplamayı planlamadığı belirtildi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Putin’in güvenlik konseyini toplamayı planlayıp planlamadığı sorusu karşısında, “Hayır (planlamıyor)” dedi.

BMGK toplandı, AB ve NATO’dan çağrı var

BM Güvenlik Konseyi Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan gerginliği görüşmek üzere acil toplandı.

Acil toplanan BM Güvenlik Konseyi’nde konuşan ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, Rusya’ya Karadeniz’deki “yasadışı davranışlarını derhal sonlandırması” yönünde çağrıda bulundu.

Ukrayna’nın BM Daimi Temsilci Vladimir Yelçenko ise Rusya’nın Ukrayna gemilerinin Rusya’nın sınırlarını ihlal ettiği iddiasının “düpedüz bir yalan” olduğunu belirtti ve Rusya ile yaşanan gerilim için “uluslararası barış ve güvenliğe açık bir tehdit” dedi.

Gerginlik vesilesiyle AB Komisyonu Sözcüsü Maja Kocijanic yaptığı açıklamada, taraflara itidalli davranma ve gerginliği dindirme çağrısında bulundu. Kocijanic, “Kerç boğazındaki gerginlik bugün tehlikeli bir biçimde arttı. Rusya’dan Kerç boğazındaki geçişe yeniden izin vermesini bekliyoruz” dedi.

NATO da gerginliğin dinmesi çağrısı yaptı. NATO’dan yapılan açıklamada, Rusya’nın uluslararası hukuka uygun olarak Azak Denizi’nden Ukrayna limanlarına geçişe izin vermesi istendi.

Azak Denizi’nde tansyionun yükselmesine Almanya’dan da tepki geldi. Almanya hükümeti taraflara gerginliği yatıştırma çağrısı yaptı.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise gerginliği endişeyle karşıladığını açıkladı. Yapılan yazılı açıklamada “Karadeniz’e kıyıdaş bir ülke olarak Kerç Boğazı’ndan geçişlerin engellenmemesi gerektiğini vurguluyoruz” denildi.

Trump’tan açıklama

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, iki ülke arasında yaşanan gerilimle ilgili ilk kez konuştu.

Trump yaşananlardan hoşlanmadığını belirterek, “Yaşananları hiçbir anlamda sevmiyoruz ve umut ediyorum ki (sorunlar) çözülecek” dedi.

Ayrıca Trump, “Avrupa’nın da çok hoşnut olmadığını biliyorum. Konunun üzerine çalışıyorlar. Konu üzerine hep birlikte çalışıyoruz” ifadesini kullandı.

Ne oluyor?

Azak Denizi’nde Rusya’ya ait savaş gemileri ile Ukrayna donanmasına ait gemiler karşı karşıya geldi.

Rusya, Ukrayna’ya ait gemilerin karasularına girdiğini belirterek müdahalede bulundu.

Kerç Boğazı hem Moskova hem de Kiev için büyük öneme sahip. Kerç, Karadeniz ile Azak Denizi arasındaki tek bağlantı.

Azak Denizi ve Kerç Boğazı 2003 tarihli bir anlaşma ile Ukrayna ve Rusya’nın ortak karasuları olarak belirlenmişti. Ancak Moskova’nın Kırım Yarımadası’nı 2014 yılında ilhak etmesi ile birlikte boğazın kontrolü Rusya’ya geçmişti.


Bu haberde BBC, DW ve Sputnik’ten yararlanılmıştır.



Önceki Haber
32 bin yıl öncesine yolculuk: “İnsanlığın En Eski Muamması” - Demet Parlar
Sonraki Haber
NASA'nın uzay aracı 'InSight' Mars'a indi