Sur’da yasak kalktı: 12 bin yıllık şehri betona gömmüşler

HABER MERKEZİ – Tarihi bin yıllar öncesine dayanan Diyarbakır’ın Sur ilçesinde beş yıldır süren sokağa çıkma yasağı iki mahallede kaldırıldı. Tamamlanan konutların Diyarbakır’a özgü bazalt taştan değil, betondan yapılması dikkat çekti. Kent mimarisine yabancı, kimliksiz yapılar ev sahiplerine borçla teslim edildi.

Diyarbakır’ın geçmişi 12 bin yıllık ilçesi Sur’da, 2 Aralık 2015’te Cevatpaşa, Fatihpaşa, Dabanoğlu, Hasırlı, Cemal Yılmaz ve Savaş mahallelerinde ilan edilen sokağa çıkma yasağı kısmi olarak kaldırıldı.

O dönem yaşanan çatışmalar gerekçe gösterilerek ilan edilen yasak boyunca, UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan tarihi ilçe tahrip edildi.

Bu tahribatta 2016’da Bakanlar Kurulu tarafından verilen ‘acele kamulaştırma’ kararıyla ilçenin yüzde 70’inin yıkılması da etkili oldu.

Tarihi ilçede kilise, cami, konak, hamam gibi onlarca tarihi yapı da bu yasaya dayandırılarak yok edildi.

Tarihi doku zarar gördü

Yasağın sürdüğü Fatihpaşa ve Dabanoğlu mahallelerinin bir kısmı 15 Nisan’da açıldı.

Çatışmalar süresince atılan bombalar nedeniyle tahrip olan Fatihpaşa Mahallesi’ndeki tarihi Kurşunlu Camii çevresindeki alana beş yıl sonra ilk kez girilebildi.

Yasağın kalkmasıyla beraber Sur’un tarihsel dokusunun gördüğü zarar da gün yüzüne çıktı.

Her yanı beton ve asfalt

İki mahallede tescilli ve anıtsal yapıların yerine makine kesimi bazalt makyajlı taşlarla örülmüş konutlar inşa edildi.

Özgün kent mimarisine yabancı, kimliksiz, güvenlik ve rant odaklı yapıların inşa edildiği Sur’un sokak dokusu da tamamen ortadan kaldırıldı.

Yeni yapılan konutların giriş kapılarına kamera sistemiyle donatılmış güvenlik sistemleri yerleştirildi.

Sur’un etrafına çift şeritli asfalt yol dökülerek peyzaj çalışmaları yapıldı.

Kurşunlu Cami önündeki meydana bakan alanda ise ticari işletmeler ve butik oteller inşa edildi.

Kendi evlerine borçlanarak girdiler

Söz konusu iki mahallede yasağın kalkmasıyla beraber burada daha önce mülk sahibi olan yurttaşlar, yeni inşa edilen yapılara yerleşmeye başladı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 450 bin ila 600 bin TL arasında değişen miktarlarda borçlandırılan yurttaşlara 155 konutun anahtar teslimi yapıldı.

Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu, inşası tamamlanan kısımları bölüm bölüm yurttaşların kullanımına açacaklarını duyurdu.

Mezopotamya Ajansı