Ana SayfaEkonomiSeçmen tercihini etkileyen sosyal yardımlar: Devletin görevi mi, AKP’nin ‘oy avcılığı’ mı?

Seçmen tercihini etkileyen sosyal yardımlar: Devletin görevi mi, AKP’nin ‘oy avcılığı’ mı?

HABER MERKEZİ – Sosyal yardımların eşit biçimde dağıtılması ilkesinin ihlal edildiği ve yardım almanın ilk koşulunun “AKP’li olmak” olduğu iddiaları gündemden düşmüyor. Seçmenin bir bölümünde “AKP olmazsa sosyal yardım alamam” algısı oldukça güçlü. SAMER Koordinatörü Yüksel Genç ve SODEV Başkanı Ertan Aksoy da seçmenlerin davranışları üzerinde sosyal yardımların etkili olduğunu dile getiriyor. Sosyal yardım alan seçmenler arasında ise bu konuda görüş farklılıkları bulunuyor.


Haber: Altan Sancar


Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) son açıklamasına göre Türkiye’de 57 milyon 58 bin 636 seçmen bulunuyor.

CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin’in açıkladığı verilere göre Türkiye’de her 10 kişiden 4’ü yoksulluk yaşıyor. Bu verilere dahil olan yaklaşık 30 milyonluk nüfusun büyük bir bölümü kısmi ayni yardımlar alırken, en az 19 milyonluk bölümü doğrudan sosyal yardımlar ile geçiniyor.

2012 yılında yardım alan hane sayısı yaklaşık 6.7 milyon iken, bu sayı 2014 yılında 8 milyon haneye yükselmiş bulunuyor.

İstatistikler ne diyor?

AKP döneminde sıkça konuşuLan konulardan biri olan kömür yardımına ilişkin verilere göre 2016 yılında en az 2 milyon 82 bin kişi kömür yardımından faydalanırken, bu rakamların 2018 yılı sonunda 3 milyon kişiyi aştığı tahmin ediliyor.

Sosyal Yardımlaşma Vakıfları aracılığı ile de 2016 sonunda 3.1 milyon kişiye ayni ve nakdi yardım dağıtıldığı resmi veriler ile ortaya konuyor.

Bu rakamlara ek olarak öğrencilere vakıflar aracılığı ile verilen burslar, gıda yardımları da doğrudan AKP iktidarının yardımları olarak algılanıyor.

Seçmen tercihleri sosyal yardımlardan etkileniyor

Ertan Aksoy

Sosyal Demokrasi Vakfı’nın 8 Mart’ta açıkladığı anket sonuçlarına göre seçmenlerin yüzde 54,3’ü mevcut ekonomik durumun oy tercihlerinde etkili olacağını belirtiyor.

Araştırmaya katılanlara “Son bir yılda ‘Artık alamıyoruz’ dediğiniz bir şey var mı?” diye sorulduğunda yüzde 85’i “var” yanıtını veriyor.

Tüm bu sonuçlara paralel olarak sosyal yardım faktörünün seçmen üzerindeki etkisinin ne olacağına dair gazetemize konuşan SODEV Başkanı Ertan Aksoy, yaptıkları çalışmalarda elde ettikleri sonuçları şöyle yorumluyor:

“Anketlerde ‘AKP iktidardan gitse ne olur?’ sorusunu sorduğumuzda aldığımız yanıtlar içinde ‘Sosyal yardımlar kesilir’ yanıtı da var. Dolayısıyla seçmen tarafından sosyal yardımı dağıtanın AKP olduğu ve AKP’nin iktidarı kaybetmesi halinde sosyal yardımların kesileceği yönünde bir kaygı var.

“Oysa ki bu sosyal yardımlar belediyelerin ve bakanlıkların toplam bütçeleri içinde çok küçük bir kısmı oluşturuyor. Yani AKP ardından da bu yardımlar devam edebilir, hatta iyi bir bütçe planlaması ile arttırılabilir.

