Haziran’da 40’ı aşkın gazeteci hakim karşısına çıktı, üçüne ceza

HABER MERKEZİ – Haziran ayında onlarca gazeteci hakim karşısına çıkarken, üçüne toplam 4 yıl hapis cezası verildi. Birçok gazeteci de dava ve soruşturmaların hedefindeydi. Gözaltına alınan beş gazeteciden ikisi tutuklanırken, bir aylık süreçte 10 tutuklu basın çalışanı ise tahliye edildi. Hak ihlallerinin hedefindeki gazetecilerin Haziran’da neler yaşadığının çetelesini tuttuk.

Hazırlayan: Hasan Özhan Ünal

Basın ve basın çalışanları, 2020’nin Haziran ayında da doğrudan ve dolaylı olarak hak ihlallerinin hedefindeydi.

Gazetemize ve diğer medya kuruluşlarına yansıyan haberlere göre Haziran’da en az 41 basın çalışanı mahkemelerde gazetecilik faaliyetlerinin suç olmadığını savunmak zorunda kaldı.

Corona virüsü salgını nedeniyle aylardır yapılmayan duruşmalar, tedbirlerin gevşetilmesiyle birlikte 16 Haziran tarihinden itibaren yapılmaya başlanmıştı.

Haziran ayının ikinci yarısında hakim karşısına çıkan gazetecilerden üçüne toplam 4 yıl hapis cezası verilirken, biri beraat etti. Yaklaşık 40 gazetecinin yargılamalarına devam edilecek.

Bu süreçte en az iki gazeteciye soruşturma, üç gazeteciye de dava açıldı.

Haziran’da beş gazeteci de gözaltına alındı, bunlardan ikisi tutuklandı.

Bir aylık zaman diliminde 100 civarında gazetecinin tutuklu bulunduğu cezaevlerinden 10 basın çalışanının tahliye edilmesi ise Haziran ayının tek olumlu yanıydı.

Haziran ayında yaşanan hak ihlalleri ve baskıların çetelesi şöyle:

Gözaltı, tutuklama ve tahliyeler

• Tele1 Ankara Temsilcisi İsmail Dükel ile Oda TV Ankara Haber Müdürü Müyesser Yıldız gözaltına alındı.

• “Askeri casusluk” soruşturması kapsamında gözaltına alınan OdaTV Ankara Haber Müdürü Yıldız tutuklandı.

• Van’da evine yapılan baskınla gözaltına alınan Amerika’nın Sesi muhabiri Arif Aslan, çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

• “MİT kanununa muhalefet” iddiasıyla tutuklu yargılanan altı gazeteci, 112 gün sonra ilk kez hakim karşısındaydı. Mahkeme, Barış Terkoğlu, Aydın Keser ve Ferhat Çelik’in tahliyesine, Murat Ağırel, Hülya Kılınç ve Barış Pehlivan’ın ise tutukluluklarına devam kararı verdi.

• Diyarbakır’da, DTK’ye yönelik soruşturma kapsamında gazeteci Ayşe Kara gözaltına alındı.

• Yargıtay’ın kamuoyunda “FETÖ medya yapılanması davası” olarak bilinen davada sekiz gazeteci hakkındaki hükümleri bozdu. Bunun üzerine yeniden yargılamanın başladığı İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi, sekiz tutuklu gazeteciden Ahmet Memiş, Cemal Azmi Kalyoncu, Gökçe Fırat, Ünal Tanık, Yakup Çetin ve Yetkin Yıldız’ın tahliyesine karar verdi.

• Cezaevindeyken pankreas kanseri teşhisi konulan gazeteci Mevlüt Öztaş’a tedavi gördüğü hastane tarafından verilen “cezaevinde kalamaz” raporu, Adli Tıp Kurumu tarafından onaylandı. İnfazının ertelenmesine karar verilen Öztaş, mahkeme kararıyla tahliye edildi.

• 2011 yılında yaşamını yitiren gazeteci Mazlum Erenci’nin mezarı başında yapılan anmaya müdahale eden polis, gazeteci Zeynel Bulut’u gözaltına aldı.

Hapis ve para cezaları

• RTÜK, Tele1 ve Ulusal Kanal’a üst sınırdan idari para cezası verdi.

• Gazeteci Beritan Canözer’e, “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla yargılandığı davada 1 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası verildi.

