Kapatılma girişimi: Dünyadan tepkiler yükseliyor, Ankara savunmada

HABER MERKEZİ – HDP’ye yönelik kapatma girişimine ilişkin başta Avrupa’dan olmak üzere, Türkiye’ye yönelik giderek yükselen tepkileri ve bunun karşısında Dışişleri Bakanlığı’ndan verilen yanıtı derledik.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun vekilliğinin düşürülmesi, akabinde de Yargıtay Başsavcılığı’nca HDP’nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) dava açılmasına dünyadan tepkiler gelmeye devam ediyor.

Almanya Sol Parti (Die Linke) ve Fransa Komünist Partisi, yaptıkları açıklamalarla “Türkiye’nin diktatörlüğe sürüklendiği” uyarısında bulundu.

Die Linke’nin açıklamasında, “HDP’ye yönelik kapatma süreci Türkiye’de demokrasiye yönelik bir başka darbedir” denildi.

Açıklamada, “Türkiye’nin en büyük ikinci muhalefet partisinin kapatılıyor olması diktatörlüğe bir adım daha atmaktır. Erdoğan’ın AKP’si ve ortağı aşırı sağcı MHP, Türkiye’nin kalan demokratik bileşenlerini parçalamaya devam ediyor” ifadeleri de kullanıldı.

Die Linke, Almanya Başbakanı Angela Merkel’i de ‘diplomatik inisiyatif almaya’ çağırarak, “Türkiye’deki muhalefete yönelik saldırıları durdurması için Erdoğan hükümetine baskı yapılmalı” dedi.

Fransa Komünist Partisi’nin açıklamasında ise HDP hakkında kapatma davası açılmasıyla ‘sınırın geçildiği’ vurgulandı.

HDP’ye yönelik baskılara dikkat çekilen açıklamanın devamında, son gelişen süreç için “Türkiye’de bir diktatörlük kurmanın bir başka adımıdır” yorumunda bulunuldu.

Halkların Demokratik Partisi’nin kapatılması girişimini kınayan Komünist Parti, HDP ile tam dayanışma içinde olduklarını ifade etti ve ekledi: “Fransa ve Avrupa Birliği’ni Erdoğan rejimine yaptırım uygulamaya ve Türkiye’nin demokratik güçlerine destek vermeye çağırıyoruz.”

İsveç Sol Parti de İsveç ve Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye yaptırım uygulamasını istedi.

Avrupa Parlamentosu Sol Grubu’ndan açıklama

Avrupa Parlamentosu (AP) Sol Grubu (GUE / NGL) Eşbaşkanları Manon Aubry ve Martin Schirdewan ile Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Avrupa Birleşik Sol Grup Başkanı (UEL) Tiny Kox da ortak açıklama yaparak, HDP’yi kapatma yönündeki girişimleri şiddetle kınadı.

“Bu girişimler, Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne üye olurken uymak zorunda olduğunu kabul ettiği temel demokrasi ilkelerine aykırıdır” denilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

Bizler; Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesini, Avrupa Konseyi Genel Sekreterini ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’ni Türk makamlarının taahhütlerini yerine getirmesini sağlamak için gerekli tüm adımları atmaya çağırıyoruz. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ve Avrupa Parlamentosu’ndaki diğer tüm siyasi gruplardan bu çağrıyı desteklemelerini ve Türkiye’nin kendi vatandaşlarına ve uluslararası topluma karşı yükümlülüklerine saygı duyması ve Avrupa Konseyi’nin temel yükümlülüklerini bu şekilde açıkça ihlal etmesine son vermesi için tüm etkilerini kullanmalarını rica ediyoruz.

Avrupa Konseyi’nin; AB-Türkiye ilişkilerinin de tartışılacağı 25/26 Mart tarihli toplantısında, ağır insan hakları ihlallerini gereken öncelikle ele almasını ve Türkiye’ye yakın zamanda ilan ettiği İnsan Hakları Eylem Planı’nı ve yasal reformları uygulaması konusunda ısrar etmesini talep ediyoruz.

Türkiye’de insan haklarına saygıyı, hukukun üstünlüğünü ve demokrasiyi korumaya ve yaygınlaştırmaya çalışan herkesi ise mücadelelerini sürdürmeye teşvik ediyor ve kendilerine dayanışma ve desteğimizi sunuyoruz.

