Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nden ‘çıplak arama’ açıklaması

HABER MERKEZİ – Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, HDP’li vekil Gergerlioğlu’nun gündeme getirdiği gözaltında kadınlara çıplak arama dayatılarak, cinsel işkence yapıldığı konusuna dair açıklama yaptı. Çıplak arama işkencesini yalanlayan müdürlük, “Genel arama işlemlerine rağmen ilgilinin kuruma yasak madde veya eşya sokacağına dair makul ve yoğun şüphe varsa detaylı arama uygulaması yapılır” ifadesini kullandı.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli Milletvekili ve İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Üyesi Ömer Faruk Gergerlioğlu, Uşak Emniyet Müdürlüğü’nde 30 kadına çıplak arama dayatılarak, cinsel işkence yapıldığını ifade etmişti.

Konuya ilişkin Ceza ve Tevfikevleri Genel Müdürlüğü’nden yazılı bir açıklama yapıldı.

Ceza ve infaz kurumlarında yönetmelikte yer alan hükümler doğrultusunda arama yapıldığı belirtilen açıklamada şunlar ifade edildi:

Ceza infaz kurumlarında aramalar, 5275 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesi ve Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik’in 34’üncü maddesi, yine aynı kanunun 83 ve 116’ncı maddelerine dayanılarak hazırlanan ‘Hükümlü ve tutukluların ziyaret edilmeleri’ hakkında yönetmelikte yer alan hükümlere göre ve Genel Müdürlüğümüz’ün 12/06/2017 tarihli genel yazısı doğrultusunda yerine getirilmektedir.

“Arama sırasında tek kullanımlık önlük verilir”

Hükümlünün üzerinde kuruma sokulması veya bulundurulması yasak madde veya eşya bulunduğuna dair makul ve ciddi emarelerin varlığı ve kurumun en üst amirinin gerekli görmesi hâlinde, sıfat ve görevi ne olursa olsun herkesin kuruma girişte duyarlı kapıdan geçmek zorunda olduğu belirtilen açıklamada, duyarlı kapı ve dedektörlerin ikaz vermesi ya da şüphe halinde kuruma girmekte ısrarcı olan kişilere, elle fiziki arama yapılabileceği ifade edildi ve eklendi:

Kuruma kabul edilen hükümlü ve tutuklular, öncelikle genel kurallar çerçevesinde duyarlı kapı ve dedektör aramasından geçirilmektedir. Buna müteakip ilgililerin üstü ve elbisesi fiziki aramaya tabi tutulmaktadır. Genel olarak bu şekilde yapılan aramalar hükümlü ve tutuklunun kuruma kabul edilmesi için yeterlidir.

Genel arama işlemlerine rağmen ilgilinin kuruma yasak madde veya eşya sokacağına dair makul ve yoğun şüphe varsa detaylı arama uygulaması yapılır. Detaylı arama, tutuklu ve hükümlünün utanma duygusunu ihlâl etmeyecek ve dışarıdan içerinin görünmeyeceği şekilde, sadece aramalar için tahsis edilmiş bir odada hükümlü ve tutukluyla aynı cinsiyetten iki personel tarafından gerçekleştirilir.

Arama sırasında önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkarılır, bedenin alt kısmındaki giysiler üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarılır. Bu işlemler sırasında ilgiliye tek kullanımlık önlük verilir.

“Çıplak kalacak şekilde bir arama yapılması söz konusu değil”

Gerekli görülen hallerde detaylı aramanın hekim tarafından yapılabileceği ileri sürülen açıklamanın devamında şunlar ifade edildi:

Detaylı arama sırasında bedene dokunulmaması için gerekli özen gösterilir. Öncelikle, tutuklu ve hükümlüden yasak madde veya eşyanın kendisi tarafından çıkartılıp teslim edilmesi istenir. Aksi takdirde, beden çukurları aranması gereken hallerde detaylı arama hekim tarafından yerine getirilir.

Detaylı arama, mümkün olan en kısa süre içinde bitirilir. Detaylı aramada esas amaç; gerek ilgilinin gerekse diğer tutuklu ve hükümlülerin can, emniyet ve sağlıklarının korunmasıdır. Böylece tutuklu ve hükümlülerin korunması yanında kuruma kesici, delici alet, uyuşturucu gibi yasak madde girişlerinin de önüne geçilmesi sağlanmaktadır.

Detaylı arama, istisnai bir uygulamadır. Bu tür durumlarda gereklilik, ölçülülük ve orantılılık ilkeleri esas alınmaktadır. Mevzuatta ‘çıplak arama’ olarak belirtilen uygulama, detaylı olarak yapılan bir arama türü olup, hükümlü veya tutuklunun tamamen çıplak kalacak şekilde bir arama yapılması söz konusu değildir.