• Basın İlan Kurumu, Ragıp Zarakolu’nun soruşturmaya konu edilen köşe yazısını gerekçe göstererek Evrensel gazetesine 45 gün süreyle resmi ilan ve reklamların kesilmesi cezası verdi.

• Karikatürist Carlos Latuff’un eski Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi’nin öldürülmesini konu alan karikatürünü sosyal medyada paylaşan gazeteci Özgür Paksoy’a, “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla 11 ay 20 gün hapis cezası verildi.

• Gazeteci Metin Uca’ya, 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinde Anadolu Ajansı’nın önceden açıkladığı verilerle seçim sonuçlarının birebir uyuşmasına ilişkin Twitter’dan yaptığı paylaşım nedeniyle “görevli memura görevi nedeniyle hakaret” suçundan 1 yıl 2 ay 17 gün hapis cezası verildi.

Soruşturma ve yargılamalar

• Mezopotamya Ajansı muhabiri Lezgin Akdeniz hakkında Diyarbakır’da “Ayrımcılık virüs dinlemedi: Camiler dezenfekte edildi, cemevi ve kiliseler edilmedi” başlıklı haberi nedeniyle soruşturma açıldı.

• Ülke TV’de katıldığı bir programda sarf ettiği, “15 Temmuz kursağımızda kaldı, istediklerimizi yapamadık. Bizim aile 50 kişiyi götürür… Benim listem hazır” sözleriyle tepki çeken Sevda Noyan hakkında 6 yıla kadar hapis cezası istendi.

• Gazeteci Semiha Alankuş hakkında “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla açılan davanın yedinci duruşmasında karar çıktı; Alankuş beraat etti.

• Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde 2019’un Aralık 2019 ayında tutuklanan gazeteci Aziz Oruç hakkında 6 ay sonra “örgüt üyesi olmak” ve “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla iddianame hazırlandı.

• İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun 12 Nisan’da istifa ettiğini duyurmasının ardından sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşım gerekçe gösterilerek Mezopotamya Ajansı muhabiri Ahmet Kanbal hakkında dava açıldı.

• Evrensel gazetesinde 29 Haziran 2019 tarihinde yayımlanan “Parıl parıl parlıyordu Hermes çanta” başlıklı yazısı nedeni ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’a “hakaret” ettiği iddiasıyla hakkında dava açılan Ender İmrek’in ilk duruşması yapıldı. Duruşma, İmrek’in duruşmalardan vareste tutulmasına karar verilerek Ekim’e ertelendi.

• Gazeteci Sabiha Temizkan hakkında “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması yapıldı. Duruşma Eylül ayına ertelendi.

• Mezopotamya Ajansı’nın İstanbul muhabiri Sadiye Eser’in 2019 yılında yaptığı “Öcalan’ın İmralı’daki 20 yılı” başlıklı röportajı nedeniyle hakkında soruşturma açıldı.

• ETHA muhabiri Adil Demirci’nin tutuksuz yargılandığı davanın sekizinci duruşmasında da karar çıkmadı.

• Kapatılan Özgür Gündem gazetesi yöneticilerinden Reyhan Çapan ve Hüseyin Aykol ile gazete yazarları İslam Tüner, Lütfi Yavuzaslan, Methi Kaya, Hasan Başak ve Kemal Yakut’un 2016 yılının Mart ayında gazetede “öz yönetim” ile ilgili yayımlanan haberler nedeniyle “örgüt propagandası,” “suçu ve suçluyu övmek” ve “suç işlemeye alenen tahrik” iddialarıyla yargılandıkları davanın 16’ncı duruşmasında da karar çıkmadı.

• Başka bir dosyadan tutuklu bulunan gazeteci Rojhat Doğru hakkında “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak”, “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası yapmak” suçlamalarıyla açılan davanın yedinci duruşması Ekim ayına ertelendi.

• İleri Haber’in eski Genel Yayın Yönetmeni Onur Emre Yağan hakkında, 2014 – 2018 yılları arasında haber portalının web sitesinde yer alan ve resmi Twitter hesabından paylaşılan çeşitli haberler gerekçe gösterilerek “zincirleme örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla açılan davanın üçüncü duruşması, esas hakkındaki mütalaanın hazırlanması için ertelendi.

