AİHM’den ’12 Eylül’de işkence’ başvurusuna ‘zaman aşımı’ gerekçesiyle ret

HABER MERKEZİ – 12 Eylül’de gözaltına alınarak işkenceye maruz bırakılan ve bu nedenle yüzde 48 engelli duruma gelen Sait Özdemir’in AİHM’e yaptığı başvuru, “zaman aşımı” gerekçesiyle reddedildi.

Bugün, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin 40. yıldönümü.

Darbe sonrası yaklaşık 650 bin kişi gözaltına alındı, açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, sayısı kişi işkenceye maruz bırakıldı.

İşkenceye maruz bırakılanlardan biri de Bursa’da yaşayan Sait Özdemir idi.

Bursa’da yaşayan öğretmen Sait Özdemir, 12 Eylül darbesinin hemen ardından çalıştığı okul askerlerce kuşatılarak, öğrencilerinin önünde gözaltına alındı.

Tutuklanan Özdemir tutulduğu Ordu Cezaevi’nde ağır işkencelere maruz kaldı, bu nedenle yüzde 48 oranında engelli duruma geldi.

Hürriyet’ten Hasan Mesut Benli’nin haberine göre Özdemir, 2012 yılında, 12 Eylül döneminde “sistematik işkenceye maruz kaldığı’ iddiasıyla, darbeciler Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya hakkında suç duyurusunda bulundu.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ise suç duyurusuna takipsizlik kararı verdi.

Özdemir, avukatı Arif Ali Cangı aracılığıyla, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.

AYM, zaman aşımı gerekçesiyle açılan davayı reddetti. Özdemir, daha sonra davasını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı.

AİHM, “başvurucunun sözleşmenin 3. maddesi (işkence yasağı) çerçevesinde formüle ettiği şikayeti, zaman aşımı gerekçesiyle incelemeye yetkili olmadığına” karar verdi.

Kararda, Türkiye’nin 1987 yılında itibaren AİHM’in yargı yetkisini tanıdığını, Özdemir’in bu tarihten sonra da herhangi bir başvuru yapmadığı belirtildi.

Anayasa’nın geçici 15. maddesinin yürürlükten kaldırılmasının sözleşmenin 3. maddesinin iddia edilen ihlalini soruşturma yükümlülüğünü yeniden canlandırmak veya zaman aşımı süresinin işleyişini durdurmak gibi yeni bir durum oluşturmadığı savunulan kararda şöyle denildi:

Mahkeme ayrıca, başvuranın iddialarını gerekli özeni göstererek yetkili yerel makamlara sunmadığını gözlemler: bunu olaydan sadece 30 yıldan fazla bir süre sonra yapmıştır ve Anayasa’nın geçici 15. maddesi uyarınca kendi adına bir şikayeti reddedecek herhangi bir karar üretmemiştir.

“AİHM hukuki değil siyasi değerlendirme yaptı”

Kararı değerlendiren avukat Arif Ali Cıngı, “İşkence iddiasının 30 yıl sonra yapılması, onun insanlığa karşı bir suç olduğu vasfını ortadan kaldırmaz. Zaman aşımı tartışması yapılmaması gerekirdi. Söz konusu kararla AİHM kendi itibarını zayıflatmıştır. Hukuki değerlendirmeden çok siyasi değerlendirme yapıldığını anlıyoruz. Kaygı vericidir” dedi.

“AİHM, ‘insanlığa karşı işlenen suçlarda zaman aşımı olmaz’ kararını çiğnedi”

Karara tepki gösteren Devrimci 78’liler Federasyonu da şu açıklamayı yaptı:

AİHM ‘insanlığa karşı işlenen suçlarda zaman aşımı olmaz’ şeklinde verdiği kararı çiğnemiştir. Bir bir reddedilen 12 Eylül davaları bir pazarlığa mı konu olmuştur. Bundan sonra AİHM’e taşıyacağımız dosyaların akıbetinden endişe duyuyoruz. Birkaç gün önce ülkemizi ziyaret eden ve sadece devlet erkanıyla görüşen AİHM başkanı Robert Ragnar Spano bu kararların neresindedir.