Kürt birliği için ilk tarihi adım: Bugüne nasıl gelindi, Duhok Anlaşması neler içeriyor?

HABER MERKEZİ – Kürt ulusal birliğinin sağlanması konusunda tarihi bir dönem yaşanıyor. Rojava’daki 25 siyasi partinin içinde yer aldığı PYNK ile ENKS, 16 Haziran’da yaptıkları ortak açıklamayla 2014 tarihli Duhok Anlaşması üzerinde mutabakata vardıklarını duyurdu. Peki, “Kürt birliğinin ilk tarihi adımı” olarak nitelendiren sürece nasıl gelindi? Duhok Anlaşması neler içeriyor?

Kuzeydoğu Suriye’de, Kürt ulusal birliğinin sağlanması konusunda Kürt Ulusal Birliği Partileri (PYNK) ile Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) arasında bir süredir devam eden görüşmelerin sonuçları 16 Haziran’da ilan edildi.

Yapılan ortak açıklamada her iki taraf adına ulusal birlik ve ortaklığına vurgu yapılırken, 2014 tarihli Duhok Anlaşması üzerinde mutabakata varıldığı duyuruldu.

Açıklamada ayrıca, anlaşmaya dair “Daha büyük bir anlaşma ile tüm Suriye halkları ve Kürt halkının menfaatlerini koruyacak pratik ortaklığın tarihi adımı olmuştur” nitelendirilmesi yapıldı.

Mutabakat, Demokratik Suriye Güçleri (DSG) Genel Komutanı Mazlum Abdi ile ABD’nin Uluslararası Koalisyon’daki danışmanı William Robak’ın gözlemleri ve katılımları ile gerçekleşen görüşmeler sonucunda sağlandı.

Twitter üzerinden açıklama yapan Abdi, “ENKS’nin Kürt Ulusal Birliği Partileri ile yaptığı ittifak çalışmalarını takdir ediyoruz. Bu çabaların ulusal birlik ile taçlanmasını ve Kürt halkının haklarını güvence altına almasını temenni ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Peki, “Kürt birliğinin ilk tarihi adımı” olarak nitelendiren sürece nasıl gelindi?

2019 yılının Aralık ayında Rojava yönetimi, bir deklarasyon yayımladı. Bu deklarasyonda, ENKS üye ve yöneticilerinin topraklarına dönmelerine izin verildiği ve siyasi çalışma yürütmelerinin önünde hiçbir engel kalmadığı duyuruldu.

Böylece, bugün gelinen sürecin önü açıldı.

19 Mayıs günü özerk yönetim içerisinde yer alan ve Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) çektiği 25 siyasi parti, Kürt Ulusal Birlik Partileri ismiyle bir araya geldiklerini duyurdular.

Ulusal birlik görüşmelerinin bu çatı örgüt tarafından yürütüleceğini de basın ve kamuoyuyla paylaşıldı.

PYNK bundan sonra yapılacak olan görüşmeler için yedi kişilik bir görüşmeci heyeti oluşturdu. ENKS de aynı şekilde yedi kişilik bir görüşmeci heyet oluşturduğunu açıkladı.

Yapılan görüşmelerin ardından da PYNK ve ENKS ortak açıklamayla ulusal birlik için yürütülen diyalogların ilk aşamasını tamamlandığını kamuoyuna duyurdu.

Açıklamada, her iki heyetin de 2014 Duhok Anlaşması’nın (yönetim, ortaklık, güvenlik ve savunma) maddeleri üzerinde mutabakata vardığı ifade edildi.

Duhok Anlaşması neler içeriyor?

Mesud Barzani’nin girişimiyle 2014 yılında Duhok’ta bir araya gelen ENKS ve Demokratik Toplum Hareketi (TEV-DEM) heyetleri, dokuz gün boyunca süren görüşmelerin ardından 23 Ekim’de temel konular üzerinde anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu.

Ortak yönetim, ortak güç ve siyasi birlik konularını içeren anlaşmada, özerk yönetimde ENKS ve TEV-DEM’in yüzde 40 temsiliyetle yer alması, diğer parti ve bağımsız şahsiyetlere de yüzde 20’lik temsiliyet hakkı verilmesi öngörülüyordu.

Yine Rojava’da kurulması planlanan “Siyasi Karar Mekanizması”nda yer alacak isimlerin 12’si TEV-DEM’den, 12’si ENKS’den olmak üzere toplam 24 kişinin seçilmesi kararlaştırılmıştı. ‘Siyasi Karar Mekanizması’nda yer alacak diğer altı bağımsız üye ise bu 24 kişi tarafından belirlenecekti.

Anlaşma ile Kuzeydoğu Suriye’de askeri güçlerin ortaklaşması ve saldırılara karşı savunmanın YPG ile birlikte koordine edilmesi kararlaştırılırken, ileriki aşamada askeri birliklerin birleştirilmesi için bir heyet kurulması kararı alınmıştı.

Yine özerk yönetimin uyguladığı, ‘Toplumsal Sözleşme’nin içeriğinin daha da zenginleştirilmesine ve zaman içerisinde seçimlere gidilmesine karar verilmişti.