Kırlangıçlar ve kırmızı listeler

Elend Aydın

Filomel ve Prokne, Yunan Mitolojisi’nden kızkardeşlerimizdir, iyi tanırız, Atina kralı Pandiyon’un kızları. Prokne, Trakya kralı Tereus’la evlenir, İtis adını verdiği bir oğlu olur. Ama Tereus erkek ya! Prokne’yi kızkardeşi Filomel’le aldatır ve kızkardeşine söylememesi için de dilini keser. Fakat her iki kızkardeş-imiz- anlaşıp birleşerek Tereus’u cezalandırmak için oğlu İtis’i kesip pişirerek etini ona yedirirler (“keşke bunu yapmasalardı!” dedik, evet).

Neticede Tanrılar panteonu olaya el koyar ve: Prokne; bülbül, Filomel; kırlangıç ve Tereus hüdhüd kuşu olur. Demek seslerini bu kadar sevmemizin bir nedeni varmış bülbül ve kırlangıçın, hüdhüdü sevmememizin de…

Bu aralar kırlangıçlarlayım, olur olmaz zamanlarda güzel sesleriyle kaçırırlar beni ki, aslında bir dönem seslerini unutmuş olduğumu, tanıyamadığımı da fark ettim. Oysa çocukluğumun kahramanlarıdır kırlangıçlar. İlk algıladığım, özlediğim, ulaşmaya çalıştığım kuş…

Bazen var, bazen yok oluşuna da bir anlam veremez, salonumuzun tavanında bir süre boş kalan yuvasına gözlerimi sabırsızca dikerdim. Sonra sonra göçmen kuş olduğunu öğrendim. Çok uzaklara gidiyor ama her bahar bizim eve, bize dönüyor, şirin yuvasını onararak yavrular büyütüyordu. Şimdi hem o ev halkı, ev arkadaşı olan kırlangıçlar çok çok uzakta, hem o bahar-yazlar, hem de ben…

Ama burada nasıl olduysa buldu beni kırlangıçlar. Neşeli neşeli fink atıyorlar mavi sabah ve akşam göğünde. Başka zamanlarda romantik ve masum görünen-olan martılar aralarına dalınca seslerini kesip kayboluyorlar. Neyse ki şimdiye dek yem etmediler kendilerini. Ama ben, bir zamanlar seslerini ne zaman nasıl unuttuğumu hâlâ anlamış değilim.
Peki sizce kırlangıçlar da “kırmızı liste”de mi bizim gibi? (Hadi ama! Bilmiyormuş gibi yapmayalım. Bu kafa böyle düşünüp, bu yürek böyle aydınlık kaldığı sürece Gestapo’nun kırmızı listesinden çıkarılmayız!) Yoksa “gri”, “mavi”, “turuncu”da mıyız? Yok yok, bizi ancak “kırmızı liste” paklar.

Vay arkadaş, birilerinin işi gücü yok, bizim için listeler yapıyor, zahmet edip para ödülleri koyuyor. Acaba bir martı hangi listededir ve başına ne kadar ödül konmuştur? Ya leylek, kaz, ördek, şahin… Tüm hayvanlar ve insanlar alemi kaç “kırmızı liste”ye sığdırıyor acaba SS? Birileri kapkara yüzleri, para ödülleriyle baştan çıkmış şahsiyetsizlikleriyle, birilerini arayıp; “Alo, kırmızı listede olan falankesi gördüm, yerini söylüyorum, gelsin paralar!” dediğinde kırlangıçlar utanmaz, leylekler yas tutmaz, yarasalar karanlığı terk etmez mi? Sizleri her gün yaratanın bile terk ettiği karanlık/kozmik odalarda renk renk listelere koyup insanca işleri bırakarak sinsi tuzaklar kuranların yargılanacağı bir panteon yok mudur, mitolojide bile olsa?

Çok eski bir şiirimde “acelen var / kanatların takılmış ayrılıklara / ötüşünde vedalar var kırlangıcım” diyen birkaç kıtalık bir şiir yazmıştım. Şimdi görüyorum ki, o zamanki kırlangıçlar da şiirimde mutluydular, tıpkı o zamanlardaki ben gibi. Kırmızı listeler, canavarlaşan martılar yoktu o zamanda ve o şiirde.

İşte şimdi yine beni çağırmaya başladılar. Galiba bu akşam benim de onların da geçmişi olan ortak evimize gideceğiz. Neticede gitmek de kalmak da bir düş. Zaten Borges El Libro de Arena’yla (Kumlar Kitabı) geldi işte:

“Hayır” dedi, “bu kanıtlar hiçbir şeyi kanıtlayamaz. Şu an düşümde sizi görüyorsam, benim bildiklerimi sizin de bilmeniz doğal.”

Yanıtladım: Bu sabah ve karşılaşma düşse, ikimizin de düşü görenin kendisi olduğunu sanması gerekiyor. Belki uyanacağız belki de hayır. Ama bu arada düşe boyun eğmek zorundayız, dünyayı, doğumu, varolmayı, görmeyi, solumayı kabullendiğimiz gibi.

“Ya düş sürerse” diye sordu. Yanıtladım: Benim düşüm 70 yıl sürdü. Sonuç olarak yaşayan bir insan yok ki uyandığında kendini kendisiyle birlikte bulmasın.

Derken, zebaniler kırmızı liste hazırlıyor, en başına atlamaya gidiyorum. Kırlangıçlar mı? Onlar da benimle ve sizler, listelenmemek için takla atanlardan değilsiniz, değil mi?

Unutmadan, listeleyenler daime tarihin kara listesinde olanlardır.