S-400 krizi: Akar’ın ‘Sürekli kullanmayacağız’ önerisi de kabul görmedi

HABER MERKEZİ – S-400’leri ‘sürekli kullanmayabilecekleri’ yönünde ABD’ye çağrı yapan Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın teklifi Washington yönetimini ikna etmedi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, “Türkiye’yi sistemi elinde bulundurmamaya çağırdık ve çağırmaya da devam ediyoruz” dedi.

Joe Biden’ın ABD Başkanı seçilmesinin ardından Türkiye’nin ilişkileri normalleştirme ve yeni yönetim ile diyalog kurmak için girişimleri sürüyor.

İki ülke arasındaki en önemli gerilimi Rusya yapımı S-400 hava savunma sistemleri oluştururken, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın, S-400’leri “sürekli kullanmayabilecekleri” yönündeki önerisi, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın günlük basın brifinginde gündeme geldi.

Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre Bakanlık Sözcüsü Ned Price, ABD’nin S-400 konusundaki duruşunun değişmediğini yineledi.

‘Türkiye tutarsız’

Brifingde bir gazeteci, Akar’ın sözlerini hatırlatarak, “Akar’ın sözleri bu yaşanan çıkmazda potansiyel anlamda yeni bir teklif olarak yorumlandı. ABD, bu teklifi olası bir başlangıç noktası olarak görüyor mu?” sorusu yöneltti.

Sözcü Price da soruya şu yanıtı verdi:

S-400 konusundaki politikamız değişmedi. Rus S-400 silahları NATO ekipmanıyla uyumlu değil, NATO teknolojilerinin güvenliğini tehdit ediyor ve Türkiye’nin NATO müttefiki olarak taşıdığı yükümlülüklerle de tutarsız. Rusya’yla bu ciddi boyuttaki ticari işlem, ABD yasaları altında CAATSA yaptırımlarını harekete geçirdi. Türkiye’yi (S-400) sistemi elinde bulundurmamaya çağırdık ve çağırmaya da devam ediyoruz.

İlk görüşmenin tarihi belli değil

Price, gazetecinin “Bunu yeni bir teklif olarak görüyor musunuz, değerlendirmeye alacak mısınız?” sorusunu da, “Söylediğim şu; S-400 konusunda politikamız değişmedi. Bu hususta çok net olduk” diye yanıtladı.

Price, S-400 sistemine ve bir NATO müttefiki bağlamında bu sisteme dair çok derin endişelerinin olduğunu vurguladı.

Sözcü Price, iki ülkenin dışişleri bakanlarının hala neden görüşmediği ve bunun Türkiye’ye karşı bir tavır alma anlamına mı geldiği sorusu üzerine de, “Durumu kesinlikle bu şekilde tanımlayamam. Türkiye uzun geçmişe sahip bir müttefik. Türk ortaklarımızla ortak çıkarları paylaşıyoruz. Bakan ve Türk Dışişleri Bakanı’nın gelecek günlerde sohbet etme ve bağlantı kurma fırsatına sahip olacağını bekliyorum” diye konuştu.

Akar ‘Girit modeli’ önermişti

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, kısa süre önce ABD ile Türkiye arasındaki S-400 krizine çözüm amacıyla “Girit modelini” önermiş ve sistemin kısmen kullanılabileceğine işaret etmişti.

Hürriyet gazetesinde yayınlanan habere göre, Akar küçük bir grup köşe yazarıyla mülakatında, S-400’ler konusunda “Girit modelini” gündeme getirirken,“Sürekli kullanacağız diye bir şey yok ki. Bu sistemler tehdit durumuna göre kullanılır. Ona biz karar veririz” demişti.

Yunanistan’ın da Girit Adası’nda, S-400’lerin bir önceki modeli olan Rus yapımı S-300 sistemleri bulundurduğunu hatırlatan Akar, “’Girit’teki S-300’lerde nasıl bir model kullanılıyorsa, bunu müzakereye açığız’ dedik. Bu görüşmelerin NATO şemsiyesi altında yapılabileceğini söyledik. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de bu konuya olumlu bir şekilde yaklaştığını belirtti” demişti.

S-400 gerilimi üç yıldır sürüyor

ABD yönetimi geçen Aralık ayında, Rusya’dan 2019 yılı ortalarında S-400 füze savunma sistemi satın alması nedeniyle Ankara’ya ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyması yani kısaca CAATSA olarak bilinen yaptırımları devreye soktu.

ABD, daha önce de Ankara’yı F-35 savaş uçaklarının ortak üretimi ve alımı programından çıkarmıştı.

Amerikan yönetimi, S-400 sisteminin F-35 uçaklarını risk altına soktuğunu ve NATO’nun ortak savunmasına da ters düştüğünü savunurken, Türkiye ise bu suçlamaları reddediyor ve Rus sisteminin NATO’dan bağımsız olarak işletilebileceğini belirtiyor.

Türkiye ABD’den Patriot satın alma talebine olumlu karşılık görmediğini, o nedenle hava savunma ihtiyaçlarını karşılamak için S-400’lere yöneldiğini kaydediyor.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan, geçen hafta Başkan Joe Biden yönetiminin Türk makamlarıyla ilk üst düzey teması kapsamında telefonda görüştüğü Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’a, Türkiye’nin S-400 alımının ittifakın uyumu ve etkinliğine zarar verdiği yönündeki endişesini dile getirmişti.

Kalın da S-400 meselesine bir çözüm bulunması gerektiği mesajı vermişti.