“Kayyum istemiyoruz” diyen Nor Zartonk’dan Patrik seçimini boykot çağrısı

HABER MERKEZİ – İçişleri Bakanlığı’nın Patrik seçimine getirdiği ve “seçilme hakkına gasp girişimi” olarak nitelendirilen “Patrik adayının Türkiye’den olması” şartı karşısında Nor Zartonk boykot çağrısı yaptı. İnisiyatif, “Kayyum Patrik istemiyoruz!” başlıklı açıklama ile patrik adaylarının da seçimden çekilmesini istedi.

8 Mart’ta hayatını kaybeden Türkiye Ermenileri 84. Patriği 2. Mesrob Mutafyan’ın ölümüyle birlikte yeni Patrik’in resmen seçilmesi için başlayan süreç devam ediyor.

Geçtiğimiz Eylül ayında İçişleri Bakanlığı Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’ne gönderdiği talimatnamede Patrik adayının “Türkiye’den olması” şartı koymuştu.

HDP Milletvekili Garo Paylan ilk kez getirilen bu şartı “seçilme hakkına gasp girişimi” olarak nitelemişti.

Bakanlığı “sürece müdahale” etmekle suçlayan Türkiye Ermenileri sivil toplum örgütlerinden Nor Zartonk İnisiyatifi de şarta tepkili.

İnisiyatif bu nedenle seçimi boykot etme kararı aldı.

Yapılan yazılı açıklamada 2007 yılında 84’üncü Türkiye Ermenileri Patriği Mesrop Mutafyan’ın görevini sürdürmesine engel olacak ağır bir hastalığa yakalandığının tespit edilmesi ile başlayan ve vefatına kadar uzayan sürecin Ermeni toplumu açısından oldukça sıkıntılı geçtiği belirtildi.

Bu süreçte Ruhani Meclis tarafından yapılan oylamada Episkopos Sahak Maşalyan’ın “Patrik Kaymakamı” seçildiği ve seçim sürecini yürütmek üzere Müteşebbis Heyet oluşturulduğu hatırlatıldı.

İçişleri Bakanlığı tarafından gönderilen patrik seçim talimatnamesinde yer alan ve yurtdışındaki adayların seçime katılmasını engelleyen ek maddenin halkın geniş kesimlerinin tepkisiyle karşılandığı ifade edildi.

Devletin geçen 12 yılda olduğu gibi son süreçte de patrik seçimine müdahale etmesinin anayasaya ve uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu vurgulayan Nor Zartonk, şunları kaydetti:

“Bu şartlarda seçimin adil olamayacağı bizzat Patrik Kaymakamı tarafından da dile getirilmiştir. Halkın farklı kesimlerinden gelen yoğun tepkilere ve AYM kararına rağmen Patrik Kaymakamı Maşalyan, Müteşebbis Heyet ve vakıf yöneticileri açık ve onurlu bir duruş sergileyememiş, görevlerini yerine getirememişlerdir.

“Patrik Kaymakamı ve Müteşebbis Heyet, devletin hukuksuz müdahalesine kayıtsız kalarak talimatnameye itiraz etmeme kararı almıştır. Açılan bireysel davalar dışında seçimin selametinden sorumlu makamlar bugüne kadar gerekli hukuki ve idari adımları atmamışlardır.

“Geçtiğimiz bir ay içerisinde 18 kişilik müteşebbis heyetin 8 üyesi bu adaletsizlik ve haksızlık karşısında daha fazla sessiz kalamayarak heyetten istifa etmiştir.

“Üyelerin yaptıkları açıklamalardan heyetin yoğun bir devlet baskısı altında olduğu anlaşılmaktadır. Heyet başkanının itiraz oylamasında kendi oyunu hukuksuzca çift saydırarak itirazın önüne geçtiği ortaya çıkmıştır.

