Hasankeyf’te tarihi eserler ‘koruma’ adı altında betona gömülüyor
HABER MERKEZİ – Ilısu Barajı’ndaki su tutma işlemi ardından Hasankeyf’te tarihi eserlerin “koruma” adı altında taşınması, taşınamayacak olanların ise betonlaştırması çalışmaları devam ediyor.
12 bin yıllık tarihe sahip Batman’ın Hasankeyf ilçesinde yapılmak istenen Ilısu Barajı’nda tüm tepkilere rağmen su tutma işlemi devam ediyor.
Tunç Çağı’ndan kalma, Mezopotamya coğrafyasının ilk tarihi liman kenti Tel-Fafan, Ilısu Barajı’nın sularına gömülmüştü.
Şimdiye kadar en az 10 köy de sular altında kalırken, tarihi eserlerin “koruma” adı altında taşınması, taşınamayacak olanların ise betonlaştırması çalışmaları da devam ediyor.
Hasankeyf’te bugüne kadar Zeynelbey Türbesi, Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi, Orta Kapı, Kızlar (Eyyubi) Camisi Doğu ve Batı Bloku, Kızlar (Eyyubi) Camisi Kuzey ve Güney Duvarı, Süleyman Han Camisi külliyesi, taç kapı ve çeşme, Süleyman Han Camisi külliyesi ve minaresi yerlerinden sökülüp taşındı.
Sadece minaresi taşınan tarihi caminin harim duvarı, taç kapı ve giriş bölümünün yerinden sökülmesi çalışmaları ise sürüyor.
Toplamda dört buçuk metre yüksekliğe ulaştırılmasının ardından taşınacak eserin yükseltilme işlemlerinde ikinci aşamaya geçildi.
İlk aşamada bir metre 70 santim, ikinci aşamada bir metre 70 santim daha yükseltilen eserin yüksekliği şu ana kadar üç metre 40 santime ulaştı.
Özel bir araç üzerine bırakılan caminin duvarlarında çatlaklar oluşmuş durumda.
Uyarılara rağmen
Tarihi eserlerin taşınması işlemlerinin sürdüğü kentte, su tutma işlemlerinin tamamlanması ile birlikte su kotu Küçük Saray’ın penceresine kadar ulaşacak.
Öte yandan kentin kireçli toprak yapısı nedeniyle uzmanların tahrip olacağı uyarısında bulunduğu kale duvarları da “koruma” adı altında betonlaştırılıyor.
Kente boşaltılan alanlardaki arkeolojik kazı çalışmalar ise devam ediyor.
Hasankeyf’in önemi
20’den fazla medeniyetin izlerini taşıyan Hasankeyf, Dicle Nehri’nin kıyısına kurulu.
Hasankeyf, Avrupa’daki en önemli mimari ve arkeolojik sitlerden biri. 12,000 yıllık bir tarihin izlerini taşıdığı gibi, zengin bir biyolojik çeşitlilik de sergiliyor.
İslam mimarisinin M.S. 12 ila 15’inci yüzyıllara ait bazı baş yapıtlarına sahip olan Hasankeyf, özellikle Artuklu ve Eyyubi dönemleri olmak üzere, Selçuklu şehir kültürünün en iyi korunmuş tanıkları arasında yer alıyor.
Büyük bir kültür mirasına sahip küçük bir şehir olan Hasankeyf, yılda 500.000 civarında ziyaretçi çekmekte ve bu sayının artması bekleniyor.
Hasankeyf’in tarih, mimari ve arkeoloji bakımından bölge için arz ettiği önemden dolayı, kamuoyunda da şehrin korunması yönünde güçlü bir destek var.
Hasankeyf, 1978 yılında Türkiye’nin Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından Birinci Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edildi, 1981 yılından beri ise Kültür Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün koruması altında.
Hasankeyf’i tehdit eden en yakın tehlike, Ilısu Barajı hidroelektrik santralidir.
Santralin tamamlanması planlanmış bulunmaktadır ve bu gerçekleştiği takdirde, 2018 yılına varmadan, bu sit alanı 65 m suyun altında kalacak.