Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Türkiye’yi mercek altına aldığı bir rapor hazırladı. Raporda Türkiye’de yaşanan insan hakları ihlalleri, dezenformasyon yasası, yargıda bağımsızlık ve seçim yasası eleştirilerin odağı oldu.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Denetim Komitesi tarafından hazırlanan Türkiye raporu çok konuşulacak.
İzleme Komitesi’nin liderliğinde kabul edilen rapor, İngiliz milletvekili John Howell ve Letonya milletvekili Boriss Cilevics tarafından ortak kaleme alındı.
Raporda, TBMM’de kabul edilen ‘dezenformasyon yasasına’ sert eleştiriler yöneltildi. Dezenformasyon yasasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi tarafından güvence altına alınan ifade özgürlüğüne ‘engel’ teşkil ettiği yolundaki şikayetler rapora eklendi.
Türkiye AİHM kararlarına saygı göstermiyor
Dezenformasyon yasasının özellikle seçim öncesinde olumsuz sonuçlar doğuracağı kaydedilirken AKPM, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yasayı onaylamaması çağrısında bulundu. Raporda, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına saygı göstermediği kaydedilirken 2023 yılı seçimleri öncesi çıkartılan seçim yasası da eleştirilerin odağı oldu. HDP’nin devam eden kapatma davasıyla ilgili endişelerin dile getirildiği raporda, muhalefetteki siyasi partilere yönelik baskının devam ettiği ifade edildi. Terörle mücadele yasasının geniş bir şekilde yorumlanması, ifade ve basın özgürlüğü önündeki engeller de eleştiri konuları arasında yer aldı.
Yargıda tam bağımsızlık sağlanmalı
AKPM, Venedik Komisyonu raporuna da atıfta bulunarak, seçim yasasındaki diğer bazı maddelerin endişe kaynağı olduğu uyarısını da yaparken, seçim barajının yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülmesinin memnuniyet verici olduğunu kaydetti.
Yargının tam bağımsızlığı, etkin bir kontrol ve denge sistemini yeniden tesis etmek için acil reformlara ihtiyaç duyulduğu uyarısı yapılan raporda, Türk yetkililerin özgür ve adil seçimlerin garanti altına alınması için çalışması gerektiği belirtildi.
Türkiye denetim sürecine girdi
Raporun sonuç bölümünde AKPM’den Türkiye için denetim süreci çerçevesinde bu ülkedeki demokrasi, hukuk devleti ve insan haklarıyla ilgili gelişmeleri yakından izlemesi tavsiye edildi.
Rapor ve buna bağlı karar tasarısı nihai olarak çarşamba günü Genel Kurul oturumunda tartışılarak oylanacak. AKPM’de 1990’lı yıllarda oluşturulan denetim süreci, Avrupa Konseyi’ne yeni üye olan ve insan hakları alanında sıkıntılar yaşayan ülkeler için uygulanıyor. Denetim süreci, üye ülkelerde demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü gibi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) temel değerlerini tesis etmeyi amaçlıyor ve uygulanmasını denetliyor.
1996’da bu sürece dahil edilen Türkiye, yapılan yapısal değişiklikler ve düzenlemeler sonrası 2004’te süreçten çıkarılarak ‘denetim sonrası izleme sürecine’ dahil edilmişti. Türkiye, demokrasi ve insan hakları alanındaki ciddi sorunlar yüzünden 2017 yılında yeniden AKPM’nin ‘denetim sürecine’ alınmıştı.