ABD’den çifte tepki

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan da gerek Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun vekilliğinin düşürülmesi kararına, gerekse de HDP hakkında açılan kapatma davasına çifte tepki gelmişti.

Bakanlık sözcüsü Ned Price tarafından yapılan yazılı açıklamada, şunlar kaydedilmişti:

ABD, aralarında 17 Mart’ta parlamento üyesi Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun milletvekilliğinden düşürüldüğü rahatsız edici adımların da yer aldığı Türkiye’deki olayları yakından takip ediyor.

Halkların Demokratik Partisi’ni kapatma çabalarının başlatılmasını da izliyoruz. Bu karar, Türkiyeli seçmenlerin iradesini haksız yere ihlal edecek, Türkiye’deki demokrasiyi daha da yıpratacak ve milyonlarca yurttaşın seçilmiş temsiliyetini inkar edecektir.

Türkiye hükümetini, Anayasa’nın koruma kapsamı ve Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleri çerçevesinde ifade özgürlüğüne saygı duymaya çağırıyoruz.

Bununla birlikte Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun vekilliğinin düşürülmesine tepki gösteren Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sánchez Amor ve AB-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu Eşbaşkanı Sergey Lagodinsky ortak açıklama yaparak, söz konusu kararı kınamıştı.

Yapılan açıklamada, “Gergerlioğlu’nun Meclis’ten ihracı ve yaklaşmakta tutukluluğunun, Türkiye Cumhurbaşkanı’nın insan onuru, insan haklarını ve hukukun üstünlüğünü merkeze koyma sözü veren yeni bir İnsan Hakları Eylem Planını açıklamasından yalnızca iki hafta sonra gelmiş olması, acı bir ‘doğruluk kontrolü’ olmuştur” ifadeleri kullanılmıştı.

AB: Reformlara bağlılık açıklamalarına gölge düşüyor

Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Genişlemeden Sorumlu Komiser Oliver Varhelyi de yaptıkları ortak açıklamada, HDP’ye kapatma davasının açılması ve Gergerlioğlu’nun vekilliğinin düşürülmesinin reformlara bağlılık açıklamalarına gölge düşürdüğü kaydedildi.

En büyük ikinci muhalefet partisinin kapatılması Türkiye’deki milyonlarca seçmenin hakkını ihlal edecektir. Bu gelişme, Avrupa Birliği’nin Türkiye’de temel haklar noktasında yaşanan gerilemeyle ilgili endişelerini artırdığı gibi, Türk yetkililerin reformlara bağlı oldukları yönündeki açıklamalarının samimiyetine de gölge düşürüyor.

Dışişleri’nden tepkilere yanıt

Öte yandan gelen bu tepkilere Ankara’dan yanıt verildi.

Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, bazı ülkelerin TBMM’deki gelişmelere ilişkin açıklamalarının ‘hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmadığı’ savunuldu.

Açıklamada, “Hakkında kesinleşmiş yargı hükmü bulunan Gergerlioğlu’nun milletvekilliği, Anayasa ve TBMM İçtüzüğüyle uyumlu bir şekilde, söz konusu kesinleşmiş mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle düşmüştür. Süreç, başka parlamentolarda da görüldüğü gibi hukuk kurallarının uygulanmasından ibarettir” denildi.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu çerçevesinde dava açtığı belirtilen açıklamanın devamında, şu ifadeler yer aldı:

Beyan ve eylemleriyle demokratik ve evrensel hukuk kurallarının kabul etmeyeceği şekilde davrandıkları, PKK’ya ve bağlı örgütlerle birlikte hareket ettikleri, örgütün uzantısı olarak faaliyetlerde bulundukları gerekçesiyle, HDP’nin kapatılması talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne dava açmıştır. Bu süreçte herkes Anayasa Mahkemesi’nin vereceği kararı beklemek durumundadır. Devam eden hukuk süreciyle ilgili yorum yapmak hukuka müdahaledir. Siyasi partiler, demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez unsurlarındandır. Bununla birlikte, faaliyetlerini evrensel ve demokratik hukuk kuralları çerçevesinde barışçıl yollarla gerçekleştirmeleri esastır. Tutarsız ve içişlerine müdahaleye yeltenen çevreleri, bağımsız mahkemelerce yürütülen yargı süreçlerine saygı duymaya davet ediyoruz.