Azerbaycan-Ermenistan sınırında iki ülke askeri birlikleri arasında çatışmalar yaşandı. Çatışmalar sonrası Ermenistan Başbakanı, Fransa ve Rusya liderlerini arayarak görüştü. ABD, çatışmaların durdurulması için çağrı yaptı. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “Ermenistan artık tahrikleri bırakmalı” dedi. İran’dan “Azerbaycan-Ermenistan sınırlarında herhangi bir değişiklik kabul edilemez” şeklinde açıklama geldi.
Ermenistan ve Azerbaycan 2020’de 6 bin 500 kişinin öldüğü 6 hafta süren savaşın ardından sınırda tekrar gerginlik yaşandı. ‘Karabağ Savaşı’nın bitişi’nden’ 10 ay sonra, sık sık yaşanan ateşkes ihlalleri Azerbaycan-Ermenistan sınırında tekrar çatışmaya dönüştü.
Ermenistan Savunma Bakanlığı, gece yarısından hemen sonra Azeri ordusunun Goris, Sotk ve Jermuk kentleri yönündeki askeri pozisyonlarını yoğun ateş altına aldığını öne sürdü.
Ermeni tarafı sabah saatlerinde yaptığı son açıklamada ise Azeri tarafının insansız hava araçları da kullandığı ve ağır topçu ateşi ile sürekli ilerlemeye çalıştığını iddia etti.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı ise Ermenistan ordusunun akşam saatlerinde sınırın Daşkesen, Kelbecer ve Laçın istikametlerinde geniş kapsamlı provokasyonda bulunduğunu savundu.
Açıklamada, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin sabotaj gruplarının farklı istikametlerde Azerbaycan ordusunun mevzileri arasındaki arazilere ve yollara mayın döşediği öne sürüldü.
Ermenistan ordusunun Basargeçer, İstisu, Karakilise ve Gorus illerindeki mevzilerinden Azerbaycan ordusunun Daşkesen, Kelbecer ve Laçın illerindeki bazı mevzileri ve sığınakları havan topları da dahil farklı kalibreli silahlarla aralıksız ateş altına alındı. Saldırı sonucu askeri personel arasında kayıplar, askeri altyapıda hasarlar meydana geldi.
49 Ermeni Askeri öldü
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, parlamentoda yaptığı konuşmada en az 49 askerin çatışmalarda yaşamını yitirdiğini söyledi. Paşinyan söylediği ölü sayısının da kesin olmadığını ve ölü sayısının artabileceğini kaydetti.
Azerbaycan tarafından yapılan açıklamada askeri kayıp olduğu belirtildi ancak sayı verilmedi.
Putin ve Macron ile telefon görüşmesi
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, iki ülke arasında çatışmaların tekrar alevlenmesinin arından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile telefonda görüştü.
Yapılan görüşmelerde Azerbaycan-Ermenistan sınırındaki son çatışmaların ele alındığı belirtildi. Fransa lideri Macron’un gerginliğin tırmanmasının kabul edilemez olduğunu ve durumun sakinleştirilmesinin gereğini vurguladığı ifade edildi.
Ermeni Başbakan Paşinyan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile de telefonda görüştükten sonra gece saatlerinde hükümet binasında Güvenlik Konseyi’ni topladı.
Rusya’dan yardım talebi
Güvenlik Konseyi toplantısının ardından Ermenistan’ın Rusya’dan ‘Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması’nın hükümlerinin uygulanması için Moskovo’dan yardım talep etme kararı aldığı açıklandı.
Rus Tass haber ajansında yer alan habere göre, Ermeni tarafı Rusya’dan resmen yardım talep etmek için karar aldı. Toplantıda ayrıca durumun Kollektif Güvenlik Antlaşması Teşkilat’ına (da CSTO) çağrı yapılacağı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne de durumun bildirileceği kaydedildi.
CSTO nedir?
Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (Collective Security Treaty Organization-CSTO), Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrası Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Ermenistan 15 Mayıs 1992 yılında Taşkent’te Kolektif Güvenlik Anlaşması imzaladı. Bu anlaşma, üyeler arasında iş birliğinin artırılması ve ortak tehlikelere karşı politika üretilmesini içeriyor. 1994’te yürürlüğe giren anlaşmanın yasal çerçevesi ve örgütün organizasyon yapısı 1999 yılına kadar oluşturuldu. Anlaşmaya sonradan Azerbaycan (1993), Gürcistan (1993) ve Beyaz Rusya (1994) katıldı. 1999’da anlaşmanın uygulanmasına yaşanan sorunları gerekçe gösteren Özbekistan, Azerbaycan ve Gürcistan, üyeliklerini sonlandırdı. Kurumsallaşmasını 2002’de tamamlayan örgütün günümüzdeki üyeleri Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Belarus ve Ermenistan.
