Öcalan’ın avukatlarından rapor: İmralı hukuksal bir kara delik

HABER MERKEZİ – İmralı Cezaevi’nde yaşanan hak ihlallerini raporlaştıran Asrın Hukuk Bürosu, 2020 yılında sadece birer kez aile ve telefon görüşü yapılmasına izin verildiğini, ‘sistematik işkence’ politikasının sürdüğünü açıkladı. Raporda, “İmralı Cezaevi tam anlamıyla hukuksal bir kara delik niteliği taşımaktadır. Belirli periyotlarla yeni uygulamalar geliştirilmekte ancak bunların hiçbiri gerçek anlamda hukuksal denetime tabi tutulmamaktadır” denildi.

Asrın Hukuk Bürosu, PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın tutulduğu İmralı Cezaevi’nde son bir yılda yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu açıkladı.

Raporu okuyan Öcalan’ın avukatlarından İbrahim Bilmez, 2020 yılının İmralı Cezaevi’ndeki müvekkilleri Abdullah Öcalan, Hamili Yıldırım, Veysi Aktaş ve Ömer Hayri Konar açısından avukat ile görüşme hakları, aile bireyleri ile görüşme hakları, telefon ile görüşme hakları ile mektup, faks ve her türlü iletişim aracılığı ile haberleşme hakları başta olmak üzere hukukun ortadan kaldırıldığı bir yıl olduğunu söyledi.

Bu durumun bir veya birden fazla hak ihlalinden öte “sistematik işkence” anlamına geldiğini vurgulayan Bilmez, pandemi koşullarına rağmen “İşkence Yasağı”nın en yoğun ve en derin bir şekilde İmralı’da yaşandığını ifade etti.

Bilmez, İmralı’nın, müvekkillerinin maddi ve manevi bütünlüklerinin korunup korunmadığına yönelik şüphelerinin her geçen gün daha da arttığı bir alan haline getirildiğine işaret etti.

Adalet Bakanı ‘engel yok’ demişti

Öcalan’ın, 2019 yılında sınırlı bir zaman dilimi için bile olsa İmralı Cezaevi’nde avukatları ve ailesi ile görüşme imkanı bulduğunu anımsatan Bilmez, görüşleri ve değerlendirmelerinin de kamuoyuna yansıdığını hatırlattı.

Bilmez, “Açlık grevleri düzeyine varan toplumsal baskı İmralı tecridinin sınırlı olarak kırılmasına vesile olmuştu. Bu süreçte Sayın Öcalan’ın aile ve avukatları ile görüşmesine engel olarak gösterilen mahkeme kararı itiraz üzerine kaldırıldığı gibi bizzat Adalet Bakanı’nın kendisi avukat ve aile görüşmeleri önünde bir engel olmadığını ifade etmişti. Yine 2020 yılında raporu açıklanan CPT ziyareti de bu dönemde gerçekleşmişti” dedi.

‘Görüşmeler umut oldu’

2019 yılında gerçekleşen 5 avukat ve 3 aile görüşmesinde Öcalan’ın başta Kürt meselesinin çözümü olmak üzere Ortadoğu’nun demokratikleşmesi konusunda çözüm gücü ve etkisini bir kez daha ortaya koyduğunu vurgulayan Bilmez, şöyle dedi:

Bu durum, özellikle de son beş yılda bir çok felakete maruz kalan toplumun tüm kesimlerinde, Sayın Öcalan’ın ‘Yaşatma Siyaseti’ olarak tanımladığı anlayışın ve umudun büyümesine imkan sağlamıştı. Ancak 7 Ağustos 2019 tarihli avukat ve 11 Ağustos 2019 tarihli aile görüşmelerinden sonra 2019 yılında bir daha iletişim imkanı bulunmamıştır.

‘Öcalan dünya çözümü için önemli bir kişi’

Geçen yıl İmralı Cezaevi ile ilgili olarak Türkiye’ye gelen heyetle yaptıkları görüşmeleri hatırlatan Bilmez, şöyle devam etti:

Saygın düşünce ve bilim insanları Melanie Gingel, Felix John Padel, Julie Ward, Savanah Taj ve Ögmundur Jónasson’dan oluşan heyetin 17 Şubat 2020 tarihinde kamuoyu ile paylaştıkları tespitleri oldukça önemli olmuştur. İmralı hem bir baskı hem de demokrasi laboratuarıdır. İmralı cezaevinde insan haklarının zerresinin olmaması ve tecrit bütün ülkedeki tutsakların koşullarını etkilemektedir. Aynı zamanda İmralı’nın Türkiye’nin her yerinde insan haklarının hayata geçirilmesinin laboratuarı haline de gelmesi mümkündür. Ve sadece Türkiye’de de değil, çünkü Abdullah Öcalan’ın düşünceleri özellikle Orta Doğu’da ve genel olarak da dünyada çatışmaların çözümü için önem taşımaktadır.