“Tam da bu konunun muhalefet cephesinde doğru anlatılması gerekiyor. Çünkü sosyal yardımların kesilebileceği endişesi taşıyan seçmenler, orta altı ve alt gelir grubuna mensup. Yüzde olarak belki rakam veremeyiz, ama muhalefet için ciddi bir oya dönüşebilir. Muhalefetin sosyal yardımların artarak devam etmesi konusunda planlaması yapması ve bunu aktarması gerekiyor.

“Aynı zamanda daha önemlisi ise yoksulluğun azaltılması konusunda söylem sahibi olmaları gerekiyor. Günün sonunda ise muhalefetin temel söylem ve hedefinin yoksulluğun ortadan kaldırılması olmalıdır.”

“Sosyal yardımların dağıtılış biçimi seçmeni AKP’li yapma amacıyla kullanılıyor”

Yüksel Genç

Kürt illerine yönelik önemli araştırmaları ile bilinen SAMER’in Koordinatörü Yüksel Genç ise özellikle maddi sosyal yardımların, seçmeni yardımın geldiği eğilimi desteklemeye yönelttiğini belirtiyor.

Genç’e göre son yıllarda verilen ve kamuoyunda ‘Çocuk yardımı’ olarak bilinen nakdi yardım, büyük oranda AKP’ye oy olarak geri dönüyor. Ayni yardımlarda da nakdi yardımlar kadar olmasa da yardımın geldiğinin düşünüldüğü yere oy verme eğiliminin olduğunu dile getiren Genç ise konuya ilişkin değerlendirmelerini şöyle sürdürüyor:

“Seçmen ‘AKP bize yardım veriyor, o giderse gelenler bize yardım etmez’ algısına sahip. Özellikle ev kadınları arasında yardım konusu oldukça yaygın bir durum. Kadınlar devlet gücünün AKP’de olduğunu düşünüyor.

“Seçmen ‘Bana yardım verdi’ diye değil; ‘Verilen yardım kesilmesin’ düşüncesi ile oy veriyor. Kaldı ki sosyal yardım aldığını belirtenlerin ya gelirleri yok ya da 0-500 TL aralığında gelirleri var. Tam da bu nedenle iktidardan geldiği düşünülen yardıma bağımlılık hali ortaya çıkıyor.

“Öte yandan, bölgede yaşayan,  gelir düzeyi düşük olan ve HDP’yi tercih eden seçmenin sosyal yardım almadığını görüyoruz. Bu durum da ‘Sosyal yardımlarda torpil yapılıyor, yandaşlarına yardım ediyorlar’ algısını yaratıyor.

“Bölgede AKP’ye oy vermeyen seçmenler -ki büyük bölümü HDP’li olan seçmenler- yardımlar için ya kendilerinden olana yardım ediyorlar algısına sahip ya da oyu satın alıyorlar şeklinde bir tepki gösteriyor. Yardım alanlar ise ya AKP seçmeni olarak görüntü veriyor ya da apolitik bir tavır sergiliyor.

“Geçmişte bölgede HDP’li belediyelerden yardım alan seçmenler de bugün belediyelerden yardım alamıyorlar. Kısacası sosyal yardımların dağıtılış biçimi de seçmeni apolitize etme veya AKP’li yapma amacıyla kullanılıyor.”

Yardım alanlar konuşmaktan korkuyor: “Yardım ile geçiniyorum, keserler”

Araştırma ve istatistiklerin ‘Sosyal yardımlardan etkileniyor’ dediği ve sosyal yardımla geçinen seçmenler ise sosyal yardım aldıklarını kabul etse de bu durumun kendilerini nasıl etkilediği konusunda konuşmaktan çekiniyor.

Diyarbakır ve Ankara’da sosyal yardım alan seçmenler gazetemize yaptıkları açıklamalarda farklı eğilimler gösteriyor.

