Frantz Fanon’dan “Siyah Deri, Beyaz Maskeler”

HABER MERKEZİ – Frantz Fanon’un doktora tezi olarak yazdığı ancak üniversite tarafından kabul edilmeyen “Siyah Deri, Beyaz Maskeler” adlı çalışması, Orçun Türkay’ın çevirisiyle çıktı. Psikiyatri ve psikanalizden yararlanan Fanon’un bu çalışması, ırkçılık, sömürgecilik ve ‘insan’ üstüne düşünmek isteyenler için. Metis Yayınları etiketiyle raflarda yerini alan kitabın tanıtım metnini paylaşıyoruz.

“Bir Çinhintli kendine özgü bir kültür keşfettiği için ayaklanmamıştır. ‘Yalnızca’ birçok bakımdan artık soluk alamadığı için ayaklanmıştır,” diyen Frantz Fanon’un Siyah Deri, Beyaz Maskeler’i ABD’deki Kara Panterler ve Üçüncü Dünyadaki bağımsızlık mücadeleleri gibi siyasi hareketlere ilham kaynağı olmuş, aynı zamanda sömürgecilik ve ırkçılıkla bağlantılı kimlik sorunlarının tartışılmasına öncülük etmiş kitaplardan biri.

Irkçılığın, ayrımcılığın —heyhat!—hâlâ gündemde olduğu dünyamızda da modern eşitlikçi düşüncenin klasiklerinden biri olarak güncelliğini koruyor.

Siyah gerçekliğini anlamaya çalışırken Fanon, İkinci Dünya Savaşı’na Fransa Özgür Ordusu saflarında katılmış genç adamın savaş sonrasındaki gündelik yaşantısından ve hocası Aimé Césaire’in Siyah kimliğine sahip çıkan düşüncesi ile şiirinden hareket ediyor, uzmanı olduğu psikiyatri ve psikanalizden yararlanıyor; ayrıca felsefeden, özellikle Jean-Paul Sartre’ın Yahudi düşmanlığı ve Siyah-karşıtı ırkçılık üzerine yazılarından hem besleniyor hem de yer yer onlarla tartışarak ilerliyor.

Tetikte bekleyen bir bilinç ile şiirsel bir dili birleştiren bu etkileyici metin ırkçılık, sömürgecilik ve “İnsan” üstüne düşünmek isteyenler için.

Frantz Fanon hakkında

Frantz Fanon veya İbrahim Frantz Fanon (1925-1961).

Martinik doğumlu Fransalı psikiyatr ve siyaset felsefecisi.

18 yaşında, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi işgaline karşı direnen Özgür Fransa Güçleri’ne katılır. Savaştan sonra Martinik’e dönüp lise eğitimini tamamlar, Komünist Parti’den milletvekili olacak Césaire’in kampanyasını destekler.

Ardından tıp eğitimi için Fransa’ya, Lyon’a gider. Bir yandan Maurice Merleau-Ponty’nin felsefe derslerini takip eder.

1951’den itibaren psikiyatr olarak çalışmaya başlar. Doktora tezi olarak yazdığı Siyah Deri, Beyaz Maskeler üniversite tarafından kabul edilmez, 1952 yılında kitap olarak yayımlanır.

Cezayir’de çalışmaya başlar ve bağımsızlık hareketini aktif olarak destekler. Cezayir heyetinin bir parçası olarak Pan-Afrika Kongresi’ne katılır ve Cezayir Devriminin V. Yılı’nı yayımlar (1959).

Geçici Cezayir Hükümeti’nin büyükelçisi olarak Gana’ya atanır, bu dönemde Fas ve İtalya’da çeşitli saldırılardan kurtulur.

1961’de son eseri Yeryüzünün Lanetlileri’ni yayımlar ve 36 yaşında lösemiden hayatını kaybeder.