Geçen yıl iki görüşme yapıldı

2020 yılında müvekkillerinin sadece 3 Mart’ta aile ziyareti ve 27 Nisan’da da telefon görüşmesi olmak üzere iki defa temas kurabildiğini aktaran Bilmez, bu görüşmelerin de öncekiler gibi yine olağanüstü koşullarda kamuoyunun kaygıları ve yoğun baskısı sonucu gerçekleştiğini ifade etti.

Bilmez, “20 dakika ile sınırlanan telefon görüşmesi İmralı’da tutulan müvekkillerimiz ile sağlanan son temas niteliğindedir. Bu görüşmede Sayın Öcalan İmralı’daki öngörülemez durumu ‘Şuan iyiyim ilerde ne olacağını bilemem’ şeklinde ifade etmişti. Tüm kısıtlı koşullara rağmen Sayın Öcalan her iki görüşmede de toplumsal duyarlılığını ve öngörülerini imkan bulabildiği ölçüde ortaya koymuştur. Öngörülerinin ne kadar yerinde olduğu 2021 yılına girerken daha net ortaya çıkmaktadır” vurgusu yaptı.

CPT tecridi tescilledi

Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi’nin (CPT) 6-17 Mayıs 2019 tarihleri arasında İmralı Cezaevi’ne yapmış olduğu ziyaretin ardından 5 Ağustos 2020 yılında açıkladığı rapora dikkat çeken Bilmez, CPT’nin bu ziyaretinde İmralı’daki sistemi ve tecridin kabul edilemez bir şekilde devam ettiğini net bir şekilde ortaya koyduğunu söyledi.

CPT raporuna rağmen yasak artırıldı

Türkiye’nin CPT raporuna verdiği cevabın yeni yasaklama kararları olduğunu söyleyen Bilmez, şunları ifade etti:

İmralı Cezaevi’nde avukat görüşmeleri en son 19 Nisan 2019 tarihli başvuruda resmi yasaklama kararı gerekçe gösterilerek engelleniyordu. Söz konusu gerekçe Bursa 1. İnfaz Hâkimliğinin 13.03.2019 tarihli engelleme kararıydı. Bu karar aynı zamanda İmralı Cezaevi’nde uygulanan avukat kısıtlaması açısından son karar niteliği de taşımaktaydı. 19 Nisan 2019’dan sonra gerçekleşen beş avukat görüşmesi dışında yapılan avukat görüş başvurularına herhangi bir cevap verilmedi.

Aile ve vasi görüş başvurularına ise 2019 yılında periyodik olarak kopyala yapıştır yöntemiyle çeşitli tarihlerdeki çeşitli disiplin kararları ile ret cevapları verilmekteydi. 2020 yılındaki ilk üç aile ve vasi görüş başvuruları da 2019 tarihli son disiplin karar gerekçesi ile engellendi. Aile ve vasi görüş başvurularına da 20.01.2020 tarihli başvurudan sonra herhangi cevap verilmediği gibi bu konuda bir karar da alınmadı.

CPT’nin yukarıda değindiğimiz raporundan sonra Eylül 2020’de aniden avukat, aile ve vasi ile görüşme hakkı ve telefon hakkı için üç ayrı karar tesis edildi. 7 Eylül tarihinde telefon ile görüşme hakkı, 23 Eylül’de avukat, 30 Eylül’de de aile ve vasi görüşmeleri ile ilgili kısıtlama kararları alındı. Böylelikle CPT raporuna karşı yasaklama kararları ile cevap verilmiş ve tecrit daha da derinleştirilmiştir.

‘Hukuksal kara delik’

İmralı Cezaevi tam anlamıyla hukuksal bir kara delik niteliği taşımaktadır. Belirli periyotlarla yeni uygulamalar geliştirilmekte ancak bunların hiçbiri gerçek anlamda hukuksal denetime tabi tutulmamaktadır. Sözgelimi bir dönem görüşmeleri engellemek için keyfi bir şekilde üretilen gemi arızası ve hava muhalefeti gerekçeleri yerini kopyala yapıştır şeklinde türetilen disiplin kurulu ve mahkeme kararlarına devretmiştir.