Ülkelerin askeri ve siyasi güçlerini artırma amacı taşıyan örgüt Orta Asya ve Kafkaslarda aktif kurumlar arasında sayılıyor. Anlaşmanın dördüncü maddesi “Herhangi bir üye devletin güvenliği, istikrarı, toprak bütünlüğünü ve egemenliği tehdit eden bir silahlı saldırı durumunda, bu üye devletin talebi üzerine diğer tüm üye devletler, derhal askeri de dahil olmak üzere gerekli yardımı gönderirler ” deniliyor. 2009’da örgüt, uluslararası statüye sahip olacak “barış gücü” kurabilecekleri bir anlaşmayı imzaladı. Örgüt, ilk ortak barışı koruma tatbikatını 2012’de gerçekleştirdi. Sonraki dönemde çoğu zaman “terörle mücadele” adı altında çeşitli ortak askeri tatbikatlar yapıldı. Örgütün başkanlığı her yıl dönüşümlü olarak üye ülkeler tarafından yürütülüyor. Bir ülkeye askeri güç gönderilmesi için önce dönem başkanının konuyu gündeme getirmesi gerekiyor. KGAÖ’nün bir üyesini savunmak için askeri güç kullanması üye ülkelerin devlet başkanlarının oybirliğiyle mümkün oluyor.
ABD’den çatışmaların durdurulması için çağrı
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki çatışmaların derhal durdurulması çağrısında bulundu.
ABD’li Bakan Blinken, “ABD, Ermenistan’daki yerleşim yerlerine ve sivil altyapıya yönelik bildirilen saldırılar da dahil olmak üzere, Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki çatışma haberlerinden derin endişe duymaktadır. Uzun zamandır açıkça belirttiğimiz gibi, bu sorunun askeri bir çözümü olamaz. Her türlü askeri çatışmaya derhal son verilmesi çağrısında bulunuyoruz.” ifadelerini kullandı.
Ermenistan’ın Azerbaycan sınırındaki çatışmalar nedeniyle CSTO ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne başvuracağı bildirildi.
Çavuşoğlu: Ermenistan, barış müzakerelerine odaklanmalı
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Çavuşoğlu, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Azerbaycan Dışişleri Bakanı kardeşim Jeyhun Bayramov’la Azerbaycan-Ermenistan devlet sınırındaki Ermeni provokasyonlarını ele aldık. Ermenistan artık tahrikleri bırakmalı. Azerbaycan’la vardıkları uzlaşı çerçevesinde barış müzakerelerine ve iş birliğine odaklanmalı” ifadesini kullandı.
İran: Azerbaycan-Ermenistan sınırlarında herhangi bir değişiklik kabul edilemez
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, bakanlığın internet sitesinde yer alan açıklamasında, Azerbaycan-Ermenistan sınırındaki çatışmalara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
iki ülke arasındaki gerilim ve sınır çatışmalarının tırmanmasından duyduğu endişeyi dile getiren Kenani, Azerbaycan-Ermenistan sınırlarında herhangi bir değişikliğin İran tarafından kabul edilemez olduğunu ifade etti.
Tahran yönetiminin konuyla ilgili gelişmeleri yakından izlediğini aktaran Kenani, iki ülkenin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi ve sorunların barışçıl yollarla uluslararası hukuka göre çözülmesi gerektiğine değindi.
Kenani, ülkesinin iki komşu arasındaki anlaşmazlıkları çözmek için her türlü imkanı sağlamaya hazır olduğunu kaydetti.
Dağlık Karabağ çatışmaları
1990’lı yılların başında başlayan 1. Dağlık Karabağ savaşında yaklaşık 30 bin kişi hayatını kaybetti. İki ülke arasında sınır gerginliği devam ederken taraflar arasında 2020 sonbahar aylarında tekrar çatışma çıktı. 6 Hafta süren savaşı Azerbaycan kazanırken Ermenistan’ın elinde bulunan topraklarının bir kısmını geri aldı.