• Türkiye’de yaklaşık 1 yıl tutuklu kaldıktan sonra tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edilen Die Welt gazetesinin eski Türkiye temsilcisi Deniz Yücel’in “örgüt propagandası” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçlamalarıyla yargılandığı davanın sekizinci duruşmasında beklenen karar çıkmadı.

• Gazeteci Erhan Akbaş’ın Erciş Belediye Meclis Üyesi olduğu dönemde yaptığı belediyecilik faaliyeti nedeniyle “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması yapıldı.

• TSK’nin Afrin’e düzenlediği sınır ötesi askeri operasyona ilişkin yaptıkları haber ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle “örgüt propagandası yapmak” ve “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etmek” iddiasıyla yargılanan Artı TV Haber Ankara Temsilcisi Sibel Hürtaş ile gazeteci Hayri Demir’e 2,5 yıldır uygulanan yurt dışı çıkış yasağı, davanın dokuzuncu duruşmasında da kaldırılmadı.

• Gazeteciler Derya Okatan, Mahir Kanaat, Tunca Öğreten, Eray Sargın, Ömer Çelik ve Metin Yoksu’nun “örgüt propagandası yapmak,” “bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme”, “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunma” ve “örgüt üyeliği” suçlamalarıyla yargılandıkları ve kamuoyunda “RedHack davası” olarak bilinen davanın 10’uncu duruşmasında da karar çıkmadı.

• Gazeteci Oktay Candemir hakkında “kamu görevlisinin görevini yapmasını engellemek” ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet suçlamalarıyla açılan davanın ilk duruşması yapıldı.

• BirGün gazetesi Sorumlu Haber Müdürü Barış İnce, Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Yılmaz, Sorumlu Haber Müdürü Cansever Uğur ve Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Aydın hakkında 2014-2016 yılları arasında gazetede yayımlanan “Fuat Avni” ile ilgili haberler gerekçe gösterilerek “örgüte üye olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme” iddiasıyla açılan davanın dördüncü duruşması Ekim ayına ertelendi.

• Cumhuriyet gazetesinde 6 Ekim 2019 tarihinde yayımlanan “Boğazda manzaralı lüks müştemilat” başlıklı haber nedeniyle muhabir Hazal Ocak ve Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun hakkında iş insanı Mehmet Cengiz tarafından 1 milyon TL tazminat talebiyle açılan davanın dördüncü duruşması ertelendi.

• Cumhuriyet gazetesi muhabiri Hazal Ocak hakkında Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın şikayeti üzerine “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla açılan davanın ilk duruşması avukatlarının Covid-19 salgını sebebiyle mazeret bildirmesi üzerine Ekim ayına ertelendi.

• Artı Gerçek muhabiri Rıfat Doğan’ın, Çorlu tren katliamı davasının ilk duruşmasında görüntü çektiği ve paylaştığı iddiasıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması Aralık ayına ertelendi.

• MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın 2012 yılında ifadeye çağrılmasıyla ilgili olarak aralarında tutuklu gazeteci Mustafa Gökkılıç’ın da bulunduğu 34 sanık hakkında “hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs”, “casusluk” ve “örgüt” suçlamalarıyla açılan davanın görülmesine başlandı. İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi, duruşmanın basına kapatılmasına ve yayın yasağı konulmasına karar verdi.

Sansür, baskı ve saldırılar

• İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “Trabzon böyle bir yükseliş görmedi” başlıklı yazısı nedeniyle Sözcü yazarı Saygı Öztürk’ü sosyal medya üzerinden hedef aldı.

• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un İstanbul’da bir vakıf arazisine yaptırdığı bir yapıya ilişkin Sol haber portalında yayımlanan habere erişim, mahkeme kararıyla engellendi. Sol haber portalı ayrıca yeğenini bilirkişi olarak gösteren bir hâkim ve AKP’li bir vekilin eşinin kültür ve turizm müdürü olmasına ilişkin iki diğer habere de mahkeme kararıyla erişim engeli getirildiğini bildirdi.

• Hakkında yakalama kararı bulunan gazeteci Can Dündar’a ait, internetten yayın yapan “Özgürüz Radyo” ve “ozguruz20.org” adlı internet sitesi, RTÜK’ün devreye girmesiyle, mahkeme tarafından erişime engellendi.

• RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, gazeteci Merdan Yanardağ’ın Tele 1’de yayımlanan “18 Dakika” adlı program sırasında Sultan Abdülhamit hakkındaki sözleri nedeniyle inceleme başlatıldığını duyurdu.