AKP’nin iktidarda bulunduğu süre zarfında en az 801 çocuk, iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Çocuk işçilere dair gerçek rakamların perdelendiğini belirten ISİG, “Türkiye’de en az 2 milyon (yaz aylarında 4 milyon civarı) çocuk işçi olduğu tahmin ediliyor” diyor.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından 13 Mayıs 2022 tarihine kadar en az 801 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi.
Türkiye’de milyonlarca çocuk, küçük yaşlarda çalışmaya başlamak zorunda kalıyor. Kayıt dışı ve kötü çalışma koşullarına mecbur bırakılan çocuklar, iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışma yapılıp yapılmadığına dair” “Kayıt dışı çalışan çocuk sayısına ilişkin bir saptamanız var mıdır ve Türkiye de tespiti yapılan çocuk işçi yaş sınırı nedir” sorularının yer aldığı bir soru önergesi sundu.
Ancak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, bu sorulara yanıt vermedi.
CHP’li Gürer daha sonra yaptığı açıklamada, Türkiye genelinde 5-17 yaş grubundaki çocuk sayısının 16 milyon 457 bin kişi olarak tahmin edildiğini belirterek, bakanlığın çalışmaları için “kağıt üstünde” eleştirisini yöneltti.
Mezopotamya Ajansı’ndan Berivan Kutlu’nun haberine göre Türkiye’de çocuk işçilik, üretimi ayakta tutuyor, çocuklar güvenli olmayan koşullarda kayıt dışı olarak çalıştırılıyor. TÜİK verilerine göre yüzde 70,6’sı oğlan ve yüzde 29,4’ü kız çocuğu olmak üzere 720 bin çocuk işçi var.
‘Çocuk işçiliğinin gerçek boyutları perdeleniyor’
İSİG’e göre, çocuk işçiliğinin gerçek boyutları ise verilerde perdeleniyor. İSİG, çocuk işçiliğin azaldığına dayanak gösterilen istatistiklerde sayısı 1,5 milyonu bulan çırak, stajyer ve meslek eğitimi gören öğrencilerin çocuk işçi olarak sayılmadığına dikkat çekiyor.
Öte yandan çocuk işgücü anketleri, Türkiye’de mevsimsel olarak, çocuk işçiliğin en az olduğu Ekim ve Aralık aylarında yapılıyor. Bu da çocuk işçiliğin gerçek boyutlarını gizleyen bir diğer faktör. Bunlar göz önüne alındığında, şu anda Türkiye’de en az 2 milyon (yaz aylarında 4 milyon civarı) çocuk işçi olduğu tahmin ediliyor.
Çocuk işçiler istatistiklerine göçmen ve mülteci çocukların dahil edilmemesi de gerçek sayıya ulaşmayı engelliyor.
AKP döneminde iş cinayetlerinde artış
Diğer yandan AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından itibaren çocukların iş cinayetlerinde yaşamını yitirmesine ilişkin verilerde de artış gözlemlendi.
AKP iktidarında iş cinayetlerinde yaşamını yetiren çocuk sayısı şöyle:
2002 yılında en az 1 çocuk, 2003 yılında en az 18 çocuk, 2004 yılında en az 29 çocuk, 2005 yılında en az 27 çocuk, 2006 yılında en az 29 çocuk, 2007 yılında en az 28 çocuk, 2008 yılında en az 29 çocuk, 2009 yılında en az 12 çocuk, 2010 yılında en az 24 çocuk, 2011 yılında en az 24 çocuk, 2012 yılında en az 15 çocuk, 2013 yılında en az 59 çocuk, 2014 yılında en az 54 çocuk, 2015 yılında en az 63 çocuk, 2016 yılında en az 56 çocuk, 2017 yılında en az 60 çocuk, 2018 yılında en az 67 çocuk, 2019 yılında en az 67 çocuk, 2020 yılında en az 68 çocuk ve 2021 yılında 63 çalışırken hayatını kaybetti. 2022 yılının ilk dört ayında ise en az 8 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi.
Yaşamını yitiren işçiler
Yaşamını yitiren çocuklardan sadece birkaçı şöyle:
- Doğukan Sarı, 17 yaşında maden ocağında çalışırken 23 Kasım 2016’da meydana gelen göçük sonucu hayatını kaybetti. Sarı yaşasaydı 23 yaşında olacaktı. Sarı, 2012 yılında 41 yaşındaki babası Mustafa Sarı’yı da maden ocağındaki göçük nedeniyle kaybetmişti.
