Irak merkezi hükümeti ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasında, tahkim kararı sonrası Türkiye’ye petrol ihracatının yeniden başlatılmasına yönelik anlaşma imzalandı.
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Federe Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesrur Barzani, Bağdat’ta bir araya geldi. Görüşmenin ardından basın toplantısı düzenlendi.
Sudani, Irak Kürdistanı’ndaki petrolün ihracatına devam etme konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.
Anlaşmanın Irak için önemli olduğunu söyleyen Sudani, “Petrol ihracatı Paris Mahkemesi’nin kararına istinaden durdurulmuştur. İhracatın askıya alınması Kürdistan Bölgesi ve Irak’a zarar vermiştir. Yeni bir petrol ve gaz yasası için de hazırlık yapıyoruz” dedi.
Barzani de, ” Anlaşma, federal hükümetin Kürdistan hükümeti ile arasında yıllardır devam eden ve ertelenen tüm sorun ve engellerle yüzleşme konusundaki ciddi ve samimi arzusunu teyit ediyor” dedi.
Irak hükümetinden bir yetkili de Reuters’a yaptığı açıklamada, Türkiye’ye petrol ihracatının devamı için resmi istek gönderildiğini ve önümüzdeki birkaç saat içinde petrol akışının başlamasını beklediklerini belirtti.
Anlaşmanın içeriği
İki taraf arasında imzalanacak anlaşmaya göre, Irak resmi Petrol Şirketi SOMO, Irak Kürdistanı’ndaki petrolünü dünyaya ihraç edecek ve geliri bir banka hesabına yatırılacak.
Geliri kullanma yetkisi Federe Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başbakanı veya atadığı bir temsilciye verilecek.
Anlaşmanın ayrıntıları kamuoyuna açıklanmadı, ancak, Irak Kürdistan Yönetimi’nden petrol satın alan uluslararası petrol şirketlerle yapılan sözleşmeleri netleştirmek ve Ceyhan limanındaki petrol için yeni alıcılar bulmak için yeni toplantılar yapılacak.
Bağdat ve Erbil, petrol ihracı soruna çözüm amacıyla ortak bir komite kurdu. Komiteye Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani başkanlık ediyor. Komite Irak Parlamentosunda Bağdat hükümetinin petro-gaz yasa teklifi onaylanana kadar çalışmalarını sürdürecek.
25 Mart’ta pertrol ihracatı durdurulmuştu
Irak’ın 25 Mart’ta Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde açtığı davayı kazanmasının ardından, Irak Kürdistanı’ndan Türkiye’ye gelen günlük 450 bin varillik petrol ihracatı durmuştu.
Bu miktar küresel günlük üretimin yüzde 0,5’i olsa da, bu durum Irak Kürdistanı’ndaki petrol şirketlerinin üretimi durdurmasına ya da petrolü kapasitesi kısıtlı depolarda tutmasına yol açmış, bu da petrol fiyatlarının artmasına sebep olmuştu.
Petrolün akışı 10 gün boyunca kesintiye uğramıştı.
Irak, Türkiye’nin Federe Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ninçıkardığı petrolü Kerkük-Ceyhan ham petrol boru hattı üzerinden ithal etmesinin iki ülke arasındaki anlaşmayı ihlal ettiğini savunarak 2014 yılında tahkim davası açmıştı.
Tahkim mahkemesinin ayrıca Türkiye’nin Irak yönetimine 1,4 milyar dolar ödemesine karar verdiği aktarılmıştı.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, tek taraflı bir tazminat ödemesinin gerçekleşmeyeceğini, iki tarafın da kabul edilen ve reddedilen talepleri olduğunu, iki tarafın da tazminat ödeyeceğini ifade etti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Türkiye’ye 1,4 milyar dolar ceza verildiği” iddiasına yönelik, “Böyle bir rakamda ceza söz konusu değil. Büyük kapsamlı bir rapor var ve ona bağlı bazı yaptırımlar söz konusu. Tek taraflı yaptırım yok” dedi.