‘Corona’ günlerinde de gazeteciler hedefte

HABER MERKEZİ – 2020’nin Mart ayında gazeteciler önce Libya ve İdlib’deki gelişmelere ardından da ‘Corona’ haberlerine ilişkin hak ihlallerine maruz kaldı. En az 26 gazetecinin gözaltına alındığı bir aylık süreçte çok sayıda gazeteci hakkında da soruşturma açıldı. Dokuz gazetecinin cezaevine konulduğu, altısının tahliye edildiği Mart’ta yaşanan hak ihlallerini aktarıyoruz.

Hazırlayan: Hasan Özhan Ünal

Basın ve basın çalışanları, 2020’nin Mart ayında da doğrudan ve dolaylı olarak hak ihlallerinin hedefindeydi.

Gazetemize ve diğer medya kuruluşlarına yansıyan haberlere göre gazeteciler gözaltı, tutuklama ve soruşturmalarla mesleki faaliyetlerinden yoksun bırakıldı.

Türkiye’de de hızla yayılan Corona virüsü salgınına ilişkin yaptıkları haberler ve sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle birçok gazeteci ifadeye çağrılırken, bazıları ise gözaltına alındı.

Mart ayında en az 26 basın çalışanı gözaltına alınırken, dokuzu tutuklandı. Altı gazeteci ise tahliye edildi.

Sayıları 100’ü bulan tutuklu gazetecilerin de iktidarın Meclis’e sunduğu infaz düzenlemesine ilişkin kanun teklifine dahil edilmesi isteniyor.

Corona virüsü salgını nedeniyle birçok duruşma yapılamazken, Türkiye’de ilk vakanın tespit edilmesinden önce yapılan duruşmalarda iki gazeteciye toplam 3 yıl 7 ay 22 gün hapis cezası verildi.

Mart ayında yaşanan hak ihlalleri ve baskıların çetelesi şöyle:

Gözaltı, tutuklama ve tahliyeler

• Haber takibi için gittiği Edirne’de ‘yasaklı bölgede çekim yapmak’ iddiasıyla gözaltına alınan Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri İdris Sayılğan tutuklandı. Avukatlarının Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi yaptığı itiraz sonrası Sayılğan tahliye edildi.

• Yakın Doğu Haber Genel Yayın Yönetmeni Alptekin Dursunoğlu, sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme ve aşağılama” suçlamasıyla tutuklandı.

• Sputnik Türkiye’nin Genel Yayın Yönetmeni Mahir Boztepe ile Ankara’da evlerine saldırı girişimi olan üç çalışanı, “Çalıntı eyalet: Hatay 80 yıl önce neden Fransa tarafından Türkiye’ye verildi” başlıklı haber nedeniyle gözaltına alındı.

• Odatv Haber Müdürü Barış Terkoğlu ve muhabiri Hülya Kılınç, Libya’da hayatını kaybeden bir MİT mensubunun cenaze töreninin haberleştirilmesine ilişkin soruşturma kapsamında gözaltına alındı. İki gazeteci de “MİT Kanunu’na muhalefet” suçlamasıyla tutuklandı.

• Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) İletişim Daire Başkanı Umar Karatepe, İstanbul’da ikamet ettiği eve yapılan polis baskınıyla gözaltına alındı.

• Mezopotamya Ajansı muhabiri Ruken Demir, haber kaynaklarıyla yaptığı görüşmeler gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” iddiasıyla tutuklu yargılandığı davanın ilk duruşmasında tahliye edildi.

• Edirne’de haber takibindeyken gözaltına alınan Rudaw muhabiri Rawin Sterk Yıldız, sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla tutuklandı.

• Odatv Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan Libya’da hayatını kaybeden bir MİT mensubunun cenaze töreninin haberleştirilmesine ilişkin soruşturma kapsamında tutuklandı.

• Yeni Yaşam gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Ferhat Çelik ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Aydın Keser ile Yeniçağ gazetesi yazarı Murat Ağırel, Libya’da hayatını kaybeden bir MİT mensubunun cenaze töreninin haberleştirilmesine ilişkin soruşturma kapsamında 6 Mart’ta çıkarıldıkları mahkemece yurtdışı yasağı ve adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Ancak savcının itirazı üzerine yeniden gözaltına alınan gazeteci ve yazarlar 8 Mart’ta bu kez tutuklandı.

• Edirne’de çoğu uluslararası medya temsilcilesi olan dokuz gazeteci Türkiye’den Yunanistan’a geçmek için sınır bölgesinde bulunan mültecileri takip ederken gözaltına alındı.

• Yakın Doğu Haber Genel Yayın Yönetmeni Alptekin Dursunoğlu, tutuklu yargılandığı davanın ilk duruşmasında tahliye edildi.

• Mezopotamya Ajansı muhabirleri Sadiye Eser ve Sadık Topaloğlu haklarında açılan davanın ilk duruşmasında tahliye edildi.

• Batman’da evine baskın düzenlenen Yeni Yaşam gazetesi dağıtımcısı Serhat Bayık gözaltına alındı.

• RED Dergisi yazarı, gazeteci Hakan Gülseven sosyal medyada yaptığı paylaşım gerekçe gösterilerek gözaltına alındı.