“Bürokrat ve siyasilerin itiraz edilmesi durumunda ‘bir daha patrik seçtirilmeyeceği’ yönündeki telkinleriyle seçim kadük bırakılmış Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’ne tarihinde ilk defa kayyım atanmasının önü açılmıştır.”

‘Devletin, inanç ve örgütlenme özgürlüğüne yönelik bu açık müdahalesini’ reddettiklerini duyuran Nor Zartonk, her iki adaya “bu oyunun figüranı olmama ve seçimden çekilme” çağrısında bulundu.

Açıklamada, “Gerçekleştirilecek seçimde verilecek her oyun bu adaletsizliği ve hak gaspını meşrulaştırmaya hizmet edeceğini biliyor ve bir kez daha halkımızı sandığa gitmemeye, seçimi boykot etmeye çağırıyoruz” denildi.

Patrik seçimi krizi

2008 yılından beri sağlık sorunları yaşayan Başpiskopos Mesrop Mutafyan’ın, Adli Tıp tarafından da onanan ağır demans hastalığı neticesinde, bilinçsiz yatışı ve görevlerini yerine getirememesi sebebiyle, 2010 yılında Başepiskopos Aram Ateşyan Patrik Genel Vekili hükümet tarafından atanmıştı.

Patriğin ağır sağlık sorunu 9 yılı aşkın süre stabil kalırken Ermeni toplumunun talebiyle 2016 yılının Ekim ayında seçim kararı alınmıştı.

2017’nin Mart ayında ise Karekin Bekçiyan Patrikhane’yi seçime götürmek için Patrik Kaymakamı seçilmişti.

Seçim sürecinin başlamasına rağmen Patrik vekilliğinden istifa etmeyen Aram Ateşyan göreve devam ederken seçimin yapılması için 2017 Ağustos’unda gönderilen dilekçe İçişleri Bakanlığı tarafından yanıtsız bırakıldı.

İstanbul Valiliği Karekin Bekçiyan’ın patrik kaymakamı seçilmesine dair işlemlerin geçersiz sayıldığını söylerken, içinde ‘sözde Patrik Kaymakamı Bekçiyan’ ifadelerinin yer aldığı bir mektupla patrik kaymakamının aldığı kararların hepsinin geçersiz sayılacağını kaydetti.

İstanbul Valiliği son olarak Patrik seçimini iptal etti. Ermeni toplumunun büyük çoğunluğunun onayını alan Karekin Bekçiyan bunun üzerine “Karanlık kampanyalar çok çirkin boyutlara ulaştı. Bu tutumun toplumumuzu daha da yıpratmasından ve hatta yozlaştırmasından korkuyorum” diyerek ülkeden ayrıldı.

Türkiye Ermenileri 84. Patriği Mesrob Mutafyan’ın 8 Mart’ta hayatını kaybetmesinin ardından yeni Patrik’in resmen seçilmesi için süreç başlamış oldu. Ancak, İçişleri Bakanlığı’nın talimatnamesi yeni bir tartışma başlattı.

İçişleri Bakanlığı tarafından 23 Eylül Pazartesi günü yayınlanan talimatnamede Patrik seçimi ile ilgili bölümde yer alan “İstanbul Ermeni Patrikhanesi’ne mahsus episkoposlar sınıfına dahil olmak” şartı eleştirilere neden olmuştu.

1961’de yayınlanan ve sonraki Patrik seçimlerinde tekrarlanan talimatnamelerde böyle bir şart bulunmuyordu.

1961’den sonra göreve seçilen üç patriğin ikisi (Şhorhk Başepiskopos Kalustyan, Karekin Başepiskopos Kazanciyan) yurtdışında görev yaparken patrik seçilmişlerdi. 1951’de göreve seçilen Karekin Başepiskopos Haçaturyan da yurt dışında görev yapıyordu.

Patrik seçimi, 11 Aralık’ta gerçekleşecek.

Bu haberde Nor Zatonk, bianet, Independent Türkçe, MA ve Agos’tan faydalanılmıştır.