Nedeni Ilısu Barajı: Dicle Nehri’nde balık türleri azalıyor

BATMAN – Dicle Vadisi’nin Ilısu Barajı’nın suları altında kalmasıyla beraber nehirdeki balık türleri azalıyor. Dicle Nehri’nde 40 yıldır balıkçılık yaparak geçimini sağlayan Nuri Kandemir, “Barajın balığa, aslında nasıl ki nehre faydası yoksa bize de yok” sözleriyle özetliyor olan biteni. Mezopotamya Ajansı’ndan Metin Yoksu’nun haberini paylaşıyoruz.

Haber: Metin Yoksu

Dicle Vadisi’nin Ilısu Barajı’nın suları altında kalmasıyla birlikte nehirdeki balık türleri azalıyor.

Nehirdeki balıklar önünde set oluşturan baraj, hareketli balıkların beslenmek ve üremek için geçişlerini engelliyor.

Uzmanlar, Dicle Nehri’nde bulunan yaklaşık 46 balık türünün ortalama 20 tanesinin endemik tür olduğu, nehir sisteminin değişikliğe uğraması ve yaşam alanlarının değişmesiyle bunların büyük ölçüde yok olacağı uyarısında bulunuyor.

Dicle Nehri’nde tehlike altında bulanan balık türleri aynı zamanda birçok noktada yurttaşların geçim kaynağı.

Batman merkeze bağlı Su Çeken (Şikefta) köyünden Nuri Kandemir de geçimini balıkçılıkla sağlıyor.

Kandemir, 23 yaşında başladığı mesleğini 40 yıldır tüm zorluklara rağmen sürdürüyor.

Yüzyıllardır nehir üzerinde insanların ticaret, balıkçılık ve ulaşım amaçlı küçük botlar (kelek) kullandığını anlatıyor.

“Bu kelek de benimkidir. Ağ atıp işimi bitirdikten sonra çalılıkların arasına saklıyorum. Bir gün sonra geldiğimde birisi gelip patlatmamışsa veya yerinde duruyorsa nehirden nasibimi arıyorum. Bu şekilde 40 yıl boyunca dokuz nüfusa baktım. Kimi zaman suya düştüm, üşüdüm kimi zaman da eğlene eğlene işimi yaptım.”

Dicle Nehri’nin bereketli bir su olduğunu dile getiren Kandemir, nehirdeki balık türlerini sıralıyor: Şabot, Cevur, Makor, Şah Balığı, Sazan…

Son yıllarda nehir üzerinde ve nehri besleyen çaylarda kurulan barajlar nedeniyle balık türlerinde düşüş olduğunu ifade eden Kandemir, barajın balık türlerini tehdit ettiğini söylüyor.

“Bakın geçen senelerde Hasankeyf’in hemen bir iki kilometre aşağısında yapılan bir taşıma köprüsü vardı. O köprü yüzünden Şah balığı yumurtlama ve göç döneminde bu bölgeye gelemedi. Bu yüzden o balığın bu yıl buralarda göremiyoruz. Bu vicdansızlık değil de nedir?”

Kaçak avlanan balıkçıların nehre en az barajlar kadar zarar verdiğine de dikkati çeken Kandemir, “Son yıllarda elektrik verilerek balık tutanlar var. Onlar bir balık yakalayacağım diye o nehirde ne kadar canlı var ise öldürüyor. Bir balıkçının nehre de balığa da zarar vermemesi gerekiyor. Sadece balıkçıların değil herkesin aynısını yapması gerekiyor” diyor.

Avlanmanın serbest olduğu dönemlerde balıkçılık yapmaya özen gösterdiğini ifade eden Kandemir, “Zamanında operasyon var, başka bir gün farklı bir sebepten dolayı yasak derlerdi. Sizin anlayacağınız yasak bizim soyadımız olmuş buralarda” diye belirtiyor.

Çocukluk anılarının olduğu köyün de su altında kalacağını hatırlatan Kandemir, şunları söylüyor: “Köyümüzün yolunu kapatmışlar, gidip gelirken zorluk çekiyoruz. Yerimizden yurdumuzdan edileceğiz. Barajın balığa, aslında nasıl ki nehre faydası yoksa bize de yok.”