Avrupa Parlamentosu: Türkiye’ye “hedefli yaptırım” uygulansın

HABER MERKEZİ – Avrupa Parlamentosu’nda oy çokluğuyla Türkiye’nin Kuzeydoğu Suriye’ye yönelik askeri harekatını kınayan bir karar alındı. Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye “hedefli yaptırım” uygulanması istenirken, Gümrük Birliği’nin askıya alınması da gündeme getirildi.

Avrupa Parlamentosu’ndaki Hıristiyan Demokratlar, Sosyal Demokratlar, Liberaller, Yeşiller ve Komünistler tarafından ortaklaşa hazırlanan Türkiye’ye yönelik karar tasarısı oy çokluğuyla kabul edildi.

Aşırı sağcı ve popülistler tasarıya destek vermezken, metni daha da sertleştirmek isteyen komünistlerin sunduğu değişiklik önergeleri ise reddedildi.

DW Türkçe’den Kayhan Karaca’nın haberine göre Strasbourg’daki genel kurul toplantılarında alınan kararda, “Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna tek taraflı askeri müdahalesi şiddetle kınandı”.

Kararda, harekatın “uluslararası hukuku ihlal ettiği, bölgede istikrar ve güveni zedelediği, sivillerin yerlerinden olmasına yol açtığı ve IŞİD’in yeniden doğuşuna katkı sağlayabileceği” görüşlerine yer verildi.

Ankara’ya “askeri harekata derhal ve tamamen son verme” çağrısında bulunulurken, “Demokratik Suriye Güçleri’nin IŞİD’le mücadeleye katkısına” vurgu yapıldı.

AB’den ‘hedefli yaptırım’ istendi

Parlamentonun kararında, operasyon nedeniyle Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden Türkiye’ye yönelik “hedefli yaptırım” kararı almaları istendi.

Yaptırımların “sivil toplum, ülkedeki ekonomik krizden olumsuz etkilenmiş kesimler, Suriyeli sığınmacılar veya öğrencilerin Erasmus+ gibi Avrupa değişim programlarına katılımını hedef almaması gerektiği” not edildi.

Kararda AB’den, “Suriye’nin kuzeydoğusundaki tırmanışı önlemek amacıyla caydırıcı faktör olarak Türk tarım ürünlerine yönelik tercihli rejimin askıya alınması ve son çare olarak da Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliği’nin askıya alınması seçeneğinin değerlendirilmesi” istendi.

“Resmi yetkililere yaptırım uygulaması”

Bu kararla birlikte Avrupa Parlamentosu ayrıca, “Kuzeydoğu Suriye’ye askeri müdahale sırasında insan hakkı ihlallerinden sorumlu Türk resmi yetkililer ve temel haklar üzerinde Türkiye içindeki baskıdan sorumlu resmi yetkililere yönelik hedefli yaptırım ve vize yasağı uygulanması” için de AB liderlerine çağrıda bulundu.

Birliğe üye ülkelerin Türkiye’ye karşı AB düzeyinde genel bir silah ambargosu konusunda anlaşamamış olmasını “üzücü” olarak değerlendiren Parlamento, Türkiye’ye silah ihracatını askıya alan AB ülkelerinde bu kararı “şu ana kadar verilmiş ihracat lisanslarını ve henüz teslim edilmemiş silahları da kapsayacak şekilde uygulamalarını” istedi.

AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi’ne de “Türkiye’nin operasyonu devam ettiği sürece AB çapında kapsamlı silah ambargosu için girişim başlatması” çağrısında bulunuldu.

Kararda, Türkiye’ye katılım sürecinde verilen fonların kesilmesinde AP’nin öncü rol oynadığı anımsatılıp, “Türk resmi makamları tarafından atılan son adımlar Avrupa değerleriyle bağdaşmıyor” ifadelerine yer verildi.

Avrupa Komisyonu’nun, AB fonlarının “askeri operasyonun finansmanı veya sözde güvenli bölgeye Suriyeli sığınmacıların zorla geri gönderilmesini kolaylaştırmak için kullanılmadığını denetlemesi” talep edildi.

“Kimyasal silah kullanıldığı” iddiaları

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün operasyonda “kimyasal silah kullanıldığı” iddialarıyla ilgili araştırmalarına destek veren AP, AB istihbarat ve güvenlik birimlerinin de Suriye’den Avrupa’ya dönebilecek “yabancı savaşçılar” konusunda “daha uyanık olmalarını” istedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “sığınmacıları AB’ye karşı şantaj aracı olarak kullanmasının kabul edilemeyeceği”ni de not eden AP, “Suriye’de savaş bölgelerinden kaçan sığınmacıların komşu ülkelerin ötesinde korunma altına alınabilmeleri için AB devletlerini sorumluluk paylaşımı konusunda daha fazla yükümlülük üstlenmeye” davet etti.

Kararın sonuna, “AP Türkiye’nin meşru güvenlik kaygılarının olduğunu kabul eder, bu kaygıların askeri değil, insani hukuk da dahil uluslar arası hukuka uygun biçimde siyasi ve diplomatik yollardan çözümü konusunda ısrar eder” cümlesi de eklendi.

Karar ne anlama geliyor?

Kararın Avrupa Birliği açısından doğrudan hukuksal yaptırımı bulunmuyor.

Ancak Türkiye’nin askeri operasyonuna AB penceresinden bakışı yansıtması bakımından siyasi önemi var.

Öte yandan AP, ilk defa bir aday ülkeye karşı siyasi ve ekonomik yaptırım çağrısında bulunuyor.

Ve yine bu kapsamda, uygulanma olasılığı az da olsa, 1996’dan bu yana Türkiye ile AB arasında yürürlükte olan Gümrük Birliği’nin askıya alınması seçeneği ilk defa açık biçimde gündeme taşınıyor.