AKP sözcülerinin ‘atılım yasası’, ‘diriliş destanı’ olarak tarif ettiği 2023 bütçe gelirlerinin yüzde 84’ü yurttaşların cebinden çıkacak. Bu yıl 1 trilyon 250 bin TL olarak öngörülen vergi geliri, gelecek yıl 3,8 trilyona çıkartıldı, böylece vergi gelirleri tam 3 kat arttırılmış oldu.
Meclis Genel Kurulu’ndaki ‘2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’nin görüşmeleri, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın vaatleriyle başladı.
2023 bütçesinin istihdamı artıracak, ihracat temelli, sürdürülebilir büyüme sağlayacak, işsizliği geriletecek ve enflasyonu düşürecek bir bütçe olacağını iddia eden Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, bütçeyi ayrıca “Milli muharip uçağın, Kızılelma’nın, yeni tip denizaltılarımızın bütçesi” olarak tanımladı.
Oktay’ın ‘atılım yasası’, ‘diriliş destanı’ olarak da tarif ettiği bütçenin gerçek yüzü ise sonra ortaya çıktı. Buna göre 2023 bütçesinde gelirlerin yüzde 84’ü yurttaşların ödediği vergilerden oluşacak. Vergilerin yüzde 65’i doğrudan kesintiyle, yüzde 35’i ise hizmet ve tüketimden dolaylı olarak toplanacak.
Günde 10 milyar lira vergi ödenecek
Bu yıl 1 trilyon 250 bin TL olarak gerçekleşmesi öngörülen vergi geliri, 2023’te 3,8 trilyona çıkartıldı, böylece vergi gelirleri tam 3 kat arttırılmış oldu. Bütçe giderlerini karşılamak için halkın ödeyeceği vergi miktarının saniyede 118 bin, dakikada 7 milyon, saatte 425 milyon lirayı bulacağı hesaplanmış. Günlük ödenecek vergi miktarıysa 10 milyar lira. Yurttaşların 2023’de vergi kalemlerine ödeyecekleri tutarlar ise şöyle:
Motorlu taşıt araçlarından 204 milyar lira, tütün mamullerinden 126 milyar lira, petrol ve doğalgaz ürünlerinden 85 milyar lira, alkollü içkilerden 55 milyar lira, dayanıklı tüketim mallarından 36 milyar lira, özel iletişim vergisinden 20 milyar lira, şans oyunlarından 13 milyar lira vergi alınacağı hesaplanıyor. Beklenen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) toplamıysa 512 milyar TL.
Bütçeden 565 milyar TL faiz ödemesi
2023 bütçesinde 4 trilyon 470 milyar liralık gider, 3,8 trilyonluk gelir söz konusu iken, 659 milyar TL açık bekleniyor. Bütçede ayrıca 565 milyar TL faiz ödemesi öngörülmüş. 565 milyar lira faiz giderinin boyutunu anlamak için tarım üretimine 54 milyar lira ayırıldığını hatırlatalım.
Vergilerin yüzde 8’i ise AKP’nin ‘kur korumalı mevduat’ sistemine aktarılıyor. Bu yıl 278 milyar lira olarak gerçekleşmesi beklenen bütçe açığının, gelecek yıl 660 milyar lira olarak öngörülmesinin sebeplerinden birinin bu ‘Kur Korumalı Mevduat Sistemi’ olduğuna işaret ediliyor.
‘Bütçe faiz lobilerinindir” içerikli eleştiriler, bütçe açığının giderek daha fazla olacağını, bunun da daha fazla borçlanma ve daha fazla faiz anlamına geleceğine dikkat çekiyor.
Arz yönlü politikalardan, üretim artışına yönelik adımlardan, yapısal reformlardan yoksun bir bütçenin toplumun beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamak bir yana, vergiler yoluyla daha derin bir fakirleşmeye sebep olacağı belirtiliyor.
‘AKP’nin veda bütçesi 2023…’
AKP’nin 20 yıllık iktidarı boyunca, 2 trilyon 504 milyar dolar vergi toplarken, 131 milyar dolar borç kullandığı, 63 milyar dolarlık özelleştirme yaptığı belirtiliyor. Bu rakamlar, AKP’nin kendisinden önceki 57 hükümetin 79 yılda harcadığı paranın 4 katını harcadığını söylüyor.
Muhalefet, 20 yılda hiçbir hükümete nasip olmayan kaynakları ve zamanı kullanan AKP’nin elinden çıkan bu son programı, ‘veda bütçesi’ olarak işaretliyor.