Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nce yapılan ankete katılan 2 bin 238 kişiden yüzde 52,2’si okul çağındaki çocuklar için okudukları okulda anadillerinde eğitim görmeleri talebinde bulundu. Talepleri karşılananların oranı ise yüzde 5,1 oldu.
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 15-29 Ocak 2022 tarihleri arasında “Türkçe dışındaki Anadillerin Kullanım Yaygınlığı ve Eğitimi” üzerine yaptığı anket çalışmasının sonuçlarını açıkladı.
Araştırmada, esas olarak ortaokul düzeyindeki okullarda, “Yaşayan Diller ve Lehçeler Seçmeli Dersi” kapsamında 10 yıldır yürürlükte olan derslerin durumuna ilişkin yaklaşım, algı ve eğilimler ölçülmeye çalışıldı.
19 kentte yaşayan ve anadili Türkçe olmayan 2 bin 238 kişiye ulaşılan anket çalışması online ortamda gerçekleştirildi.
Ankete katılanlar anadillerini yüzde 86,2’si Kûrmancî, yüzde 9,4’ü Kirmanckî/Zazakî, yüzde 1,3’ü Ermenice, yüzde 1,1’i Süryanice, yüzde 0,7’si Arapça, yüzde 0,5’i Çerkesce, yüzde 0,4’ü Lazca ve yüzde 0,4’ü Pomakça olarak beyan etti.
Bununla birlikte ankete katılanların yüzde 54,3’ü hanelerinde/aile içinde Kûrmancî’yi konuştuklarını, yüzde 36,2’si Türkçe ve yüzde 6,2’si Kirmanckî/Zazakî dillerini kullandıklarını belirtti.
Anadillerin kullanım oranı
“Hane İçinde/Ailenizde Anadilinizi Ne Sıklıkta Konuşuyorsunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 67,8’i “Her zaman”, yüzde 22,8’i “Ara sıra”, yüzde 6,5’i “Nadiren” yüzde 2,9’u “Hiç konuşmam” biçiminde yanıtlarken; “Sokakta/Sosyal Hayatta Çoğunlukla Konuştuğunuz Dil Hangisidir?” sorusuna katılımcılarımızın yüzde 55’i Türkçe, yüzde 43,8’i Kûrmancî, yüzde 1,2’si Kirmanckî/Zazakî yanıtlarını verdi.
Anadilinizi ne düzeyde biliyorsunuz?
Buna karşın “Anadilinizi Ne Düzeyde Biliyorsunuz?” sorusuna katılımcılarımızın yüzde 62,8’i “Hem konuşuyorum hem anlıyorum hem de okuyup yazabiliyorum”, yüzde 24,5’i “Konuşuyorum anlıyorum ama okuyup yazamıyorum” yanıtı verdi.
Bu soru ile bağlantılı olarak anadilini konuşmayan veya bilmeyenlere bunun nedeni sorulduğunda, katılımcıların yüzde 57,1’i “Anadilimi öğrenebileceğim bir okul ve kaynak olmadığı için”, yüzde 28,3’ü “Ailemde konuşan olmadığı için/ Ailem öğretmediği için”, yüzde 7,3’ü “Yasak olduğu için”, yüzde 6,8’i “Dışlanmamak için” yanıtlarını verdi.
Talebi karşılananların oranı çok düşük
“Hanenizde Yaşayan Okul Çağındaki Çocuklar İçin Okudukları Okulda Anadillerinde Eğitim Görmeleri İçin Talepte Bulundunuz Mu?” sorusuna; katılımcıların yüzde 52,2’si “Hayır”, yüzde 47,8’i “Evet” derken; talepte bulunanlara sonucun ne olduğu sorulduğunda sadece yüzde 5,1’i “Talep ettiğimiz anadilde çocuklar için sınıf açıldı” yanıtı verdi.
Öte yandan katılımcıların yüzde 43,4’ü “Talep ettiğimiz halde hiçbir sınıf açılmadı, gerekçe de bildirilmedi”, yüzde 27’si “Talep ettiğimiz halde talep sayısı sınırlı denerek hiçbir sınıf açılmadı”, yüzde 22,3’ü “Talep ettiğimiz halde öğretmen olmadığı gerekçesiyle sınıf açılmadı” şeklinde yanıtlar verdi.
Yüzde 98’i anadilde eğitim istiyor
“Çocukların Anadillerinde Eğitim Görmelerini İster Misiniz?” sorusu yöneltilen katılımcıların yüzde 98,7 gibi ezici çoğunluğu “Evet”, yüzde 1,3’ü ise “Hayır” yanıtı verdi. Araştırma grubuna yöneltilen “Okullarda Verilen Yaşayan Diller Kapsamındaki Anadil Öğretimlerini Nasıl Değerlendiriyorsunuz?” sorusuna katılımcıların toplamda yüzde 88,2’si yetersiz bulduklarını söylerken yüzde 1,7’si yeterli buldu.
Ayrımcılık oranı
“Anadilinizden Kaynaklı Ne Sıklıkla Ayrımcılığa Maruz Kalıyorsunuz?” sorusuna ise katılımcıların, yüzde 39,5’i “Çok sık”, yüzde 34,8’i “Ara sıra”, yüzde 18,1’i “Nadiren” derken, katılımcıların sadece yüzde 7,7’si “Hiç ayrımcılığa maruz kalmadığını” bildirdi.