Sadece yerel merciler düzeyinde değil yüksek yargı ve denetim mekanizmaları düzeyinde de sürüncemede bırakma ya da hukuka aykırı bu sistemin denetim dışı bırakılması söz konusudur. Bu husus İmralı tecrit sisteminin hukuk dışı alan olarak uluslararası bir konsept dahilinde hayat bulduğu gerçeğini görünür kılmaktadır. AİHM birçok hak ihlalini tespit ettiği 12 Mayıs 2005 tarihli Büyük Daire kararında savunma hakkından mahrum olarak bağımsız ve tarafsız bir mahkemede yargılanmadığı tespitiyle Sayın Öcalan’ın ulusal mevzuat dahilinde yeniden yargılanmasını karar altına almıştır. Buna karşın ulusal mevzuatta mevcut olmayan “dosyanın açılması” şeklinde bir prosedür işletilerek AİHM kararının gereklerinden imtina edilmiş, yeniden yargılama gerçekleştirilmemiştir.

İlk niteliği taşıyan bu uygulama karar sahibi AİHM ve kararın uygulanmasından sorumlu Bakanlar Komitesi tarafından kabul görmüştür. Hukuka aykırılık konusunda sağlanan bu uzlaşı güncel olarak birçok dosyada AİHM kararlarının hiçleştirilmesi arayışlarına zemin oluşturmuştur. Keza 18 Mart 2014 yılında AİHM tarafından içtihatlarına uygun olarak ‘Tahliye umudu olmaksızın ölünceye kadar cezaevinde tutulma’nın insan haklarına aykırı olduğu tespitinin gereklerine dair bir gelişme yaşanmamıştır. Ve bu durum Türk Ceza İnfaz Sistemi’nde sayıları binleri bulan yeni uygulamalar ortaya çıkmasına neden olmuştur.

‘Ortak yaşamın adresi’

İmralı Sistemi hiç şüphesiz Kürt sorununun çözümü veya çözümsüzlüğü politikasının yansıması ile ilgilidir. Zira Ortadoğu’nun en yakıcı ve temel sorunlarından biri olarak Kürt sorununun demokratik zeminde çözülmesi, mevcut durumda savaş politikalarından çıkar sağlayan tüm güçleri rahatsız etmektedir. Sayın Öcalan yüzyıldır halkları birbirine kırdıran ulus-devlet gerilimine karşı demokratik ulus çözümünü inşa etmiş ve Kürt halkının komşu halklar ile birlikte, ortak coğrafyada yaşam projesi haline getirmiştir.

Bu nedenle İmralı tecrit ve işkence sistemi Sayın Öcalan şahsında somutlaşan demokratik çözüm imkanının tecrit edilmesi anlamını taşımaktadır. Zira mutlak tecrit koşullarına rağmen Sayın Öcalan’ın söz konusu olan her fırsatta çözüm ihtimalini ısrarla büyütmeye çalıştığı yadsınamaz. Kendisiyle sağlanan her temas bu hususu defalarca teyit etmiştir.

2020 yılında yaşanan önemli bir gelişme de Uluslararası Öcalan’a Özgürlük İnisiyatifi tarafından 10 Ekim gününün ‘Küresel Öcalan’a Özgürlük Günü’ olarak kabul edilmesi olmuştur. Kürtler ve dostları dünyanın dört bir yanında Sayın Öcalan’a özgürlük talebini paylaşmıştır.

İmralı tecrit sisteminin aşılması için, şüphesiz öncelikle her insanın sahip olduğu evrensel temel hakların tanınması, aile ve avukat görüşmelerinin sağlanması ve tecrit ile doğrudan ilişkili olan antidemokratik uygulamaların sonlandırılması gerekmektedir. Ancak sürekli olarak kendini güncelleyip üreten bu sistemin gerçekten aşılması, Sayın Öcalan ve kendisi ile bütünleşmiş Kürt halkının, diğer halklar ve insanlar gibi hukuki olarak eşit ve özgür olması ile mümkündür. Asrın Hukuk Bürosu olarak da duyarlı tüm kesimleri demokratik hukuk ve adalet mücadelesine katkı sunmaya çağırıyoruz.

Voltaya disiplin cezası

Açıklamanın ardından bir gazetecinin Öcalan’ın volta atmasının “örgütsel suç” olarak sayılıp altı aylık görüşme yasağı getirilmesine dair sorusuna yanıt veren Bilmez, “Trajikomik bir durumdur. Hukuku ayaklar altına almaktır. Buna yönelik gerekli yerlere başvurularımızı yaptık. Sayın Abdullah Öcalan zaten kısıtlı bir şekilde havalandırmaya çıkarılıyor. Havalandırmada spor ve satranç gibi aktiviteler yapıyor. Bunlardan birini volta atarak geçiriyorlar. Buna ceza veriliyor. Bu cezalar Türkiye’yi uluslararası arenada küçük düşürmekten başka bir şey değildir” dedi.

Mezopotamya Ajansı