• 2018 yılında “FETÖ üyeliği” suçundan 7 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılan ve hükümle birlikte tutuklanan gazeteci Ali Akkuş, Yargıtay’ın bozma kararı uyarınca tahliye edildi.

• Gazeteci Yaşar Anter, Sözcü gazetesinde yayımlanan bir haber nedeniyle gözaltına alındı.

• Antalya, Kocaeli, Bartın’da yerel gazetelerde çalışan yedi gazeteci de ‘Corona’ haberleri nedeniyle gözaltına alındı.

Hapis ve para cezaları

• Tutuklu gazeteci Aziz Oruç’a, sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla 2 yıl 1 ay hapis cezası verildi.

• Yeni Yaşam gazetesi muhabiri Ferdi Sertkal’a sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası” iddiasıyla 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası verildi.

• 15 Temmuz darbe girişimine ilişkin bir davada dinlenen gizli bir tanığın dönemin Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar aleyhindeki beyanlarını haberleştiren Oda TV Ankara Haber Müdürü Müyesser Yıldız’a “hakaret” suçundan 7 bin 80 TL adli para cezası verildi.

• Yakın Doğu Haber Genel Yayın Yönetmeni Alptekin Dursunoğlu, “Suçu ve suçluyu övme” suçundan 50 gün hapis cezasına çarptırıldı. Bu ceza 1000 TL adli para cezasına çevirildi.

• Haber takibi yapan 68 yaşındaki gazeteci Necdet Özsaygın’a “65 yaş üstüne sokağa çıkma yasağı” gerekçe gösterilerek 3.150 TL para cezası kesildi.

Soruşturma ve yargılamalar

• Cumhuriyet gazetesi yazarı Işıl Özgentürk hakkında, Twitter üzerinden yaptığı bazı paylaşımlar gerekçe gösterilerek zincirleme şekilde “örgüt propagandası” yapmak iddiasıyla açılan dava beraatle sonuçlandı.

• BirGün gazetesi çalışanları Barış İnce, Bülent Yılmaz, Can Uğur ve İbrahim Aydın hakkında 2014-2016 yılları arasında yayımlanan çeşitli “Fuat Avni” haberleri gerekçe gösterilerek “üye olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme” iddiasıyla açılan davanın ikinci duruşması ertelendi.

• Gazeteci Mehmet Dursun hakkında 2014 yılında haber kaynakları ile yaptığı telefon görüşmeleri gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” iddiasıyla açılan davanın beşinci duruşması ertelendi.

• Gazeteci Kenan Kırkaya’nın yazdığı haber ve kendisine ait olduğu öne sürülen sosyal medya paylaşımları nedeniyle “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla yargılandığı davada mahkeme, hakim kararı olmadan polisin sanal ortamda takip yapma yetkisini iptal eden Anayasa Mahkemesi’nden söz konus kararın örneğini istedi ve duruşmayı bu nedenle erteledi.

• Cengiz Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz’in “Boğaz manzaralı lüks müştemilat” başlıklı haber nedeniyle Cumhuriyet gazetesi muhabiri Hazal Ocak ve gazetenin imtiyaz sahibi Alev Coşkun’a yönelik “basın yayın yoluyla yapılan haksız fiil” suçlaması ve 1 milyon TL’lik tazminat talebiyle açtığı davanın üçüncü duruşması ertelendi.

• Anayasa Mahkemesi, gazeteci Abdullah Kılıç’a, tutuklu yargılandığı davada tahliyesine karar verilmesinin ardından ikinci kez tutuklanması nedeniyle kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle 25 bin TL tutarında tazminat ödenmesine hükmetti.

• Evrensel gazetesi yazarı Yusuf Karataş hakkında, yargılandığı davada “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla 7 buçuk yıldan 15 yıla kadar hapis cezası istendi.

• Mezopotamya Ajansı muhabiri Ahmet Kanbal hakkında, yaptığı Corona virüsü salgını haberi gerekçe gösterilerek ‘halkı kin ve düşmanlığa sevk etme’ iddiasıyla soruşturma başlatıldı.

• Gazeteci Mehmet Çakmakçı’nın haber kaynakları ile görüşmeler ve haber takibi sırasında çektiği fotoğraflar gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davada savcı, Çakmakçı’nın 15 yıla kadar hapis ile cezalandırılmasını talep etti.

• Cumhuriyet gazetesi yazarı Enver Aysever hakkında sosyal medya hesabında paylaştığı bir karikatür nedeniyle “halkın bir kesiminin dini değerlerini alenen aşağılama” suçlamasıyla soruşturma başlatıldı.

• Corona virüsü salgınına karşı alınan tedbirlere ilişkin “Diyarbakır Adliyesi kapandı” başlıklı haberi sosyal medya hesabında paylaşan gazeteci Aydın Atay hakkında soruşturma başlatıldı, “halk arasında endişe, korku ve panik yaratmak” suçlaması yöneltildi.

Sansür, baskı ve saldırılar

• Ankara’da, Sputnik’in Türkiye servisinde çalışan üç gazetecinin evlerine, kimliği belirlenemeyen bir grup tarafından saldırı girişimi oldu. Saldırganlar ayrıca, gazetecilere tehdit ve hakarette bulundu.

• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Odatv internet sitesini erişime engelledi.