Sosyal yardım ile geçinen seçmenlerin bir kısmı AKP’ye oy vereceğini dile getirirken, sosyal yardım aldığını ve AKP’ye oy vermeyeceğini söyleyen seçmenlerde tedirginlik gözleniyor.

Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde yaşayan ve engelli oğlu için aylık 500 TL yardım alan Mustafa A. “AKP’ye oy verecek misiniz?” sorusuna;  “Ben CHP üyesiyim, partimden başkasına oy vermem” şeklinde cevap veriyor. Geçmiş aylarda oğlu için üç ayda bir 1500 lira yardım aldıklarını dile getiren M.A., sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Engelli çocuğum için verdikleri üç aylık yardımı geçtiğimiz aylarda üçe bölüp her ay 500 lira biçiminde ödemeye başladılar. Ben yardımı raporla alıyorum ve bana bu yardımı devlet yapıyor. Devletin bana vermek zorunda olduğu yardım için oyumu satmam. Çevremde AKP’li gibi geçinen, ama sandıkta oyunu HDP’ye veren onlarca tanıdık var. Onlara da söylüyorum, para devletin parası; yalan söylemeyin diye. Ama dinleyen olmuyor.”

Mustafa A.’nın komşusu olan ve AKP üyesi olduğunu belirten Tekin S. ise sosyal AKP’ye sosyal yardım için oy verdiğini gizlemiyor.

Tekin S., 2007 yılından beri AKP üyesi olduğunu, oğlunun AKP ile olan yakınlığı sayesinde iş bulduğunu, kendisinin de yakacak, gıda ve nakdi yardım aldığını belirtiyor.

“AKP’den başkasına oy verir misiniz?” sorusunu ise “Benim karnımı onlar doyuruyor. Gelecek olanların arkasında devlet mi var? AKP’ye yakın durmak zorundayım, durmazsam aç kalırım” sözleriyle yanıtlıyor.

Ankara’da Numune Hastanesi önünde hasta annesi için beklerken yaptığımız görüşme sırasında konuşan Sakine Ç. de annesi hayatını kaybeden ve babası tutuklu bulunan engelli torununa bakıyor. Torunu için ayda 500 lira nakdi yardım aldığını, aynı zamanda Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından verilen yakacak ve gıda yardımları ile ayakta durduğunu söyleyen Sakine Ç. “Oy verecek misiniz?” sorusunu ise şöyle yanıtlıyor:

“Ben Aleviyim, bunlara (AKP-MHP İttifakı) oy vermem. Ama mecburum, yardım ile yaşıyoruz ve onlardanmışım gibi davranmaya devam ediyorum. Hem yardımımı alıyorum, hem oy vermiyorum. Ama onlara oy vermediğimi bilseler yardımımı keserler, komşumuzun oğlu AKP’li muhtarla tartıştı diye yardımını kestiler.”

Ankara’nın Yenidoğan Mahallesi’nde yaşayan İsmail K. ise uzun yıllar önce Ankara’ya yerleşen bir isim. Çorum’dan gelerek Ankara’ya yerleşen İsmail K.’nin 4 çocuğu bulunuyor ve iki küçük çocuğu için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’ndan yardım alıyor.

İsmail K.’ye göre Türkiye sosyal yardımlar ile AKP döneminde tanıştı. AKP sayesinde yaşadıklarını ve bu nedenle tercihlerinin AKP olacağını belirten İsmail K. için de “AKP giderse yardımlar biter” algısı oldukça güçlü durumda.

İsmail K. son olarak durumu “Türkiye’de yoksulun cebine parayı kim koyarsa, ailesi o oluyor; insan annesini babasını satar mı?” sözleri ile özetliyor.


Sosyal yardım alan ve gazetemize konuşanların soyisimleri, yardımlarının kesilme riski nedeni ve etiketleme yaşanmaması amacı ile paylaşılmamıştır.
Previous post
Benzine zam geldi
Next post
Hadımköy'de bir fabrikada yangın