AİHM’in 2020 raporu: Türkiye ifade özgürlüğünün en çok ihlal edildiği ülke

HABER MERKEZİ – AİHM’in 2020 raporuna göre, ifade özgürlüğünün en çok ihlal edildiği ülke Türkiye. AİHM’e yapılan dava başvurularında ise Türkiye, Rusya’dan sonra ikinci sırada yer aldı. Raporla ilgili AİHM Başkanı Robert Spano, “AİHM’in aldığı kararların hükümetler tarafından uygulanması zorunluluğu bulunuyor” dedi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2020 bilançosunu mahkemenin Strasbourg’daki merkezinde düzenlenen basın toplantısıyla açıkladı.

Rusya’nın 13 bin 800 dava başvurusuyla ilk sırada yer aldığı bilgisine yer veren raporda Rusya’yı sırasıyla şu ülkeler izliyor:

• Türkiye (11 bin 150), Ukrayna (10 bin 250), Romanya (7 bin 700), İtalya (3 bin 400 başvuruyla).

Rapora göre 2020 yılında en çok yargılama yapılan ve en az bir hak ihlali tespit edilen ülkeler sırasıyla şöyle:

• Rusya (173), Türkiye (85), Ukrayna (82), Romanya (64), Azerbaycan (32), Bulgaristan (35).

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 2020’de en çok ihlal edilen maddeleri ise şöyle:

• Adil yargılanma hakkı (287), özgürlük ve güvenlik hakkı (208), işkence yasağı ve insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele (194), mülkiyetin korunması (122), yaşam hakkı ve etkili başvuru hakkı (85), diğer maddeler (286)

Türkiye ifade özgürlüğü ihlalinde ilk sırada

İfade özgürlüğünün en çok ihlal edildiği ülkenin Türkiye olduğu belirtilen raporda şu maddeler sıralandı:

• Türkiye’de her 10 bin kişide 1.09 kişi AİHM kararına konu oldu. 47 üyeli Avrupa Konseyi ortalaması ise 0,50. Yani, Türkiye’deki oran ortalamanın iki katından da fazla.
• AİHM, 2020 yılında Türkiye’yle ilgili 97 karar verdi. Bunlardan 85’inde en az bir hak ihlali tespit edildi.
• 2020 yılında Türkiye’de en çok ihlale yol açan konular 31’le ifade özgürlüğü, 21’le adil yargılanma hakkı ve 16’yla özgürlük ve güvenlik hakkı.
• 1959 ile 2020 yılları arasında Türkiye’de en fazla ihlale yol açan konular 953’le adil yargılanma hakkı, 787’yle özgürlük ve güvenlik hakkı ve 688’le mülkiyetin korunması.
• Halihazırda AİHM’de bekleyen yaklaşık 62 bin başvuru bulunmakta ve bunlardan 11 bin 750’si (yüzde 18.95) Türkiye’yle ilgili.
• Türkiye’yle ilgili bekleyen başvuru sayısı 2019 ile 2020 arasında yüzde 27 arttı.

AİHM Başkanı Robert Spano, raporla ilgili düzenlediği basın toplantısında AİHM’in aldığı kararların hükümetler tarafından uygulanması zorunluluğu bulunduğunu vurgulayarak, AİHM kararlarının tüm devletler için bağlayıcı olduğunu belirtti.

Yüksek mahkemeye 2020’de en fazla Rusya ve Türkiye’den başvuru yapıldığını söyleyen Spano, Türkiye’den gelen dava başvurularının 2019’a oranla yüzde 27 arttığını vurguladı.

Bu kararların yerel mahkemeler ve hükümetler tarafından uygulanmasının denetiminin Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne ait olduğunu söyleyen Spano, AİHM’in 2020’de aldığı en önemli kararlardan birinin HDP’nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş davası olduğunun da ifade etti.

Türkiye’ye yaptığı ziyaret konusunda aldığı eleştirilerle ilgili ise bu tür ülke ziyaretlerinin bir “öğrenme deneyimi” olduğunu belirten Spano, sözlerini şöyle sürdürdü:

Bir mahkeme başkanının bir üye devleti ziyaret etmesi, mahkemenin veya başkanın kendisinin bağımsızlığı ve tarafsızlığı sorununu gündeme getirmek için bir dayanak teşkil edemez. Bireysel paydaşlarla işbirliğine düzenli olarak devam edeceğiz”

Karınca, DW Türkçe, Euronews