Geçtiğimiz hafta Maraş merkezli depremler sonrası kapatılan Borsa İstanbul, 15 Şubat’ta tekrar açıldı. Dalgalı seyrin sürdüğü borsadaki yatırımcılara ‘seçmen’ olarak bakıldığını söyleyen ekonomistler, hükümetin seçime kadar borsayı güven verir halde tutmak için çaba harcayacağı görüşünde.
Bir hafta kapalı kaldıktan sonra dün günü yüzde 9,88 yükselişle 4950 puandan tamamlayan Borsa İstanbul (BİST 100 Endeksi) bugün ilk seansta dalgalı bir yükseliş izledi.
Borsanın açılmasıyla birlikte hızla 7,5 puan değer kazanarak 5320 puana yükselen endeks, seans ortasında saat 13 itibariyle 4945 puana gerileyerek dünkü kapanışın gerisine düştü. Borsa İstanbul 13.30 sularında ise yeniden dünkü kapanışın 1,5 puan üzerine çıkarak 5000 puan barajını aştı.
Ancak dalgalı seyir devam ediyor. En büyük kayıp sigorta, turizm, bilişim ve spor kulüpleri hisselerinde görülüyor.
VOA Türkçe’den Hilmi Hacaloğlu’na konuşan finans uzmanı Emrah Lafçı, hükümetin hem Şubat ayı başında kayıplar yaşayan hem de depremde yara alan borsayı ayağa kaldırmak için çeşitli düzenlemeler yaptığını, hedefin seçime kadar Borsa İstanbul’u ayakta tutmak olduğunu söyledi.
Bireysel Emeklilik Sigortası’ndaki devlet tahvili oranını düşürdüler. Asgari hisse senedi bulundurma oranı yüzde 10’dan yüzde 30’a çıkardılar. Böylelikle kısa bir vadede 8 ila 10 milyar dolar bir kaynak borsaya aktarılacak. Peki devlet tahvilini kime satacak? Bunu da muhtemelen Merkez Bankası’na satacaklar. Ayrıca, şirketlerin kendi hisselerini geri almaların halinde oluşacak vergi sıfırlandı. Ama dün mesela bu konuda ciddi bir hareket olmadı. Varlık Fonu da kamu bankalarından elde ettiği kaynakla borsadaki volatiliteyi engellemek için her türlü senedini alabilecek bir rol üstlenmesine yönelik değişiklik de yapıldı.
‘Hükümetin şu anda ana amacı yatırımcıyı ikna etmek’
Değişiklerin ilk gün sonuç vermesine rağmen ikinci gün borsada dalgalı bir durum yaşandığına dikkat çeken Lafçı, hükümetin seçime kadar borsayı güven verir halde tutmak için çaba harcayacağı görüşünde.
Borsanın genel olarak yukarıya gitmesi için gösterilen çaba seçimle alakalı. Temelde depremden önce borsaya teveccüh gösterilmesi paranın dövize gitmesinin engellenmesi isteniyordu. Tasarruf sahipleri ya mevduat olarak tutuyorlar ya da altın veya gayrimenkule yatırım yapıyorlardır. Borsa önde gelen yatırım aracı değildi. Erdoğan’ın seçim öncesi ‘ekonomiyi canlı tutma’ adına ‘düşük faizli kredi kullandırma’ temelli faiz inadı yatırımcıların parasını mevduata götürme opsiyonunu zayıflattı. Dövize ve altına gitmesi de istenmiyor hatta korkuluyor. Ama deprem sonrası panik olunca üst üste üç gün borsa düştü ve yeniden -en azından seçime kadar- borsanın popülaritesini arttırmak için bu kadar önlem alındı. Şu anda ana amaç yatırımcıyı ikna etmek. Bunun için de dalgalanma olmaması lazım. Borsa zaten ciddi bir düşüş yaşadı. Deprem öncesinde sekiz gün düştü iktidar için çok sıkıntılı durumlar oldu.
‘Borsadaki yatırımcıya, seçmen olarak bakılıyor’
Ekonomist Güldem Atabay da “Görünen o ki hükümet daha önce telaffuz ettiği 14 Mayıs tarihini Haziran’a ötelemeye çalışıyor. O zamana kadar da borsaya soktuğu yatırımcıyı mutlu etmek zorunda. Çünkü onlar aynı zamanda seçmen. Faiz politikası nedeniyle onları borsaya yöneltti. Şimdi orada da mağdur etmemek için elinden geleni yapacaktır” dedi.
Sene başından beri borsanın sert düşüşler yediğini de akılda tutmak lazım. Türk Lirası üzerinde de baskı artıyor. Normalde deprem gibi olaylarda ne görürüz. Önce borsa düşer, düşer. Bir seviyeye oturunca yatırımcı gelir. Burada aynı şey olmadı. Müdahale ile dün kağıtlar dün tavan oldu. Dediğim gibi borsadaki yatırımcıya, seçmen olarak bakılıyor ve onları mutlu etmek için çaba harcanıyor. Çünkü borsadaki yatırımcı sayısı neredeyse 4 milyona ulaştı.