- Ali İbrahim, 17 yaşında fırın işçisi olarak çalışıyordu. Suriye’deki savaştan ailesiyle birlikte kaçan Ali 11 Haziran 2015’te hamur karma makinesindeki elektrik akımına kapıldı ve yaşamını yitirdi. Ali yaşasaydı 24 yaşında olacaktı.
- Ahmet Albayrak, 15 yaşında inşaat işçisi olarak çalışıyordu. Albayrak, 18 Şubat 2017’de elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. Albayrak, yaşasaydı 20 yaşında olacaktı.
- 16 yaşındaki Yılmaz İdareci, Ankara Eryaman’da 24 Mayıs 2014’te çalıştığı inşaatın 8’inci kattaki balkondan düşerek hayatını kaybetti. İdareci yaşasaydı 24 yaşında olacaktı.
- Yücel Arı, 6 yaşında 10 Ocak 2014’te Bursa Yıldırım’da sokakta atık kağıt-karton toplarken kamyonet çarpması sonucu hayatını kaybetti. Arı yaşasaydı 14 yaşında olacaktı.
- 8 yaşındaki Behzat Özen, Hakkari Şemdinli’de koyun otlatırken 3 Kasım 2013’te arazide bulduğu cismin patlaması sonucu hayatını kaybetti. Özen yaşasaydı 17 yaşında olacaktı.
- Yaşasaydı 22 yaşında olacaktı. 13 yaşındaki Emine Demirel, İstanbul Beyoğlu’nda bir konfeksiyon atölyesinde çalışırken dışarıda açılan rastgele ateşin isabet etmesi sonucu 4 Ekim 2013’te yaşamını yitirdi.
- 17 yaşındaki Eren Erenoğlu, 17 Eylül 2014’te İstanbul Esenyurt’ta çalıştığı firma TDS Reklam tarafından görevlendirildiği Özel Doğa Hastanesi’ne tabela asarken yüksek gerilime kapılarak hayatını kaybetti. Erenoğlu yaşasaydı 26 yaşında olacaktı.
- 17 yaşındaki İlhan Yiğit, Çorum’da (sigortasız) çalıştığı bobinaj atölyesinde başına su motoru düşmesi sonucu 19 Eylül 2013’te hayatını kaybetti. Yiğit yaşasaydı 26 yaşında olacaktı.
- Denizli Orhan Abalıoğlu Endüstri Meslek Lisesi son sınıf öğrencisi 17 yaşındaki Faruk Dumlupınar, asansör firmasında staj yapıyorken 11 Eylül 2013’te bir iş hanında bakım yaparken asansör kabini ile tavan arasında sıkışarak hayatını kaybetti. Dumlupınar yaşasaydı 26 yaşında olacaktı.
- 9 yaşındaki Nazar Güvendiren, 19 Eylül 2013’te İstanbul Ümraniye’de ana caddede otomobillerin camını silerken meydana gelen zincirleme kazada tırın altında kalarak hayatını kaybetti. Güvendiren yaşasaydı 18 yaşında olacaktı.
- Mevsimlik tarım işçileri 16 yaşındaki Rabia Cırık ve 17 yaşındaki Ayşe Cırık, 11 Ağustos 2013’te Adana Ceyhan’da TİGEM’e ait tarlada çalıştıktan sonra üzerlerini temizlemek ve yüzlerini yıkamak için gittikleri nehre düşerek hayatlarını kaybetti. Yaşasalardı 25 ve 26 yaşında olacaklardı.
- 15 yaşındaki Muratcan Turan, 7 Ağustos 2013’te Kocaeli Darıca Sarkuysan Ortaokulu 8/A Sınıfı öğrencisiyken harçlığını çıkartmak için damacana su satışı yapan bir firmada çalışırken su götürdüğü apartmanın asansör kapısına kafasının sıkışması sonucu hayatını kaybetti. Turan yaşasaydı 24 yaşında olacaktı.
- Volkan Özpamuk, 17 yaşında 22 Temmuz 2013’te Manisa Turgutlu’da bilgisayar firmasında çalışıyorken bir tuğla fabrikasında bilgisayar ağ kablosu çekerken 4 metre yüksekten düşerek hayatını kaybetti. Özpamuk yaşasaydı 26 yaşında olacaktı.
- 10 yaşındaki Ökkeş Gögebakan, 14 Temmuz 2013’te Gaziantep, Nurdağı’nda bulunan sanayi sitesinde babasının atölyesinde çalışırken ezilerek yaşamını yitirdi. Gögebakan yaşasaydı 19 yaşında olacaktı.
- 12 yaşındaki Sabahattin Donat, 10 Temmuz 2013’te Yalova, Çınarcık, Esenköy belde pazarında işten dönerken trafik kazasında yaşamını yitirdi. Donat yaşasaydı 21 yaşında olacaktı.